Όπως οι τρομακτικοί δικτάτορες σε όλη την ιστορία, ο Σι Τζινπίνγκ έχει μια τρυφερή πλευρά. Λατρεύει τη μαμά του. Σε ένα συγκινητικό κομμάτι για την Ημέρα της Μητέρας φέτος, η κρατική τηλεόραση έδειξε τον ισχυρό άνδρα πρόεδρο της Κίνας να περπατά χέρι-χέρι με τον 96χρονο Qi Xin, βετεράνο του Κομμουνιστικού κόμματος και περήφανη μητέρα του ύψιστου ηγέτη.
Πολλές μαμάδες διαβάζουν παραμύθια ή τραγουδούν παιδικές ρίμες στα μικρά παιδιά τους. Όχι τόσο Qi. Δίδαξε στον πεντάχρονο Xi για τον Yue Fei, έναν διάσημο γερακίσιο στρατηγό της δυναστείας των Southern Song, ο οποίος είχε κάνει τατουάζ στην πλάτη του «Υπηρέτησε τη χώρα με απόλυτη πίστη». Αυτό το συναρπαστικό σύνθημα είχε εμπνεύσει το έργο της ζωής του, ισχυρίστηκε ο Σι.
Η μαμά του Xi έκανε περισσότερα από το να ενίσχυε την ηθική του ίνα. Επίσης άσκησε ιδιωτικά πιέσεις στην ιεραρχία του κόμματος για να προωθήσει την άτονη πρώιμη καριέρα του. Σύμφωνα με την Cai Xia, συνταξιούχο καθηγητή της Σχολής του Κεντρικού Κόμματος του ΚΚΚ που ζει τώρα στην εξορία, η τρομερή Qi έγραψε στον αρχηγό του κόμματος της επαρχίας Hebei τη δεκαετία του 1980, ζητώντας του να δώσει στον γιο της ένα πόδι στη σκάλα.
Παρά το τράβηγμα των χορδών της, η περιουσία του Xi συνέχισε να μαραζώνει «λόγω της μέτριας απόδοσής του», σημείωσε ο Cai. Όμως η μαμά του επέμενε. «Το 1992, αφού [αυτή] έγραψε μια έκκληση στον νέο ηγέτη του κόμματος στο Φουτζιάν… Ο Σι μετατέθηκε. Σε εκείνο το σημείο, η καριέρα του απογειώθηκε».
Άλλα μέλη της οικογένειας με επιρροή βοήθησαν επίσης τον Xi να ξεπεράσει την προφανή έλλειψη ταλέντου του. «Ωφελήθηκε πάρα πολύ από τις διασυνδέσεις του πατέρα του, Xi Zhongxun, ενός ηγέτη του ΚΚΚ με άψογα επαναστατικά διαπιστευτήρια», έγραψε ο Cai.
Έτσι, ο Xi’s έγινε η κλασική τροχιά ενός κομματικού πρίγκιπα, που αποτυγχάνει συνεχώς προς τα πάνω. Ακολούθησε μια σειρά από ανώτερες θέσεις, με αποκορύφωμα το 2012-13 με τις κορυφαίες κομματικές, στρατιωτικές και κυβερνητικές θέσεις.
Τώρα, έχοντας καταργήσει τα όρια θητείας, ο Σι φαίνεται ότι θα στεφθεί de facto ισόβιος πρόεδρος στο συνέδριο του κόμματος αυτού του μήνα.
Αυτή η εξαιρετική αύξηση της προσωπικής δύναμης έχει ήδη κάνει τον Σι τον πιο κυρίαρχο και τον πιο επίφοβο Κινέζο ηγέτη από τον Μάο Τσε Τουνγκ. Είναι ακόμη πιο ασυνήθιστο επειδή, όπως ο Μάο, πολλές από τις μεγάλες πολιτικές πρωτοβουλίες του Σι έχουν αποτύχει, φέρνοντας πίσω την Κίνα και βλάπτοντας τη διεθνή της θέση.
Οι περιορισμοί της συλλογικής ηγεσίας όπως εφαρμόζονται από τους προκατόχους Hu Jintao και Jiang Zemin έχουν φύγει. Πέρασε επίσης η δέσμευση για μεταρρυθμίσεις της αγοράς και το άνοιγμα που υποστήριξε ο Deng Xiaoping. Και επίσης εγκαταλειμμένη είναι η κατευθυντήρια αρχή του Deng για τη σταθερή, ειρηνική άνοδο της Κίνας.
Ο Σι, αντ’ αυτού, πηγαίνει σε ρήξη, οδηγώντας με δύναμη την Κίνα σε αντίστροφη ταχύτητα προς το κλειστό, κατασταλτικό μοντέλο της μαοϊκής εποχής συγκεντρωτικού κρατικού ελέγχου της διοίκησης, των επιχειρήσεων, της βιομηχανίας, της γης και των ανθρώπων. Η κυβέρνηση έχει γίνει μονοπρόσωπη παράσταση.
Η επίσημα εγκεκριμένη «Σκέψη Xi Jinping» είναι, στην πράξη, μια συνταγή για υπερεθνικισμό, ταχεία στρατιωτικοποίηση, περιφερειακό επεκτατισμό, αποθάρρυνση του ατομικισμού και υποταγή του ιδιωτικού τομέα, της δικαιοσύνης, της κοινωνίας των πολιτών, της ακαδημαϊκής κοινότητας και των μέσων ενημέρωσης στο κόμμα – και τελικά στον ίδιο τον Σι.
Ωστόσο, σε αντίθεση με μια διάχυτη λατρεία της προσωπικότητας, οι κριτικοί δίνουν μια πολύ διαφορετική εικόνα. Αυτό απεικονίζει τον Xi ως έναν επικίνδυνο, κακόθυμο, αδύνατο δέρμα, δικτατορικό φρικιό του ελέγχου, πιο γκρινιάρη τύραννο παρά χαδιάρικο πάντα. Τέτοιες αντιλήψεις έδωσαν αξιοπιστία στις ψευδείς αναφορές της περασμένης εβδομάδας για πραξικόπημα.
«Πίσω από τις σκηνές, η δύναμή του αμφισβητείται όσο ποτέ άλλοτε», έγραψε ο Κάι. «Η αντιστροφή των οικονομικών μεταρρυθμίσεων από τον Σι και η ανίκανη απάντησή του στην πανδημία του Covid-19 έχουν γκρεμίσει την εικόνα του ως ήρωα των καθημερινών ανθρώπων. Στη σκιά, η δυσαρέσκεια μεταξύ των ελίτ του ΚΚΚ αυξάνεται». Και επιδεινώνεται από τις πολιτικά υποκινούμενες εκκαθαρίσεις του Xi από «διεφθαρμένους» αντιπάλους του κόμματος.
Όπως και άλλες χώρες, η οικονομία της Κίνας αντιμετωπίζει σημαντικούς αντίθετους ανέμους, ωστόσο πολλά από τα προβλήματά της είναι του Xi, υποστήριξε ο Clark Packard του Ινστιτούτου Cato. Ένα παράδειγμα ήταν «μια φούσκα χρέους στον υπερβολικά διογκωμένο τομέα των ακινήτων της χώρας [που] οδήγησε σε θεαματικά κραχ», έγραψε.
«Συνδυάστε τις πρόσφατες τάσεις με… την επιβράδυνση της αύξησης της παραγωγικότητας, τη δημογραφική πτώση και τη συνεχιζόμενη διαρροή εγκεφάλων και γίνεται πιο σαφές ότι η Κίνα δεν είναι ο οικονομικός στρατιώτης που πολλοί στη Δύση πιστεύουν ότι είναι».
Η εσωτερική αδυναμία συνδυάζεται με εξωτερική υπερβολή. «Υπό τον Xi, η Κίνα έχει ξεκινήσει μια αναζήτηση για περιφερειακή και δυνητικά παγκόσμια πρωτοκαθεδρία… που θα οδηγήσει σε αυξημένο ανταγωνισμό ή ακόμη και σε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ», προειδοποίησε ο κορυφαίος Αμερικανός αναλυτής, Richard Haass.
Χάρη στις απειλές της για την Ταϊβάν, την καταστολή της δημοκρατίας του Χονγκ Κονγκ, τις κατάφωρες καταχρήσεις των Ουιγούρων και των Θιβετιανών, την συγκρουσιακή διπλωματία του «λύκου πολεμιστή», τις ληστρικές επενδύσεις σε ζώνη και δρόμους και σιωπηρή υποστήριξη στις εισβολές της Ρωσίας