Με τη διάγνωση καρκίνου του βασιλιά Καρόλου και την αβεβαιότητα σχετικά με το πότε θα επιστρέψει πλήρως στα δημόσια καθήκοντά του, τίθεται σε εφαρμογή ο μηχανισμός του παλατιού, ο οποίος είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει όλα τα ενδεχόμενα.
Σε συναγερμό βρίσκεται η βασιλική οικογένεια της Βρετανίας μετά την είδηση ότι ο βασιλιάς Κάρολος πάσχει από καρκίνο και παίρνει όλα τα μέτρα που είναι αναγκαία σε περίπτωση που η υγεία του μονάρχη επιδεινωθεί και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα συνταγματικά του καθήκοντα.
Τα πρωτόκολλα, που κατοχυρώνονται σε καταστατικά και υπαγορεύονται με βασιλικά γράμματα σε διαδοχικές βασιλείες, έχουν σχεδιαστεί για να διασφαλίζουν όσο το δυνατόν λιγότερη αναστάτωση στην εκτέλεση των βασικών συνταγματικών καθηκόντων του μονάρχη.
Έτσι, καθώς ο βασιλιάς αρχίζει τη θεραπεία, η λειτουργία της διακυβέρνησης θα συνεχιστεί κανονικά, αν και όχι με τον τρόπο που θα επιθυμούσε ο σχετικά νέος βασιλιάς, αφού είναι στο θρόνο εδώ και 17 μήνες, μετά τον θάνατο της Βασίλισσας Ελισάβετ τον Σεπτέμβριο του 2022.
Ενώ αναγκάστηκε να αναδιοργανώσει και να αναβάλει τα δημόσια καθήκοντά του, άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας αναμένεται να αναλάβουν ενεργό δράση.
Η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ είχε πει κάποτε: «Πρέπει να με δουν για να με πιστέψουν. Οι επισκέψεις σε τοπικές κοινότητες είναι τόσο ζωτικής σημασίας όσο και οι θεαματικές τελετουργικές εκδηλώσεις», αναφέρει δημοσίευμα της Guardian.
Με δύο ανώτερα μέλη της βασιλικής οικογένειας εκτός δράσης – η πριγκίπισσα της Ουαλίας, Κέιτ Μίντλετον αναρρώνει από εγχείρηση στην κοιλιά και δεν θα αναλάβει τα καθήκοντά της πριν το Πάσχα – ο Πρίγκιπας της Ουαλίας Γουίλιαμ, η βασίλισσα Καμίλα και η Πριγκίπισσα Άννα φαίνεται πιθανό να φέρουν το μεγαλύτερο βάρος.
Η 73χρονη Πριγκίπισσα Άννα παρευρέθη ήδη σε τέσσερις υποχρεώσεις την Τρίτη.
Αναμένεται ότι ο 41χρονος πρίγκιπας Γουίλιαμ, ο οποίος επέστρεψε στα δημόσια καθήκοντά του σήμερα (07.02.2024) μετά το χειρουργείο της συζύγου του Κέιτ και της παραμονής της στο νοσοκομείο, θα αναλάβει ορισμένα από τα καθήκοντα για λογαριασμό του βασιλιά Καρόλου πέρα από τις δικές του αρμοδιότητες.
Η ανακοίνωση της επιστροφής του Γουίλιαμ στα καθήκοντά του, η οποία έγινε λίγες μόνο ώρες πριν από την ανακοίνωση του Παλατιού του Μπάκιγχαμ για τη διάγνωση του Καρόλου, έφερε ελπίδες ότι θα υπάρξει κάποια σταθερότητα εντός της βασιλικής οικογένειας.
Θα είναι οικοδεσπότης σε τελετή αποδοχής στο Κάστρο του Γουίνδσορ απόψε και θα παραστεί στο ετήσιο γκαλά συγκέντρωσης κεφαλαίων του London Air Ambulance στο κέντρο του Λονδίνου, δήλωσε το Παλάτι του Κένσινγκτον.
Ως μελλοντικός βασιλιάς και ο πρώτος στη γραμμή της διαδοχής, αναμένεται να επωμιστεί το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης.
Η Καμίλα, επίσης, θα «συνεχίσει με ένα πλήρες πρόγραμμα δημοσίων καθηκόντων» όσο ο σύζυγός της λαμβάνει θεραπεία, σύμφωνα με εκπρόσωπο του παλατιού, και μπορεί να αναπληρώνει κατά καιρούς τον βασιλιά.
Ωστόσο, όσες υποχρεώσεις και ταξίδια στο εξωτερικό έχουν ήδη προγραμματιστεί, επανεξετάζονται.
Ο βασιλιάς και η βασίλισσα αναμενόταν να επισκεφθούν τον Καναδά τον Μάιο. Ο βασιλιάς, ως επικεφαλής της Κοινοπολιτείας, αναμένεται να συμμετάσχει στη συνεδρίαση των αρχηγών κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας στη Σαμόα τον Οκτώβριο, και ενδεχομένως θα μπορούσε να επισκεφθεί και τη Νέα Ζηλανδία και ίσως την Αυστραλία το ίδιο διάστημα.
Αν και δεν επιβεβαιώθηκαν επικείμενες κρατικές επισκέψεις από τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, ωστόσο τέτοια ταξίδια προγραμματίζονται μήνες πριν, αν όχι ολόκληρο χρόνο.
Είναι κατανοητό ότι ο προγραμματισμός για μελλοντικές επισκέψεις θα συνεχιστεί όπου είναι δυνατόν, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες και θα υπάρξουν σχετικές ανακοινώσεις.
Η ασθένεια του μονάρχη ενισχύει την προοπτική ο Γουίλιαμ να χρειαστεί να αντικαταστήσει τον βασιλιά, ο οποίος είναι επικεφαλής στην Κοινοπολιτεία στη Σαμόα, όπως ακριβώς είχε κάνει ο Κάρολος για την αείμνηστη βασίλισσα στο παρελθόν.
Άλλα ταξίδια θα μπορούσαν να αναβληθούν ανάλογα με την εξέλιξη της υγείας του βασιλιά.
Ο Γουίλιαμ μπορεί τελικά να διαδραματίσει ρόλο – κλειδί στην τελετή της Ημέρας της Κοινοπολιτείας στο Αβαείο του Γουέστμινστερ στις αρχές Μαρτίου και στην 80ή επέτειο της D-day τον Ιούνιο.
Τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ θεωρούν ότι ο βασιλιάς θα είναι σε θέση να εκτελέσει βασικά συνταγματικά καθήκοντα και σκοπεύει να συνεχίσει να παρακολουθεί την επίσημη αλληλογραφία του με το «κόκκινο κουτί», έγγραφα που του αποστέλλονται στον αρχηγό του κράτους από την κυβέρνηση, ενώ θα είναι υπό θεραπεία.
Οι εβδομαδιαίες συναντήσεις με τον πρωθυπουργό, αναμένεται να συνεχιστούν, εκτός αν οι γιατροί συμβουλέψουν τον βασιλιά να ελαχιστοποιήσει τις προσωπικές επαφές.
Τότε, όπως και κατά τη διάρκεια του Covid, θα μπορούσαν να γίνουν μέσω τηλεφώνου ή διαδικτυακά.
Θεωρείται ότι είναι πολύ νωρίς για να ειπωθεί εάν ο βασιλιάς θα δεχθεί διαπιστευτήρια από τους ξένους πρεσβευτές.
Ο ίδιος ελπίζει ότι μπορεί να συνεχίσει με επιλεγμένες κατ’ ιδίαν συναντήσεις και να είναι διαθέσιμος για τις μηνιαίες συνεδριάσεις με το συμβούλιό του, που λειτουργεί ως συμβουλευτικό όργανό του.
Ωστόσο, οι λεπτομέρειες σχετικά με το πώς θα πραγματοποιηθούν βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία.
Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούσε το Παλάτι κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid έδειξε ότι η αείμνηστη βασίλισσα ήταν σε θέση να εκτελέσει πολλά από τα συνταγματικά της καθήκοντα διαδικτυακά και ο βασιλιάς Κάρολος θα μπορούσε να ακολουθήσει την ίδια μέθοδο.
Η «αντιβασιλεία», οι «Σύμβουλοι» και ο ρόλος του Γουίλιαμ
Όμως, σε περίπτωση που αδυνατεί να εκτελέσει τα κρατικά του καθήκοντα για κάποιο χρονικό διάστημα, ο νόμος προβλέπει τους λεγόμενους «συμβούλους επικρατείας» να ενεργήσουν στη θέση του.
Προς το παρόν, το παλάτι του Μπάκιγχαμ δεν προβλέπει ότι κάτι τέτοιο θα είναι απαραίτητο, ωστόσο αν χρειαστεί υπάρχουν σχετικές διατάξεις.
Εκείνοι που μπορούν να ενεργήσουν ως αντικαταστάτες είναι η βασίλισσα Καμίλα και οι ενήλικες στη σειρά διαδοχής άνω των 21 ετών: Πρίγκιπας της Ουαλίας (Γουίλιαμ), Δούκας του Σάσεξ (Χάρι), Δούκας της Υόρκης (Άντριου) και Πριγκίπισσα Βεατρίκη.
Επιπλέον, το 2022, ο βασιλιάς ζήτησε από το κοινοβούλιο να προσθέσει τον μικρότερο αδερφό του, τον Δούκα του Εδιμβούργου και την πριγκίπισσα Άννα, ως επιπλέον συμβούλους του κράτους, ώστε να μπορούν να τον αντικαταστήσουν αν χρειαστεί, και η προσθήκη έγινε γρήγορα νόμος.
Η νομοθεσία πρόσθεσε την πριγκίπισσα Άννα και τον Έντουαρντ στη λίστα, αλλά δεν κατάφερε να αφαιρέσει τους Άντριου και Χάρι. Ωστόσο, οι δύο τελευταίοι δεν θα επιστρατευτούν καθώς όπως ακούγεται μόνο τα «εργαζόμενα μέλη» της βασιλικής οικογένειας θα κληθούν να ενεργήσουν ως σύμβουλοι του κράτους.
Δύο από αυτούς τους αντικαταστάτες θα έπρεπε να εξουσιοδοτηθούν μέσω επιστολών όπου θα αναγράφεται ότι θα εκτελούν επίσημα καθήκοντα του μονάρχη, για παράδειγμα να παρίστανται σε συνεδριάσεις του συμβουλίου, να υπογράφουν έγγραφα και να παραλαμβάνουν τα διαπιστευτήρια των νέων πρεσβευτών στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ενώ μπορούν να εκτελούν τα περισσότερα βασιλικά καθήκοντα, δεν μπορούν, ωστόσο, να εκτελούν βασικές συνταγματικές λειτουργίες, όπως θέματα της Κοινοπολιτείας, τη διάλυση του κοινοβουλίου εκτός αν δοθεί εντολή από τον βασιλιά και τον διορισμό πρωθυπουργού.
Ο διορισμός κρατικών συμβούλων κατά τη διάρκεια της ασθένειας ενός μονάρχη ήταν σπάνιος.
Ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ’ ανέθεσε εξουσίες σε συμβούλους κατά τη διάρκεια της ασθένειάς του τον Σεπτέμβριο του 1951.
Αυτό ανακλήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1951 αφού ο βασιλιάς ανάρρωσε.
Ο Κάρολος μπορεί να μεταβιβάσει τις εξουσίες του ως μονάρχης στον πρίγκιπα της Ουαλίας χωρίς να χρειαστεί να παραιτηθεί.
Ο βασιλιάς θα εξακολουθήσει να είναι μονάρχης και αρχηγός του κράτους αλλά ο Γουίλιαμ θα μπορεί να εκτελεί βασιλικά καθήκοντα για λογαριασμό του Καρόλου.
Η μοναρχία δεν αφήνει πολλά στην τύχη…
Πληροφορίες από Guardian