EF-2000 Typhoon (Eurofighter): Γιατί η Τουρκία δεν πρόκειται ποτέ να το αγοράσει αλλά το χρησιμοποιεί – Τα δημοσιεύματα των τελευταίων εβδομάδων σχετικά με την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με σκοπό την αγορά μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter – Typhoon και μάλιστα της διαμόρφωσης Tranche 4 από την Τουρκία έχουν αποπροσανατολίσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την κοινή γνώμη, αλλά και πολλούς “αναλυτές” σχετικά με τις πραγματικές προθέσεις και επιδιώξεις; της γείτονος. Στις παρακάτω γραμμές εξηγείται το γιατί, ενώ παράλληλα αποκαλύπτεται με αριθμούς το πόσο σημαντικό παραμένει το F-16 τόσο για την Τουρκία, όσο και για την Ελλάδα. Η χώρα μας βέβαια εξακολουθεί να κωλυσιεργεί και να μην λαμβάνει απόφαση σχετικά με την τύχη των 70 μονάδων του τύπου που διαθέτει η Πολεμική Αεροπορία, θέτοντας σε κίνδυνο την μαχητική της ικανότητα για τα επόμενα 20 χρόνια.
Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Το DP έχει ασχοληθεί αναλυτικά στο παρελθόν με το γιατί η Τουρκία δεν επιθυμεί και δεν επιδιώκει στην πραγματικότητα να αγοράσει μαχητικά Eurofighter. Πιο συγκεκριμένα, είχε αναλυθεί με την παράθεση στοιχείων, το γιατί η Τουρκία θα παραμείνει προσκολλημένη στο F-16 και δεν θα προβεί στην αγορά μεταχειρισμένων Eurofighter – Typhoon της αρχικής διαμόρφωσης Tranche 1. Αυτή είναι η κορυφαία της προτεραιότητα, με όλες τις εναλλακτικές να αποτελούν λύσεις ανάγκης, που όμως εμπεριέχουν δυναμική καταστροφής για την αεροπορική ισχύ της γειτονικής χώρας. Οι Τούρκοι το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό, όπως όμως γνωρίζουν στην εντέλεια τα μυστικά της διαπραγμάτευσης…
Από αυτά που διέθεσαν (και κάποιες διαθέτουν ακόμα…) και οι τέσσερις χώρες – μέλη της κοινοπραξίας Eurofighter GmbH που με τη σειρά της εντάχθηκε στην Airbus Military και μόνο η Ισπανία αποφάσισε να εκσυγχρονίσει (17 μονάδες…) στο επίπεδο Tranche 3, δαπανώντας τελικά για το σκοπό αυτό 1,4 δισ. ευρώ! Οι Βρετανοί και οι Γερμανοί, αν και δεν έχουν λάβει ακόμα οριστικές αποφάσεις, δεν έχουν προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό των δικών τους Tranche 1 λόγω υψηλού κόστους, ενώ το ίδιο προβληματισμό εκφράζουν και οι Ιταλοί που πρόκειται σύντομα να αποσύρουν από την ενεργό υπηρεσία 50 βομβαρδιστικά Tornado IDS και 13 Tornado ECR.
Βρετανοί και Γερμανοί προσανατολίζονται στον εκσυγχρονισμό μόνο των Eurofighter διαμόρφωσης Tranche 2, μέσω της ενσωμάτωσης ραντάρ σταθερής διάταξης (AESA) σε αυτά. Οι Βρετανοί έχουν επιλέξει το ECRS (European Common Radar System) Mark 0 που αναπτύχθηκε από την Leonardo, ενώ οι Γερμανοί επέλεξαν το δικό τους ECRS MK.1 που αναπτύχθηκε από τη γερμανική Hendsoldt σε συνεργασία με την ισπανική Indra. Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, μόνο περί κοινού (Common…) συστήματος AESA δεν πρόκειται!
Ας περάσουμε όμως στους αριθμούς… Γιατί αυτοί είναι που αποδεικνύουν το γιατί η Τουρκία απλά προσπαθεί να αξιοποιήσει το Eurofighter αποκλειστικά και μόνο ως άλλο ένα διαπραγματευτικό χαρτί με απώτερο στόχο την εξασφάλιση αδειοδότησης από το State Department για την αγορά μαχητικών F-16V και τον εκσυγχρονισμό παλαιότερων εκδόσεων (Block 40, Block 50/50+), στην ίδια διαμόρφωση…
Πρόκειται φυσικά για το κόστος αγοράς και υποστήριξης, που όπως αποκαλύπτουν οι αριθμοί είναι μεγαλύτερο και από αυτό των F-35A, αλλά και του υπερμαχητικού F-15EX! Στον σύνδεσμο που παραθέτουμε, αναφέρεται, ότι το Κουβέιτ κατέβαλε 8,7 δισ. δολάρια το 2016 για την αγορά 28 μόλις μονάδων εξοπλισμένων με το ραντάρ AESA της Leonardo, τύπου ECRS Mk.0! Και για τις ευρωπαϊκές χώρες – μέλη της κοινοπραξίας ανάπτυξης, παραγωγής και εμπορικής προώθησης όμως του Eurofighter, τα κόστη δεν είναι χαμηλότερα…
Ξεκινώντας από τους Ισπανούς, να σημειωθεί ότι η Μαδρίτη ανακοίνωσε επίσημα την απόφασή της για την αγορά 20 νέας κατασκευής Eurofighter Tranche 4 τον Δεκέμβριο του 2021, προς αντικατάσταση των EF-18 Hornet που επιχειρούν από τις Κανάριες Νήσους (πρόγραμμα Halcon). Τον Ιούνιο του 2022 γνωστοποιήθηκε ότι το κόστος αγοράς θα έφτανε τα 2,04 δισ. ευρώ (2,15 δισεκατομμύρια δολάρια με την τότε ισοτιμία). Το ποσό κάλυπτε μόνο 16 μονοθέσια και τέσσερα διθέσια μαχητικά, ενώ δεν περιλάμβανε υποστήριξη και υποδομές.
Οι Ισπανοί επένδυσαν επιπρόσθετα 1,4 δισ. ευρώ (μαζί με υποστήριξη και υποδομές), για την αναβάθμιση 17 παλιών Eurofighter Tranche 1 στη διαμόρφωση Tranche 3! Υπενθυμίζεται ότι την ίδια περίπου χρονική περίοδο η Ελλάδα υπέγραψε η δαπάνη 1,3 περίπου δισ. ευρώ (1,535 δισεκατομμυρίων δολαρίων) για τον εκσυγχρονισμό 84 F-16C/D Block 52+ και Block 52+ Advanced στο επίπεδο Viper! Τα νούμερα παρατίθενται για να μπορεί οποιοσδήποτε να κάνει τις συγκρίσεις που τεκμηριώνουν με βεβαιότητα την τουρκική απροθυμία αγοράς των Eurofighter.
Ένα περίπου χρόνο αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2023, η Ισπανία ανακοίνωσε την αγορά 25 ακόμα Eurofighter Tranche 4 στο πλαίσιο του προγράμματος Halcon, έναντι 4,5 δισ. ευρώ (4,8 δισ. δολάρια!) αυτή τη φορά, καθώς περιλήφθηκαν στην αγορά υποστήριξη, προσομοιωτές και υποδομές συντήρησης. Υπενθυμίζεται ότι τα 38 Eurofighter Tranche 4 που παράγγειλε η γερμανική κυβέρνηση το Μάιο του 2020, θα κοστίσουν 5,4 δισ. ευρώ (6,35 δισ. δολάρια), ενώ οι Βρετανοί ανακοίνωσαν τον Ιούλιο του 2022 τη δαπάνη 2,35 δισ. στερλινών (2,68 δισ. δολάρια) για τον εξοπλισμό 40 μαχητικών Εurofighter Tranche 3, με το ραντάρ ECRS Mk.2!
Μετά από την παράθεση όλων αυτών των αριθμών, υπενθυμίζεται και πάλι για σκοπούς σύγκρισης, ότι για την αγορά 40 νέας κατασκευής μαχητικών F-16V και τον εκσυγχρονισμό 79 μονάδων παλαιότερων εκδόσεων που ήδη βρίσκονται σε υπηρεσία στην ΤΗΚ, η Τουρκία εκτιμάται ότι θα πρέπει να δαπανήσει περί τα έξι έως 6,5 δισ. δολάρια!
Δεν έχει διευκρινιστεί αν το ποσό των 1,4 δισ. δολαρίων που η Τουρκία ζητά ως αποζημίωση – επιστροφή χρημάτων για την αποπομπή της από το πρόγραμμα F-35, έχει αφαιρεθεί από το εκτιμώμενο κόστος της ανωτέρω αγοράς που αναμένει αδειοδότηση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, ή όχι. Διότι ας μην ξεχνάμε ότι η εν λόγω επένδυση είχε πλουσιοπάροχη επιστροφή για την τουρκική αμυντική βιομηχανία, επί σειρά ετών. Σίγουρα έχει λαμβάνειν, όχι όμως το ποσό που αιτείται. Πρόκειται για άλλο ένα παράδειγμα μαξιμαλιστικής διαπραγματευτικής θέσης των Τούρκων.
Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η Τουρκία και για λόγους κόστους, αλλά και για λόγους ομοιογένειας – ομοιοτυπίας και επιχειρησιακής ευελιξίας, δεν μπορεί να φύγει από το F-16 εύκολα, ακόμα και αν θα είχε λόγους να το επιθυμεί. Θα είναι σαν να πετά στον κάλαθο των αχρήστων τις τεράστιες επενδύσεις που έχει κάνει τα τελευταία 40 περίπου χρόνια μέσω του μαχητικού αυτού και στην αμυντική της βιομηχανία! Επιχειρησιακά δε, θα καταστρέψει την ΤΗΚ που διαθέτει περί τις 270 μονάδες. Πολλά μπορεί κανείς να καταλογίσει στους Τούρκους, όχι όμως για αφέλεια στα οικονομικά ζητήματα…
Για όλους αυτούς τους λόγους, κυρίως όμως τη συγκριτική οικονομική ανάλυση που προηγήθηκε, η σταθερή θέση του DP τα τελευταία πέντε τουλάχιστον χρόνια, εμμένει στην ανάγκη εκσυγχρονισμού και των 70 συνολικά F-16 Block 30 και Block 50 που διαθέτει η Πολεμική Αεροπορία. Το F-16 παραμένει ο κορμός της δύναμης μαχητικών της τελευταίας. Αν αυτή η δύναμη μειωθεί στο μισό, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει ποτέ να την αναπληρώσει με F-35, Rafale, η οποιοδήποτε άλλο μαχητικό, με μόνη εξαίρεση το σουηδικό JAS-39E/F Super Gripen. Εκεί τα προβλήματα θα ήταν… άλλης φύσης.
Κλείνοντας, πρέπει να σημειωθεί ότι τα δεδομένα αυτά μπορεί να αλλάξουν, όχι βέβαια επί της ουσίας του -οικονομικού- επιχειρήματος, εφόσον μέσω μίας συμφωνίας για την αγορά 40 μαχητικών Eurofighter Tranche 4 ή Tranche 5 από την Τουρκία, αποδεσμευθούν και κρίσιμες τεχνολογίες για την ολοκλήρωση της ανάπτυξης και την παραγωγή του τουρκικού μαχητικού ΚΑΑΝ (TF-X)!Διότι δεν είναι λίγοι που υποστηρίζουν ότι οικονομικό πρόβλημα στον “παράδεισο” του οργανωμένου εγκλήματος δεν υφίσταται.
Για να μην συνυπολογιστεί το συμφέρον των μοναρχιών του Κόλπου να μην απαξιωθεί η δική τους επένδυση στα Eurofighter. Πόσο ισχυρό είναι το κίνητρο άραγε, που θα οδηγούσε στην υποστήριξη “αλλαγής προσανατολισμού” της Άγκυρας στον στόλο μαχητικών; Δεν θα πρέπει να μας διαφύγει ότι στο παρελθόν η συνδρομή βρετανικών εταιρειών στην ενσωμάτωση όπλων σε τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, υπήρξε καθοριστική. Για το συγκεκριμένο σενάριο, θα φιλοξενηθεί ξεχωριστή ανάλυση από το DP, δεδομένου ότι η εμπλοκή του αμερικανικού παράγοντα θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, σε κάποιο χρονικό σημείο των εξελίξεων…