«Στο άμεσο μέλλον, η Κίνα και οι ΗΠΑ θα είναι οι δύο ισχυρότερες χώρες στον κόσμο… Σίγουρα θα είναι μια κατάσταση win-win για τα παιδιά σας στο μέλλον, αν έχουν και τις δύο αυτές υπηκοότητες». Αυτά ήταν τα λόγια ενός Κινέζου υπηκόου που μίλησε στο NPR σχετικά με τον αυξανόμενο αριθμό Κινέζων πολιτών που στρέφονται σε παρένθετες μητέρες με έδρα τις ΗΠΑ για να αποκτήσουν παιδιά. Ένας υπάλληλος σε ένα γραφείο παρένθετης μητρότητας με έδρα τις ΗΠΑ, ειδικά προσαρμοσμένο σε Κινέζους πελάτες, πρόσθεσε: «Η απόκτηση παιδιών στις ΗΠΑ θα φέρνει πάντα πλεονεκτήματα, επειδή η Αμερική είναι μια χώρα για μετανάστες». Για αυτούς τους άνδρες – και για ένα αυξανόμενο σύνολο Κινέζων υπηκόων – το κύριο όφελος συνοψίζεται σε μία λέξη: υπηκοότητα. Αυτό συνέβη το 2022.
Καθώς ο παραδοσιακός τουρισμός τοκετού – το ταξίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες αργά στην εγκυμοσύνη για να γεννήσει και να εξασφαλίσει την αμερικανική υπηκοότητα για ένα παιδί – άρχισε να μειώνεται υπό τον αυξανόμενο έλεγχο και την επιβολή του FBI, εμφανίστηκε μια νέα μορφή τουρισμού τοκετού υψηλής τεχνολογίας. Ενώ τα περισσότερα ανεπτυγμένα έθνη απαγορεύουν τη διεθνή εμπορική παρένθετη μητρότητα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με την Ουκρανία, υποστηρίζουν μια ακμάζουσα βιομηχανία αναπαραγωγικού τουρισμού. Επιτρέπει σε ξένους υπηκόους να αποκτήσουν παιδιά μέσω Αμερικανίδων παρένθετων μητέρων και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους με ένα μωρό και την αμερικανική υπηκοότητα στο χέρι. Μόλις το παιδί γίνει είκοσι ένα ετών, ολόκληρη η οικογένεια μπορεί να υποβάλει αίτηση για υπηκοότητα μέσω μιας αίτησης πράσινης κάρτας – μια μέθοδος, σημειώνει ένα πρακτορείο παρένθετης μητρότητας, που αποτελεί «φθηνότερη εναλλακτική λύση στην αμερικανική βίζα EB-5».
Συνάντησα τυχαία αυτό το φαινόμενο το 2022. Δεδομένης της λανθασμένης ερμηνείας των ΗΠΑ για την υπηκοότητα λόγω γέννησης, ένας αυξανόμενος αριθμός Κινέζων υπηκόων ερχόταν στις ΗΠΑ για να αποκτήσουν παιδιά. Κάποιοι ήταν ζευγάρια – πέρα από τα δικά τους χρόνια τεκνοποίησης – που ήθελαν περισσότερα παιδιά μόλις άρθηκε η πολιτική του «ενός παιδιού» της Κίνας. Άλλοι ήταν άγαμοι άνδρες που δεν μπορούσαν να βρουν μια γυναίκα σύντροφο πρόθυμη να αποκτήσουν παιδιά, καθώς οι Κινέζες έδιναν όλο και περισσότερο προτεραιότητα στην καριέρα έναντι των οικογενειών. Άλλοι πάλι βρίσκονται σε σχέσεις ομοφυλοφίλων και, θέλοντας να ευχαριστήσουν τους γονείς τους, πηγαίνουν στο εξωτερικό για να αποκτήσουν παιδιά. Δεδομένου ότι η παρένθετη μητρότητα είναι παράνομη στην Κίνα, οι ΗΠΑ ήταν μια δελεαστική εναλλακτική λύση για τους πλούσιους Κινέζους πολίτες.
Το πρόβλημα είναι πολύ χειρότερο από ό,τι αρχικά φανταζόμουν. Όχι μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν διαθέτουν κανέναν ομοσπονδιακό νόμο που να διέπει την εγχώρια ή διεθνή παρένθετη μητρότητα, αλλά πρόσφατες αναφορές υποδηλώνουν ότι ο κλάδος κλιμακώνεται με τρόπους που αψηφούν ακόμη και τις δικές της δικαιολογίες. Μια ανησυχητική έρευνα της Wall Street Journal διαπίστωσε ότι ένας αυξανόμενος αριθμός εξαιρετικά πλούσιων Κινέζων υπηκόων χρησιμοποιεί Αμερικανίδες παρένθετες μητέρες για να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά – μερικές φορές δεκάδες ταυτόχρονα, και σε ακραίες περιπτώσεις, πάνω από εκατό.
Τα κίνητρα ποικίλλουν. Κάποιοι θεωρούν την παρένθετη μητρότητα ως έναν τρόπο εξασφάλισης κληρονόμων ή οικοδόμησης δυναστειών εν μέσω της κατάρρευσης του ρυθμού γεννήσεων στην Κίνα. Άλλοι περιγράφουν ανοιχτά σχέδια για στρατηγικό γάμο με κόρες, εδραίωση πλούτου ή ανατροφή μεγάλων ομάδων παιδιών που προετοιμάζονται για ηγεσία στις επιχειρήσεις και την τεχνολογία. Σε μια εντυπωσιακή αντιστροφή της ανδρικής προτίμησης που κάποτε καθόριζε την πολιτική του ενός παιδιού στην Κίνα, ορισμένοι υποψήφιοι γονείς τώρα επιλέγουν σκόπιμα κορίτσια, επικαλούμενοι κλάδους που πιστεύουν ότι ευνοούν όλο και περισσότερο την γυναικεία ηγεσία.
Η Wall Street Journal απεικόνισε αυτό το φαινόμενο μέσω της υπόθεσης του Xu Bo, ενός μοναχικού Κινέζικου δισεκατομμυριούχου βιντεοπαιχνιδιών που έχει γίνει σύμβολο των υπερβολών της παρένθετης μητρότητας. Ο Xu, ο οποίος ζει στην Κίνα, ζήτησε νομική αναγνώριση ως γονέας πολλαπλών παιδιών που γεννήθηκαν μέσω Αμερικανίδων παρένθετων μητέρων. Το 2023, όπως αναφέρει η Journal, ένας δικαστής της Καλιφόρνια απέρριψε το αίτημά του – μια ασυνήθιστη κίνηση σε ένα σύστημα όπου οι εντολές γονικής μέριμνας είναι συνήθως συνηθισμένες – αφήνοντας πολλά παιδιά σε νομικό κενό. Εκείνη την εποχή, μερικά από τα παιδιά φρόντιζαν νταντάδες στη Νότια Καλιφόρνια, ενώ περίμεναν τα έγγραφα για να ταξιδέψουν στο εξωτερικό.
Όταν ρωτήθηκε για τον αριθμό των παιδιών που είχε ο Xu Bo, το «Duoyi Network» είπε ότι ο αριθμός των 300 ήταν λανθασμένος, αλλά επιβεβαίωσε ένα εκπληκτικό γεγονός: «Μετά από πολλά χρόνια προσπάθειας» μέσω της παρένθετης μητρότητας στις ΗΠΑ, ο Xu έχει «μόνο λίγο πάνω από 100» παιδιά. Μόνο εκατό παιδιά.
Περιπτώσεις όπως του Xu δεν συμβαίνουν μεμονωμένα. Οι New York Times δημοσίευσαν επίσης πρόσφατα μια οδυνηρή αφήγηση γυναικών από την Ασία που διακινούνται για παράνομες και καταχρηστικές ρυθμίσεις παρένθετης μητρότητας, οι οποίες συχνά περιελάμβαναν αναγκαστική λήψη ωαρίων και εκμετάλλευση τόσο σοβαρή που ορισμένα θύματα δήλωσαν ότι ήταν χειρότερο από την πορνεία, επειδή «δεν είχαν πραγματικά ιδέα τι είχε γίνει στο σώμα τους. Η σεξουαλική εργασία ήταν αυτονόητη, αλλά τα λευκά χάπια, οι ενέσεις και τα υπόθετα θα μπορούσαν να είναι οτιδήποτε». Μαζί, αυτές οι ιστορίες εκθέτουν μια βιομηχανία που αντιμετωπίζει τόσο τα γυναικεία σώματα όσο και τις ζωές των παιδιών ως εμπορεύματα που μπορούν να πωληθούν στη διεθνή αγορά.
Όλα αυτά διέπονται από συμβάσεις και νομικά πλαίσια που έχουν σχεδιαστεί για να ομαλοποιήσουν αυτό που στην πραγματικότητα είναι πώληση μωρών. Πράγματι, η μόνη νομική διάκριση μεταξύ της πώλησης μωρών και μιας «νόμιμης» εμπορικής συμφωνίας παρένθετης μητρότητας είναι ο χρόνος: αν η σύμβαση υπογράφεται πριν ή μετά τη σύλληψη ενός παιδιού. Ένα παιδί που γεννιέται μέσω αυτής της διαδικασίας μπορεί να έχει έως και έξι ενήλικες που εμπλέκονται στη δημιουργία του – τον δότη ωαρίων, τον δότη σπέρματος, τον υποψήφιο γονέα ή γονείς, την παρένθετη μητέρα και τον γιατρό εξωσωματικής γονιμοποίησης – ωστόσο κανένας νόμος ή σύμβαση δεν έχει σχεδιαστεί για να αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα του παιδιού. Όταν προκύπτουν διαφωνίες ή καταρρέουν συμφωνίες, το παιδί είναι αυτό που επωμίζεται το τελικό κόστος: μέσω της έκτρωσης, της εγκατάλειψης ή της παραμέλησης.
Αυτές οι ιστορίες καταδεικνύουν αυτό που έχουν δείξει πρόσφατες μελέτες εδώ και καιρό. Το 2024, το περιοδικό Fertility and Sterility της Αμερικανικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής δημοσίευσε ένα άρθρο που εξέταζε τις διεθνείς εμπορικές συμβάσεις παρένθετης μητρότητας μεταξύ 2014-2020. Όχι μόνο ο αριθμός των ξένων συμφωνιών παρένθετης μητρότητας στις ΗΠΑ σχεδόν διπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού πλαισίου, αλλά η έκθεση διαπίστωσε ότι η διεθνής βιομηχανία «ενοικίασης μήτρας» τροφοδοτείται δυσανάλογα από Κινέζους υπηκόους (41,7%).
Η πιο συνηθισμένη δημογραφική ομάδα συνολικά; Ασιάτες άνδρες άνω των σαράντα δύο ετών. Τέτοια άτομα ήταν επίσης πολύ πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν εργαλεία γενετικού ελέγχου εμβρύων για να επιλέξουν το ιδανικό ανθρώπινο έμβρυο. Με το 75% αυτών των συμβάσεων να πραγματοποιούνται στην Καλιφόρνια, φαίνεται ότι το όνειρο των υποστηρικτών της γυναικείας γονιμοποίησης από τη Σίλικον Βάλεϊ να αποκτήσουν όχι απλώς περισσότερα μωρά, αλλά περισσότερα μωρά ενός συγκεκριμένου είδους, συνεχίζεται σε αυτούς τους Κινέζους δισεκατομμυριούχους – πολλοί από τους οποίους ανέφεραν τον Έλον Μασκ ως πρότυπό τους.
Ευτυχώς, οι νομοθέτες αρχίζουν να ανταποκρίνονται. Ο γερουσιαστής Ρικ Σκοτ εισήγαγε πρόσφατα τον Νόμο SAFE Kids, ο οποίος θα απαγόρευε σε αλλοδαπούς υπηκόους από χώρες με αντίπαλες σχέσεις, όπως η Κίνα, την πρόσβαση στην εμπορική βιομηχανία παρένθετης μητρότητας των ΗΠΑ. Ενώ στοχεύει στενά στις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις, το νομοσχέδιο αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη αναγνώριση ότι το τρέχον σύστημα είναι γεμάτο καταχρήσεις. Ομοίως, το εκτελεστικό διάταγμα του Προέδρου Τραμπ με τίτλο «Προστασία της Σημασίας και της Αξίας της Αμερικανικής Ιθαγένειας» σηματοδότησε έναν ανανεωμένο έλεγχο του δικαιώματος ιθαγένειας βάσει γέννησης, ιδίως όταν αυτό αποκτάται μέσω νομικών κενών και όχι μέσω γνήσιων δεσμών με τη χώρα. Ωστόσο, παραμένει ασαφές εάν η τρέχουσα διατύπωση του διατάγματος θα αρνούνταν την υπηκοότητα σε παιδιά που γεννιούνται μέσω παρένθετης μητρότητας ή δωρεάς ωαρίων σε αλλοδαπούς.
Εντός ημερών από το εκτελεστικό διάταγμα, οι οργανισμοί παρένθετης μητρότητας δημοσίευσαν οδηγίες για να διατηρήσουν αυτό το κενό. Δικηγόροι και υπηρεσίες μετανάστευσης έχουν αναλύσει προσεκτικά τους ορισμούς του εκτελεστικού διατάγματος για τις έννοιες «μητέρα», «πατέρας» και «πρόγονος», υποστηρίζοντας ότι εάν μια παρένθετη μητέρα Αμερικανίδα πολίτης γεννήσει, το παιδί θα πρέπει αυτόματα να λάβει υπηκοότητα, ακόμη και όταν οι μελλοντικοί γονείς είναι αλλοδαποί. Ορισμένες υπηρεσίες έχουν προχωρήσει περαιτέρω, διαφημίζοντας διαδικαστικές λύσεις όπως μια «διαδικασία πιστοποιητικού γέννησης δύο σταδίων» που έχει σχεδιαστεί ειδικά για να εξασφαλίσει την αμερικανική υπηκοότητα για παιδιά διεθνών πελατών.
Οι Αμερικανοί αναγνωρίζουν ότι κάτι έχει πάει στραβά. Σε μια έρευνα της J.L. Partners νωρίτερα φέτος, το 33% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να απαγορεύσουν σε μη πολίτες την πρόσβαση σε εμπορικές υπηρεσίες παρένθετης μητρότητας, το 29% δήλωσε ότι θα πρέπει να υπάρχουν αυστηροί κανονισμοί και περιορισμοί αλλά όχι πλήρης απαγόρευση και το 12% δήλωσε ότι οι κλινικές θα πρέπει να υποχρεούνται να αναφέρουν και να παρακολουθούν αλλοδαπούς πελάτες.
Με την κοινή γνώμη τόσο σαφώς ευθυγραμμισμένη εν μέσω αυξανόμενων στοιχείων για αρμπιτράζ στην ιθαγένεια, παραγωγή παιδιών σε μεγάλη κλίμακα και συστηματική περιφρόνηση της παιδικής ευημερίας, οι νομοθέτες αντιμετωπίζουν μια επιλογή. Μπορούν να συνεχίσουν να προσποιούνται ότι πρόκειται για μια ιδιωτική συναλλαγή μεταξύ συναινούντων ενηλίκων ή μπορούν να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα ότι η διεθνής εμπορική παρένθετη μητρότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει γίνει μια αγορά βρεφών και διαβατηρίων. Αν η ιθαγένεια πρόκειται να σημαίνει κάτι, δεν μπορεί να παραμείνει προς πώληση.