Βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από το λιμάνι της Πύλου και θα έλεγε κανείς πως λειτουργεί ως φυσικός κυματοθραύστης στον όρμο του Ναυαρίνου, βοηθώντας με το ιδιαίτερα μακρόστενο σχήμα αλλά και τη θέση του στη δημιουργία του μεγαλύτερου φυσικού λιμανιού της Πελοποννήσου και ενός από τα μεγαλύτερα σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Όσο για την έκτασή του φτάνει μόλις τα 3,2 τ.μ.
Παίρνει το όνομα Σφακτηρία, από τις θυσίες που έπρατταν κατά το παρελθόν οι κάτοικοι της Πελοποννήσου σε αυτήν προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα.
Ξεκινώντας λοιπόν από το παρελθόν, στο βόρειο άκρο της βραχονησίδας βρισκόταν σύμφωνα με τον Όμηρο το φρούριο του μυθικού βασιλιά της Πύλου, Νέστορα, ενώ κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο στο νησί πραγματοποιήθηκαν αιματηροί αγώνες μεταξύ των Σπαρτιατών και των Αθηναίων.
Ερχόμενοι στη νεότερη ιστορία, τον Απρίλιο του 1825 διεξήχθη στο νησί η Ναυμαχία του Ναβαρίνου, όπου οι Έλληνες και οι Φιλέλληνες Ευρωπαίοι υπό την ηγεσία του Μαυροκορδάτου, πολεμούν εναντίων των Τουρκοαιγυπτίων του Ιμπραήμ, σε μια άνιση μάχη που λήγει με ήττα των ελληνικών δυνάμεων και με θάνατο του Υδραίου αγωνιστή Αναστάσιου Τσαμαδού, του Σαχίνι και του Ιταλού φιλέλληνα κόμη Σαντόρε Σανταρόζα.
Στο εσωτερικό του νησιού εν έτη 1997 κατασκευάστηκε σύμφωνα με τους κανόνες της ρωσικής αρχιτεκτονικής νοοτροπίας, εξ ολοκλήρου από ξύλο των δασών της Σιβηρίας, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, αφιερωμένη στους Ρώσους νεκρούς της ναυμαχίας, καθώς και μνημείο πεσόντων.
Πλησίον του ρώσικου ναού υπάρχει ένα ακόμα εκκλησάκι, ο ιερός ναός της Αναλήψεως γνωστός και ως Παναγούλα, ο οποίος κατά την παράδοση ανοικοδομήθηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους από μια μοναχή, ενώ το 1825 καταστράφηκε και χτίστηκε εκ νέου μετά την Απελευθέρωση.
Οι πανέμορφες αμμουδερές παραλίες της Σφακτηρίας φέρνουν στο νου κάτι εξωτικό, ενώ μια βόλτα στο εσωτερικό του κατάφυτου αυτού νησιού φέρει τον επισκέπτη αντιμέτωπο με την ιστορία. Η δε θέα από την κορυφή του είναι μοναδική. Η Πύλος και το Νιόκαστρο, το Τσιχλί Μπαμπά και όλος ο κόλπος του Ναυαρίνου, απλώνονται στα πόδια σου… και το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη φαντασία ώστε να ξεδιπλωθεί ακριβώς μπροστά σου με μιας το παρελθόν.