Δείτε τι αναφέρει η Jerusalem Post
”Η ξαφνική αναζωπύρωση του συριακού εμφυλίου πολέμου έχει κάνει πολλούς Ισραηλινούς να κοιτάζουν προς τα βορειοανατολικά και να κάνουν την ακόλουθη ερώτηση: «Ο εχθρός του εχθρού μου πολεμά τον εχθρό μου, άρα για ποιον είμαι;»
Ή, με άλλα λόγια, ποιον θα ήθελε λιγότερο να δει το Ισραήλ παρκαρισμένο στα σύνορά του με τη Συρία: Σιίτες τζιχαντιστές εξτρεμιστές που υποστηρίζονται από το Ιράν ή Σουνίτες τζιχαντιστές που υποστηρίζονται από την Τουρκία;
Εφόσον η απάντηση δεν είναι καμία από τις δύο, η προσέγγιση του Ισραήλ στις εξελίξεις στη Συρία θα είναι να μείνει μακριά από τη μάχη σώμα με σώμα όσο δεν απειλούνται άμεσα ή άμεσα τα συμφέροντά του για την ασφάλεια. Όπως είπε κάποτε ο Yitzhak Shamir κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ της δεκαετίας του 1980 – όταν δύο από τους πιο σκληρούς εχθρούς του εβραϊκού κράτους αποδυνάμωναν ο ένας τον άλλον – το Ισραήλ μπορεί να «ευχηθεί και στις δύο πλευρές επιτυχία».
Ο συριακός εμφύλιος ξέσπασε εκ νέου στις 27 Νοεμβρίου με μια επίθεση από μια συμμαχία σκληροπυρηνικών σουνιτών τζιχαντιστών, που κάποτε συμμάχησαν με την Αλ Κάιντα (ονομαζόταν Hayat Tahrir al-Sham) και τους υποστηριζόμενους από τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ισλαμιστές (Συριακός Εθνικός Στρατός SNA]) κατά της βόρειας συριακής πόλης Χαλέπι. Αυτή η συμμαχία έχει από τότε καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος του Χαλεπίου και έχει προχωρήσει στον επόμενο στόχο της: τη Χάμα.
Λίγοι το είδαν αυτό να έρχεται, αν και δεν θα έπρεπε να ήταν τόσο μεγάλη έκπληξη. Ήταν πάντα σαφές ότι ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή που ξεκίνησε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου με τη βάρβαρη επίθεσή της στο Ισραήλ θα είχε ευρύτερες περιφερειακές επιπτώσεις. Αυτό που δεν ήταν σαφές, αλλά τώρα έρχεται στο επίκεντρο, είναι ποιες θα ήταν αυτές οι επιπτώσεις και οι προεκτάσεις.
Η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου οδήγησε στη Χεζμπολάχ να ανοίξει ένα μέτωπο κατά του Ισραήλ και να εκδιώξει 60.000 Ισραηλινούς από τα σπίτια τους. Αυτό οδήγησε, μετά από 11 μεγάλους μήνες, στην Επιχείρηση Northern Arrows με στόχο να φέρει αυτούς τους κατοίκους πίσω στα σπίτια τους. Αυτή η επιχείρηση είχε ως αποτέλεσμα την έκρηξη μπιπ της Χεζμπολάχ, τον αποκεφαλισμό της ηγεσίας της Χεζμπολάχ, τη σοβαρή υποβάθμιση των δυνατοτήτων της Χεζμπολάχ και την επίδειξη –μέσω αεροπορικής επιδρομής στο Ιράν– της ευαλωτότητας και της διεισδυτικότητας της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Και αυτή η αλληλουχία γεγονότων οδήγησε στην απόφαση των Σύριων ανταρτών να προσπαθήσουν να ανακαταλάβουν το Χαλέπι και να αναζωπυρώσουν τον εμφύλιο σε μια εποχή που τρεις από τους μεγαλύτερους συμμάχους του Σύρου προέδρου Μπασάρ Άσαντ είναι σοβαρά αποδυναμωμένοι ή απασχολημένοι: η Μόσχα δεμένη στην Ουκρανία και η Χεζμπολάχ και Το Ιράν στο πιο αδύναμο σημείο του εδώ και χρόνια λόγω της ισραηλινής επίθεσης, κάτι που πιθανότατα δεν θα είχε συμβεί αν δεν ήταν η 7η Οκτωβρίου.
Με τους τρεις συμμάχους του Άσαντ να απέχουν από αυτό που ήταν κάποτε, οι αντάρτες είδαν μια ευκαιρία –μια που σαφώς σχεδίαζαν– και όρμησαν. Όχι τυχαία, χτύπησαν στις 27 Νοεμβρίου – την ίδια μέρα που ανακοινώθηκε η εκεχειρία Χεζμπολάχ-Ισραήλ.
Η επίθεση της Χαμάς αναδιαμορφώνει ήδη τη Μέση Ανατολή πολύ πέρα από τα σύνορα της Γάζας με τρόπους που λίγοι περίμεναν. Ήταν σαφές μετά τις 7 Οκτωβρίου θα υπήρχαν ισχυροί μετασεισμοί που θα γίνονταν ευρέως αισθητοί. Το πόσο δυνατό και ευρέως αισθητό γίνεται γρήγορα εμφανές.
Ο συριακός εμφύλιος πόλεμος, που ξεκίνησε το 2011, έφερε σε αντιπαράθεση ένα δύσκολο συνονθύλευμα διαφορετικών παραγόντων με μια μυριάδα διαφορετικών ιδεολογικών συμφερόντων ο ένας εναντίον του άλλου. Η ανανεωμένη μάχη δεν είναι διαφορετική. Ακολουθεί μια ματιά στα πρωταρχικά συμφέροντα τεσσάρων βασικών παικτών σε αυτό το δράμα: Ισραήλ, Τουρκία, Ιράν και Ρωσία.
Ισραήλ
Το Ισραήλ είναι ένας ηθοποιός σε αυτό το δράμα καθώς οι ενέργειές του στον Λίβανο και τη Συρία αποδυνάμωσαν σημαντικά δύο από τους βασικούς υποστηρικτές του Άσαντ – τη Χεζμπολάχ και το Ιράν – ωθώντας τους αντάρτες να χτυπήσουν. Αλλά το Ισραήλ είναι μόνο ένας έμμεσος παράγοντας, που δεν συμμετέχει ενεργά στις μάχες που λαμβάνουν χώρα στο βόρειο τμήμα της Συρίας.
Ωστόσο, το Ισραήλ έχει συγκεκριμένα συμφέροντα στη Συρία, κυρίως για να αποδυναμώσει τον άξονα Ιράν-Συρίας-Χεζμπολάχ και να εμποδίσει το Ιράν να χρησιμοποιήσει τη Συρία, όπως έκανε στο παρελθόν, για να επανεξοπλίσει και να δημιουργήσει τη Χεζμπολάχ.
Επομένως, ένα αποδυναμωμένο συριακό καθεστώς υπό τον Άσαντ είναι προς το συμφέρον του Ισραήλ. Αλλά εδώ είναι το θέμα: το Ισραήλ θα ήθελε να δει τον Άσαντ να αποδυναμώνεται, αλλά όχι υπερβολικά και όχι να ανατρέπεται.
Αυτό είναι το παράδοξο.
Γιατί αποδυναμώθηκε; Έτσι η Συρία δεν θα είναι σε θέση για γενιές να αποτελεί αξιόπιστη απειλή για το Ισραήλ. Ο μακροχρόνιος εμφύλιος έχει βγάλει τη Συρία από τον κύκλο των χωρών που μπορούν να αποτελέσουν μια συμβατική απειλή. Παρατηρήστε ότι στον τρέχοντα πόλεμο, ο Άσαντ δεν άνοιξε ένα πρόσθετο μέτωπο ενάντια στο εβραϊκό κράτος, μη θέλοντας να του δώσει κανένα πρόσχημα για να εκτινάξει τον συριακό στρατό.
Ο Ισραηλινός Στρατός έχει πλήξει περίπου 70 στόχους στη Συρία τον περασμένο χρόνο, αλλά αυτοί ήταν κατά κύριο λόγο πόροι του Ιράν και της Χεζμπολάχ, όχι περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στον συριακό στρατό.
Και γιατί το Ισραήλ δεν θέλει να δει τον Άσαντ υπερβολικά αποδυναμωμένο;
Γιατί το Ισραήλ θα ήθελε να δει τη Δαμασκό να απομακρύνεται από το Ιράν και προς τις μετριοπαθείς σουνιτικές χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Τους τελευταίους μήνες υπήρξε θετική κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση, κίνηση που πιθανότατα θα σταματήσει τώρα, καθώς ο Άσαντ θα χρειαστεί περισσότερη – όχι λιγότερη – βοήθεια από το Ιράν.
Εάν, στο παρελθόν, η συμφωνία που προσφέρθηκε στον Άσαντ ήταν οικονομική βοήθεια από τις χώρες του Κόλπου με αντάλλαγμα την απομάκρυνση από τον κύκλο επιρροής του Ιράν, τώρα η Συρία έχει απεγνωσμένη ανάγκη από μπότες στο έδαφος – κάτι που μόνο το Ιράν ή οι πληρεξούσιοί του μπορούν προμηθεύω.
Όσον αφορά το γιατί το Ισραήλ δεν θα ήθελε να δει τον Άσαντ να ανατρέπεται, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χάος, κάτι που σπάνια είναι καλό για το Ισραήλ.
Στην Ιερουσαλήμ, γενικά, αρέσει η προβλεψιμότητα – και ο Άσαντ στη Συρία το παρέχει αυτό. Ενώ ο Άσαντ δεν είναι φίλος, το Ισραήλ τουλάχιστον ξέρει τι να περιμένει από αυτόν – τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει, τι θα κάνει και τι δεν θα κάνει. Ένας νέος κυβερνήτης στη Δαμασκό της ποικιλίας των σουνιτών τζιχαντιστών θα ήταν απρόβλεπτος.
Εάν, υπό το πρόσχημα του αναζωπυρωμένου εμφυλίου πολέμου, το Ισραήλ δει το Ιράν να προσπαθεί να μεταφέρει όπλα στη Χεζμπολάχ, μπορεί να αναμένεται να δράσει. Αλλά, εκτός από αυτό, μπορεί να αναμένεται ότι θα αφήσει τους εχθρούς του να το αποκλείσουν – ενώ επαναλαμβάνει το μάντρα: «Η Ιερουσαλήμ παρακολουθεί την κατάσταση».
Τουρκία
Για να ξεκινήσουν οι αντάρτες το είδος της επίθεσης που έκαναν, χρειάζονταν το πράσινο φως από την Τουρκία, το οποίο έδωσε ο Ερντογάν, παρόλο που η υποστήριξή του στους αντάρτες τον φέρνει σε αντίθεση με το Ιράν, τη Ρωσία και – εφόσον ένα από τα συμφέροντά του είναι για να συντρίψει τους Κούρδους –και τις ΗΠΑ.
Γιατί να ρισκάρω αυτό; Επειδή ο Ερντογάν επιθυμεί να επανεγκαταστήσει στη βόρεια Συρία τους 3,5 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που έφτασαν στη χώρα του από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου και επειδή θέλει να υπονομεύσει περαιτέρω τις προσπάθειες των Κούρδων στην περιοχή.
Όσον αφορά την επανεγκατάσταση των προσφύγων, η Τουρκία και η Συρία βρίσκονται σε συνομιλίες συμφιλίωσης εδώ και μήνες (ο Ερντογάν υποστήριξε γρήγορα τους αντάρτες όταν ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος). Αλλά αυτές οι συνομιλίες δεν έχουν καταλήξει πουθενά, με τον Άσαντ να απαιτεί από την Τουρκία να απομακρύνει τα στρατεύματά της από μια ζώνη ασφαλείας που η Τουρκία, μαζί με το SNA, έχουν χαράξει στη βόρεια Συρία.
Αυτή η επίθεση των ανταρτών δίνει τώρα στον Ερντογάν πρόσθετο μοχλό ενάντια στον Άσαντ για να επιτευχθεί συμφωνία.
Η προσφυγική κρίση της Συρίας γίνεται όλο και περισσότερο εσωτερικό ζήτημα στην Τουρκία, όπου – εν μέσω οικονομικής κρίσης – υπήρξε αντίδραση κατά των προσφύγων, κάτι που πλήγωσε το κόμμα του Ερντογάν στις τοπικές και βουλευτικές εκλογές. Θέλει να επιστρέψουν ακριβώς στην ουδέτερη ζώνη στο βορρά.
Επιπλέον, ο Ερντογάν ελπίζει ότι οι μάχες θα βοηθήσουν στον περιορισμό και ενδεχομένως στην εξάλειψη της απειλής που αντιλαμβάνεται από τις κουρδικές ομάδες στη βορειοανατολική Συρία, οι οποίες – τουλάχιστον μέχρι να έρθει στην εξουσία ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου – έχουν την υποστήριξη των ΗΠΑ.
Η επιτυχία των ανταρτών δίνει στον Ερντογάν αυξημένη μόχλευση και ενισχύει τη θέση του στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Συρίας.
Ιράν
Μαζί με τον Άσαντ, το Ιράν είναι ο μεγαλύτερος χαμένος καθώς οι αντάρτες κερδίζουν έδαφος.
Η Τεχεράνη έχει επενδύσει δισεκατομμύρια στη Συρία από την αρχή του εμφυλίου πολέμου εκεί, βλέποντας τη χώρα ως κεντρική στις προσπάθειές της να περικυκλώσει το Ισραήλ με ένα «δακτύλιο πυρός» από πληρεξούσιους που είναι πρόθυμοι να κάνουν την προσφορά της.
Το συμφέρον του Ιράν είναι σαφές: να διατηρήσει τη Συρία ως αγωγό όπλων προς τη Χεζμπολάχ και ως πλατφόρμα από την οποία μπορεί να παράγει όπλα για τη λιβανέζικη τρομοκρατική ομάδα και να ξαναχτίσει τον κύριο πληρεξούσιό της. Αν πέσει ο Άσαντ, αυτός ο αγωγός χάνεται.
Όπως και η Χεζμπολάχ, ωστόσο, οι πόροι του Ιράν δεν είναι απεριόριστοι, και –λόγω της καταστροφής της Χεζμπολάχ στον Λίβανο– οι πόροι που μπορεί τώρα να διαθέσει το Ιράν για να σώσει τον Άσαντ δεν είναι οι ίδιοι όπως στο παρελθόν.
Το Ιράν έχει πολιτοφυλακές που αποτελούνται από Ιρακινούς, Πακιστανούς και Αφγανούς που μπορεί να αναπτύξει, αλλά αυτές οι πολιτοφυλακές δεν ταιριάζουν με τη Χεζμπολάχ όσον αφορά την ετοιμότητα μάχης και την εκπαίδευσή τους. Η Χεζμπολάχ, αποδεκατισμένη από το Ισραήλ, δεν είναι σε θέση να στείλει δυνάμεις τώρα για να στηρίξει τον Άσαντ.
Η Συρία είναι το κλειδί για την περιφερειακή επιρροή του Ιράν και αν πέσει ο Άσαντ, χάνει αυτό το πλεονέκτημα.
Ρωσία
Η Ρωσία παρενέβη ενεργά το 2015 στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας και με αυτόν τον τρόπο έγειρε τη ζυγαριά υπέρ του Άσαντ. Η παρέμβαση της Μόσχας προήλθε από πολλά συμφέροντα που είναι τόσο σημαντικά για το Κρεμλίνο σήμερα όσο και τότε.
Το πρώτο είναι ότι μέσω της Συρίας, η Ρωσία είναι σε θέση να προβάλει ισχύ σε όλη τη Μέση Ανατολή και να καταπολεμήσει την επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή.
Ο Άσαντ έδωσε στη Ρωσία ένα πολυπόθητο λιμάνι ζεστού νερού στη Μεσόγειο στο Ταρτούς, καθώς και μια αεροπορική βάση κοντά στη Λατάκια. Οι συμφωνίες με τον Άσαντ θα επιτρέψουν στη Ρωσία να λειτουργεί το λιμάνι και την αεροπορική βάση για τον επόμενο μισό αιώνα, αν όχι περισσότερο. Αυτό έχει στρατηγική σημασία για τη Μόσχα, γεγονός που εξηγεί γιατί, εν μέσω του πολέμου της με την Ουκρανία, την τελευταία εβδομάδα ανέλαβε βομβαρδισμούς εναντίον των ανταρτών στη βόρεια Συρία, προσπαθώντας να σταματήσει την προέλασή τους.
Επιπλέον, η Μόσχα έχει συμφέρον να δείξει σε άλλους συμμάχους ότι θα τους βοηθήσει και θα τους αποτρέψει από την εξαφάνιση – ένας λόγος που η ταχεία ήττα των δυνάμεων του Άσαντ την περασμένη εβδομάδα γύρω από το Χαλέπι ήταν τόσο ντροπή για το Κρεμλίνο. Η κακή εμφάνιση του Άσαντ υπονομεύει τη θέση της Ρωσίας στην περιοχή και καταρρίπτει την αντίληψη που θέλει να προβάλει η Ρωσία ότι –σε αντίθεση με τις ΗΠΑ– είναι μια υπερδύναμη στην οποία μπορούν να βασιστούν οι σύμμαχοί της για να διασφαλίσουν ότι δεν θα πέσουν.