Πολλά έχουν ειπωθεί για τις κινεζικές ληστρικές οικονομικές πολιτικές έναντι των χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος που έχουν περιορισμένα χρήματα στην Ασία και την Αφρική. Το μεγαλύτερο μέρος του αποδίδεται κατανοητά στη δυτική προπαγάνδα από κινεζικά μέσα ενημέρωσης και αξιωματούχους, οι οποίοι επιμένουν ότι τα κινεζικά δάνεια σε τέτοιες χώρες αποτελούν μόνο ένα μικρό μέρος του συνολικού χαρτοφυλακίου χρέους τους. Αυτοί οι ισχυρισμοί τεκμηριώνονται από τις ανοιχτά διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με δάνεια από το κράτος προς το κράτος από την Κίνα.
Αλλά αυτή είναι μόνο η μισή ιστορία. Οι πληροφορίες σχετικά με τις πραγματικές υποχρεώσεις ή εκροές των δανειζόμενων χωρών λόγω εγγυημένων αποδόσεων των επενδύσεων και των εμπορικών δανείων δεν είναι άμεσα διαθέσιμες. Μια ματιά στη βαθιά χρηματοπιστωτική κρίση που έχει κλονίσει τα θεμέλια των κυβερνήσεων σε δύο χώρες – το Πακιστάν και τη Σρι Λάνκα – είναι αρκετή για να κατανοήσουμε τους κινδύνους που συνδέονται με την υπερβολική εξάρτηση από την Κίνα για οικονομική ανάπτυξη. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτές οι δύο χώρες ήταν οι μεγαλύτεροι ωφελούμενοι οικονομικής «βοήθειας» από την Κίνα. Αλλά αντί να γίνουν πιο ανθεκτικά, αναδιπλώθηκαν στον απόηχο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που προκλήθηκε από μια πανδημία που πολλοί ύποπτοι προερχόταν από κινεζικά εργαστήρια.
Στην περίπτωση του Πακιστάν, το Πεκίνο υποστήριξε ότι τα δάνειά του αποτελούν μόνο το 10% περίπου των συνολικών δανείων της χώρας και το 26% του συνολικού εξωτερικού χρέους. Το κινεζικό χρέος ανέρχεται σε 5 δισεκατομμύρια δολάρια σε σύνολο 38,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, αυτό το ποσό δεν περιλαμβάνει ανταλλαγές νομισμάτων, συμφωνίες διευκόλυνσης σε ξένο νόμισμα και δάνεια που δίνονται από κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις. Τα δάνεια για συγκεκριμένα έργα που παρέχονται από την κινεζική τράπεζα EXIM υπολογίζονται σε 4,8 δισεκατομμύρια δολάρια, από τα οποία μόνο 1 δισεκατομμύριο δολάρια φέρουν επιτόκιο με ευνοϊκούς όρους δύο τοις εκατό, ενώ το υπόλοιπο φέρει ένα τεράστιο 6 τοις εκατό.
Στο Πακιστάν, η κινεζική EXIM Bank έχει δανείσει 11 δισεκατομμύρια δολάρια (με ευνοϊκούς όρους) με επιτόκιο 1,6 τοις εκατό για έργα υποδομής και άλλα 15,5 δισεκατομμύρια δολάρια (εμπορικά) με επιτόκιο 5-6 τοις εκατό για έργα ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο του CPEC. Όλα τα χρέη εκφράζονται σε δολάρια ΗΠΑ, γεγονός που αντισταθμίζει την έκθεση της Κίνας στις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, αλλά αυξάνει το κόστος του σκληρού νομίσματος για τους δανειολήπτες. Το χρέος του Πακιστάν αυξάνεται σταθερά λόγω της τακτικής υποτίμησης της ρουπίας κατά μέσο όρο έξι τοις εκατό ετησίως. Στη Σρι Λάνκα, το LKR έχει καταρρεύσει μέσα σε λίγες μέρες, αυξάνοντας απότομα το κόστος του σκληρού νομίσματος.
Όλη η ευθύνη, φυσικά, δεν μπορεί να μεταδοθεί στους Κινέζους. Κάποια από αυτά ανήκουν στην ηγεσία αυτών των χωρών. Έχουν δελεαστεί από την εύκολη διαθεσιμότητα μετρητών από την Κίνα για τη χρηματοδότηση φιλόδοξων έργων υποδομής που δίνουν την εντύπωση ταχείας οικονομικής ανάπτυξης. Σε αντίθεση με τα δυτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τους πιστωτές που εξετάζουν προσεκτικά τη βιωσιμότητα των έργων πριν δεσμεύσουν χρήματα για αυτά, το Πεκίνο ενθαρρύνει τα ασταθή και μερικές φορές διεφθαρμένα καθεστώτα να επωφεληθούν από τα δάνειά του. Η πολιτική σκοπιμότητα οδηγεί συχνά στην αγνόηση των συνθηκών που αργότερα τους στοιχειώνουν.
Οι περιπτώσεις του λιμανιού Hambantota στη Σρι Λάνκα και του Gwadar στο Πακιστάν είναι υποδειγματικές. Και τα δύο βρίσκονται σε στρατηγική τοποθεσία, αλλά είναι εμπορικά μη βιώσιμα, καθώς δεν υπάρχει αρκετή κίνηση φορτίου. Η Κίνα έχει ήδη αποκτήσει το λιμάνι Hambantota και δεν θα εκπλήσσει αν αποκτήσει και το Gwadar. Κάποια κίνηση φορτίου κατευθύνεται σε αυτά τα λιμάνια από τα λιμάνια του Κολόμπο και του Καράτσι, αντίστοιχα, μόνο για να διατηρηθούν τα λιμάνια λειτουργικά. Συνολικά, δεν υπάρχει πραγματικό εισόδημα από αυτά τα λιμάνια και δεν είναι πιθανό να είναι στο άμεσο μέλλον. Αλλά το καλύτερο παράδειγμα μιας τέτοιας κινεζικής γοητείας είναι το διεθνές αεροδρόμιο Mattala κοντά στο Hambantota στη Σρι Λάνκα, το οποίο έχει την αμφίβολη φήμη ότι είναι το λιγότερο χρησιμοποιούμενο αεροδρόμιο παγκοσμίως. Κάποια στιγμή οι εγκαταστάσεις του χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και για αποθήκευση ορυζώνων. Κανένας πιστωτής στον κόσμο δεν θα είχε δανείσει χρήματα για ένα τέτοιο έργο, αλλά το Πεκίνο το έκανε.
Απαντώντας σε ερώτηση της GSV σχετικά με την οικονομική αστάθεια που αντιμετωπίζουν η Σρι Λάνκα και το Πακιστάν και ο ρόλος των ληστρικών δανειακών πρακτικών της Κίνας, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε ότι η κυβέρνηση της Σρι Λάνκα έχει σίγουρα «πάρει κάποια αμφισβητήσιμα δάνεια από τη ΛΔΚ το στο παρελθόν, αλλά ελπίζουμε ότι, στο μέλλον, μπορούμε να υποστηρίξουμε τη διαφοροποίηση των πηγών πιστώσεων και επενδύσεων». Ο εκπρόσωπος είπε ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τη θαρραλέα απόφαση της κυβέρνησης να συνεργαστεί με το ΔΝΤ για ένα πρόγραμμα βιωσιμότητας του χρέους και όλοι οι φίλοι της Σρι Λάνκα πρέπει να προσφέρουν υποστήριξη τώρα, καθώς περνούν από μερικές δύσκολες οικονομικές προκλήσεις.
Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής στον κόσμο, με δάνεια ύψους 170 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, αλλά οι πρακτικές δανεισμού της καλύπτονται από μυστικότητα.