Η επίθεση των τρομοκρατών της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου προκάλεσε παγκόσμιο σοκ από τις φρικαλεότητες που ακολούθησαν.
Μια επίθεση που εξέπληξε ακόμα και τα ηγετικά στελέχη της Χαμάς, καθώς πέτυχαν αυτό που ήθελαν. Σκότωσαν άμαχους, πήραν όμηρους και προκάλεσαν μεγάλο χτύπημα στο Ισραήλ.
Πρόκειται για σχέδιο που κατάρτισαν λίγα ηγετικά στελέχη της Χαμάς και το οποίο ήταν άγνωστο σε όσους θα το υλοποιούσαν ακόμη και μέχρι την ημέρα που έγιναν οι επιθέσεις. Ο Guardian επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει το σχέδιο των τρομοκρατών, τον τρόποι που ενήργησαν και πώς μέσα σε λίγες μόνο ώρες σκόρπισαν τον όλεθρο.
Οι πρώτες εντολές δόθηκαν πριν τις 4 π.μ.. Πιο συγκεκριμένα, η εντολή ήταν ρητή: όποιος παρακολουθούσε τις τακτικές εκπαιδεύσεις και δεν σκόπευε να παραστεί στην προσευχή της αυγής στο τζαμί που συνήθιζε να πηγαίνει, έπρεπε να πάει να προσευχηθεί. Μια ώρα αργότερα, καθώς άρχισε να χαράζει πάνω από τη Γάζα και τα εκκλησιάσματα άρχισαν να διαλύονται, δόθηκαν νέες εντολές. Και αυτά ήταν ξεκάθαρα και περνούσαν κυρίως από στόμα σε στόμα: φέρτε τα όπλα σας και όσα πυρομαχικά έχετε και συγκεντρώστε σε συγκεκριμένα ορόσημα.
Αλλά ακόμα κανείς δεν ενημερώθηκε τι επρόκειτο να συμβεί. Η επιχείρηση «Al-Aqsa Flood», η πιο φιλόδοξη επιχείρηση που ξεκίνησε η Χαμάς από τότε που η εξτρεμιστική ισλαμιστική οργάνωση είχε πάρει τον έλεγχο της Γάζας το 2007, ήταν ακόμα μυστική.
Το σχέδιο είχε διατυπωθεί από μια χούφτα σκληροπυρηνικών, βετεράνων ηγετών της Χαμάς και ήταν ακόμα άγνωστο στους άνδρες των οποίων η βία επρόκειτο να συντρίψει κάθε παροδική αίσθηση ηρεμίας ή προόδου προς μια νέα σταθερότητα στη Μέση Ανατολή. Ήταν άγνωστο, επίσης, στις πολυδιαφημισμένες στρατιωτικές και μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ.
Προφορικά οι οδηγίες
Η απόφαση να περάσουν προφορικά οδηγίες σε χιλιάδες μαχητές της Χαμάς που ήταν διασκορπισμένοι μεταξύ των 2 με 3 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας ήταν το τελευταίο σε μια σειρά μέτρων που αποσκοπούσαν στο να ξεγελάσουν ένα από τα πιο ισχυρά συστήματα παρακολούθησης στον κόσμο και να κρατήσουν οποιαδήποτε λέξη για το τι θα μπορούσε να συμβεί από ένα δίκτυο κατασκόπων.
Οι οδηγίες διαδόθηκαν σε ολόκληρη τη Γάζα σαν καταρράκτης. Δόθηκαν πρώτα στους διοικητές των «ταγμάτων» των εκατό ή περισσότερων, μετά στους αρχηγούς διμοιρών των 20 ή 30, οι οποίοι είπαν στους 12 διοικητές των τμημάτων, οι οποίοι πέρασαν το μήνυμα στους φίλους, τους γείτονες και τους συγγενείς που είχαν συμμετάσχει μαζί τους στις ασκήσεις δύο φορές την εβδομάδα που πραγματοποιήθηκαν σε δεκάδες τοποθεσίες στη Γάζα.
Μόνο όταν οι άνδρες είχαν συγκεντρωθεί, διανεμήθηκαν επιπλέον πυρομαχικά και ισχυρότερος οπλισμός. Πολλοί είχαν χειριστεί τέτοια όπλα τους προηγούμενους μήνες και τα επέστρεφαν στα οπλοστάσια της Χαμάς μετά από κάθε μάθημα. Σύντομα μετέφεραν χειροβομβίδες και εκτοξευτήρες ρουκετών , τουφέκια ελεύθερου σκοπευτή και εκρηκτικά.
Επίθεση το ξημέρωμα
Τώρα ήταν 6 το πρωί. Ο ήλιος είχε βγει και οι τελικές οδηγίες είχαν δοθεί. Οι άνδρες έπρεπε να ορμήσουν μέσα από τα κενά που σύντομα θα ανατινάσσονταν ή θα έσπαγαν στον περιμετρικό φράχτη του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων γύρω από τη Γάζα και να επιτεθούν σε Ισραηλινούς στρατιώτες και πολίτες στην άλλη πλευρά.
Σύμφωνα με τον Guardian αυτή η αφήγηση των πρώτων στιγμών των τρομοκρατικών επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ προέρχεται από πολλές πηγές, συμπεριλαμβανομένων συναντήσεων με αξιωματούχους των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, εμπειρογνώμονες, πηγές με άμεση γνώση των εκθέσεων ανάκρισης μαχητών της Χαμάς που συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια των επιθέσεων και υλικού που κυκλοφόρησε από τη Χαμάς και τον ισραηλινό στρατό.
Αν και πολλοί ισχυρισμοί είναι δύσκολο να επαληθευτούν και έχουν αμφισβητηθεί, αξιόπιστοι και ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες που ασχολούνται με τη Χαμάς έχουν αναφέρει ότι το σχέδιο έχει μια δόση αλήθειας.
Η αποτυχία μάλιστα των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας οδήγησαν στο θάνατο 1.100 αμάχων και 300 μελών των IDF.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο τεράστιος αριθμός τρομοκρατών που πέρασε από τον φράχτη – ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι μέχρι και 3.000, συμπεριλαμβανομένων μελών της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ (PIJ). Άμαχοι ξεχύθηκαν επίσης από τη Γάζα μέσα στο γενικό χάος, ενθαρρυμένοι από την αργή απάντηση των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας.
Οι εγκέφαλοι της επίθεσης
Γραπτές εντολές εξήγησαν στις μονάδες της Χαμάς ένα ακριβές σχέδιο που καταρτίστηκε από δύο άνδρες που πιστεύεται από το Ισραήλ ότι ήταν οι κύριοι σχεδιαστές της επίθεσης: Ο Yahya Sinwar, ο γενικός επικεφαλής της Χαμάς στον θύλακα, και ο Mohammed Deif, ο διοικητής των στρατιωτικών ταξιαρχιών al-Qassam και των επίλεκτων ομάδων Nukhba της Χαμάς.
Σε κάθε μονάδα δόθηκε ένας ξεχωριστός στόχος: μια στρατιωτική βάση, ένα κιμπούτς, ένας δρόμος ή μια πόλη. Συχνά οι διαταγές τους συνοδεύονταν από χάρτες που έδειχναν λεπτομέρειες για τις άμυνες και τις βασικές τοποθεσίες εντός των στόχων τους, βασιζόμενοι σε πληροφορίες που προέρχονται από υποστηρικτές που εργάζονταν στο Ισραήλ, ισχυρίζονται οι πηγές. Στο πάρτι στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 260 άνθρωποι πίστευεται ότι δεν ήταν μεταξύ των αρχικών στόχων.
Δόθηκαν τρεις αποστολές σε διαφορετικές μονάδες. Μια πρώτη ομάδα έλαβε εντολή να συντρίψει τις υποστελεχωμένες και απροετοίμαστες ισραηλινές στρατιωτικές βάσεις γύρω από τη Γάζα ή να επιτεθεί εναντίον αμάχων στα σπίτια τους.
Η Χαμάς έριξε την ευθύνη σε άλλους
Η Χαμάς είχε ρίξει την ευθύνη για μεγάλο μέρος της βίας στους αμάχους –και τις φρικαλεότητες, συμπεριλαμβανομένων των βιασμών και των βασανιστηρίων– στους «εγκληματίες» που ακολούθησαν τους μαχητές της. Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις δημοσίευσαν μια συνέντευξη με έναν αιχμάλωτο από τη Χαμάς, ο οποίος είπε ότι «η αποστολή ήταν να σκοτώσουν… όποιον είδαμε». Στη συνέχεια ο δράστης περιέγραψε ότι πυροβόλησε ακόμα και παιδιά.
Σε άλλες ομάδες δόθηκε εντολή να υπερασπιστούν τις θέσεις τους κατά των ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων, όταν αυτές έρχονταν, συχνά με ενέδρες σε βασικούς δρόμους.
Μια τρίτη ομάδα είχε αναλάβει με κάθε λεπτομέρεια την αρπαγή όσο το δυνατόν περισσότερων ομήρων και τη μεταφορά τους από τα κενά του φράχτη, όπου ειδικές διμοιρίες περίμεναν για να μεταφέρουν τους ομήρους στο τεράστιο σύμπλεγμα σηράγγων κάτω από τη Γάζα.
Στα συγκεκριμένα μέρη πιστεύεται ότι κρατούνται περισσότεροι από 240 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων βρέφη, παιδιά και ηλικιωμένοι, καθώς και στρατιωτικό προσωπικό. Μέχρι στιγμής μόνο τέσσερις έχουν απελευθερωθεί και ένας έχει διασωθεί.
Δεν είχε ενημερώσει η Χαμάς τους «συμμάχους» της
Ισραηλινοί αξιωματούχοι ασφαλείας πιστεύουν ότι η πολιτική ηγεσία της Χαμάς στο εξωτερικό δεν ενημερώθηκε για τις λεπτομέρειες της επιχείρησης, ούτε οι χορηγοί της Χαμάς στο Ιράν, αν και και οι δύο πιθανώς γνώριζαν ότι κάτι σχεδιαζόταν. «Ήταν ένας πολύ στενός κύκλος», είπε μια πηγή κοντά στη Χαμάς στο Reuters τον περασμένο μήνα.
Αξιωματούχοι της Χαμάς είπαν ότι ο σχεδιασμός της επίθεσης ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια, μετά από επιδρομές της ισραηλινής αστυνομίας στο τέμενος al-Aqsa της Ιερουσαλήμ, τον τρίτο ιερότερο τόπο του Ισλάμ. Ισραηλινές πηγές αναφέρουν ότι το χρονοδιάγραμμα ήταν μικρότερο –ίσως ένα χρόνο ή 18 μήνες– και ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου καταβλήθηκε προσπάθεια να ενισχυθεί η ισραηλινή πεποίθηση ότι η Χαμάς είχε αλλάξει το επίκεντρό της από τη βία κατά του Ισραήλ στην οικονομική ανάπτυξη στη Γάζα.
Ποιος ήταν ο ακριβής ρόλος των διαφόρων ηγετών της Χαμάς στην επίθεση δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί, αλλά θεωρείται σίγουρο ότι ο Sinwar και ο Deif είχαν κεντρική θέση στο σχεδιασμό της.
Ο Deif έχει το παρατσούκλι «φιλοξενούμενος», γιατί ο 58χρονος μετακινούνταν συνεχώς για να αποφύγει προκειμένου με αυτόν τονν τρόπο να μην εντοπιστεί από το Ισραήλ. Μέλος της Χαμάς από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, ο πρώην φοιτητής θετικών επιστημών επέβλεψε ένα κύμα βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας εναντίον ισραηλινών πολιτών στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και άλλη μία δεκαετία αργότερα. Ο Deif ενδέχεται να έχει τραυματιστεί σε μία από τις πολλές ισραηλινές απόπειρες δολοφονίας, ενώ η σύζυγος και η οικογένειά του σκοτώθηκαν σε αεροπορική επιδρομή το 2014. Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν περιγράψει τον Deif, το πραγματικό όνομα του οποίου είναι Mohammed Diab Ibrahim al-Masri, ως «νεκρό που περπατάει».
1.000% αφοσιωμένος και 1.000% βίαιος
Ο Sinwar, 61 ετών, επίσης ιδρυτικό μέλος της Χαμάς – ακρωνύμιο του Ισλαμικού Κινήματος Αντίστασης – πέρασε 23 χρόνια στις ισραηλινές φυλακές για τη δολοφονία Ισραηλινών στρατιωτών πριν απελευθερωθεί ανάμεσα σε περισσότερους από 1.000 κρατούμενους που αντάλλαξαν το 2011 με τον Gilad Shalit, έναν Ισραηλινό στρατιώτη που αιχμαλωτίστηκε από τη Χαμάς πέντε χρόνια νωρίτερα.
Στη φυλακή, ο Sinwar αρνήθηκε να μιλήσει με οποιονδήποτε Ισραηλινό και τιμώρησε προσωπικά αυτούς που το έκαναν, πιέζοντας το πρόσωπο ενός ατόμου σε μια αυτοσχέδια σόμπα, σύμφωνα με έναν Ισραηλινό πρώην ανακριτή στο ίδρυμα όπου κρατούνταν ο Sinwar. «Είναι 1.000% αφοσιωμένος και 1.000% βίαιος, ένας πολύ, πολύ σκληρός άνθρωπος», είπε ο ανακριτής.
Κατά την απελευθέρωσή του, ο Sinwar είπε ότι η εμπειρία του τον είχε διδάξει ότι η σύλληψη Ισραηλινών στρατιωτών ήταν ο μόνος τρόπος για να απελευθερωθούν οι κρατούμενοι. Ένας δημοσιογράφος που συνάντησε τον Sinwar πριν από μια δεκαετία είπε στον Guardian ότι ο ηγέτης της Χαμάς ήταν τόσο συγκεντρωμένος σε αυτόν τον στόχο που ήταν σαν «ο κόσμος να μην υπήρχε πέρα από τα μάτια του».
Αναλυτές δήλωσαν ότι άλλοι στόχοι των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου πιθανώς περιλάμβαναν την ανακοπή των προσπαθειών εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, την περαιτέρω υπονόμευση της Παλαιστινιακής Αρχής, την απόσπαση της προσοχής από την αποτυχία της Χαμάς να παράσχει υπηρεσίες ή να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας και την πρόκληση μιας βίαιης αντίδρασης από το Ισραήλ που θα κινητοποιούσε τους δικούς του υποστηρικτές στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και αλλού.
Πέντε ημέρες μετά την επίθεση, ένας ηγέτης της Χαμάς ισχυρίστηκε ότι επρόκειτο για προληπτικό χτύπημα που εξαπολύθηκε αφού η οργάνωση έμαθε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις ετοίμαζαν μεγάλη επίθεση στη Γάζα μετά την εβραϊκή γιορτή Σουκότ.
Η Χαμάς εξεπλάγην από την επιτυχία της
Πολλοί εμπειρογνώμονες -και ισραηλινές πηγές ασφαλείας- δήλωσαν ότι η Χαμάς αιφνιδιάστηκε από την επιτυχία της. Η αργή αντίδραση των ισραηλινών δυνάμεων επέτρεψε σε ορισμένες μονάδες να κάνουν πολλαπλά ταξίδια στο Ισραήλ από τη Γάζα για να φέρουν πίσω περισσότερους ομήρους, δήλωσαν ισραηλινοί αξιωματούχοι. Ορισμένοι από τους πολίτες που πέρασαν στο Ισραήλ πήραν επίσης αιχμαλώτους, περιπλέκοντας τις τρέχουσες προσπάθειες διάσωσης και τις διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με ισραηλινές πηγές και πηγές της Χαμάς.
Κατέγραφαν τις φρικαλεότητες με κάμερες GoPro
Η Χαμάς εξόπλισε τους επιτιθέμενους με κάμερες GoPro για να καταγράφουν εικόνες από την επίθεση. Ορισμένες από τις φρικιαστικές εικόνες που ανέκτησαν οι ισραηλινοί ερευνητές δείχνουν σαδιστική κακομεταχείριση και δολοφονίες. Ένα επίσημο μοντάζ τέτοιων εικόνων, που έδωσε στη δημοσιότητα η Χαμάς, δείχνει τρομοκρατημένους ανθρώπους να ικετεύουν για τη ζωή τους και ένα κατοικίδιο σκυλί να πυροβολείται. Η απελευθέρωση αυτών των εικόνων στα επίσημα κανάλια της Χαμάς υποδηλώνει ότι η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου ήταν τουλάχιστον εν μέρει «προπαγάνδα», δήλωσαν ειδικοί σε θέματα τρομοκρατίας.
Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η Χαμάς ήλπιζε να κρατήσει εδάφη ή να πυροδοτήσει μια ευρύτερη εξέγερση, αν και σε ορισμένους είπαν να πολεμήσουν μέχρι τέλους. Παρόλα αυτά, ένας σημαντικός αριθμός παραδόθηκε. Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν λένε πόσοι, παρά μόνο ότι αυτοί οι αιχμάλωτοι αποτέλεσαν χρήσιμη πηγή πληροφοριών.
Η Χαμάς διέταξε ορισμένους επιτιθέμενους να υποχωρήσουν καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις άρχισαν να συσπειρώνονται και πολλοί ανώτεροι διοικητές επέστρεψαν στη Γάζα. Αυτό σήμαινε ότι αν και πολλά μέλη των ταξιαρχιών Qassam και των μονάδων Nukhba πέθαναν, οι περισσότεροι από τους ηγέτες παρέμειναν ζωντανοί. Έκτοτε, κάποιοι σκοτώθηκαν στην επίθεση των IDF στη Γάζα, η οποία μέχρι στιγμής έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 9.770 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 4.000 παιδιών, σύμφωνα με τις τοπικές υγειονομικές αρχές.