Η αμφιλεγόμενη απόφαση του Πακιστάν να δικαστεί και να καταδικάσει είκοσι πέντε πολίτες μέσω στρατιωτικών δικαστηρίων έχει προκαλέσει εκτεταμένη διεθνή καταδίκη, υπογραμμίζοντας την επιδεινούμενη δέσμευση της χώρας στις δημοκρατικές αρχές και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι ετυμηγορίες της 21ης Δεκεμβρίου 2024, οι οποίες επέβαλαν ποινές φυλάκισης από δύο έως δέκα χρόνια, έχουν προκαλέσει έντονη κριτική από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, απειλώντας ενδεχομένως τις κρίσιμες εμπορικές σχέσεις και τη διεθνή θέση του Πακιστάν. Οι αποφάσεις των στρατοδικείων προέρχονται από γεγονότα μετά τη σύλληψη του πρώην πρωθυπουργού Imran Khan τον Μάιο του 2023, όταν ξέσπασαν διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα. Ο στρατός χαρακτήρισε αυτά τα περιστατικά ως «πολιτικά προκληθείσα βία και εμπρησμό», χαρακτηρίζοντάς τα ως «πολιτική τρομοκρατία». Ωστόσο, η επακόλουθη απόφαση να δικαστούν πολίτες σε στρατιωτικά δικαστήρια και όχι σε πολιτικά δικαστήρια έχει εγείρει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την τήρηση του Πακιστάν στα διεθνή νομικά πρότυπα και τις βασικές αρχές της δικαιοσύνης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει μια ιδιαίτερα ισχυρή θέση, σημειώνοντας ότι αυτές οι ετυμηγορίες παραβιάζουν άμεσα τις υποχρεώσεις του Πακιστάν βάσει του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR). Το άρθρο 14 του ICCPR, το οποίο το Πακιστάν συμφώνησε οικειοθελώς να υποστηρίξει, εγγυάται σε κάθε άτομο το δικαίωμα σε δίκαιη και δημόσια δίκη σε ανεξάρτητο, αμερόληπτο και αρμόδιο δικαστήριο. Οι διαδικασίες του στρατοδικείου, που διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών με περιορισμένη διαφάνεια και αμφισβητήσιμη δίκαιη διαδικασία, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με αυτές τις θεμελιώδεις νομικές αρχές. Η αξιολόγηση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ ήταν εξίσου επικριτική, δηλώνοντας ρητά ότι αυτά τα στρατιωτικά δικαστήρια «στερούνται δικαστικής ανεξαρτησίας, διαφάνειας και εγγυήσεων δίκαιης διαδικασίας». Το Γραφείο Εξωτερικών, Κοινοπολιτείας και Ανάπτυξης του Ηνωμένου Βασιλείου επανέλαβε αυτές τις ανησυχίες, τονίζοντας πώς οι δίκες υπονόμευσαν το βασικό δικαίωμα για δίκαιες δικαστικές διαδικασίες.
Οι οικονομικές επιπτώσεις για το Πακιστάν μπορεί να είναι σοβαρές. Ως δικαιούχος του Γενικευμένου Σχεδίου Προτιμήσεων Plus (GSP+) της ΕΕ από το 2014, το Πακιστάν απολαμβάνει προτιμησιακή εμπορική πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, με αποτέλεσμα την αύξηση των εξαγωγών κατά 65%. Αυτή η συμφωνία, αξίας περίπου 9,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ετήσιες εξαγωγές, κρέμεται επισφαλώς στην ισορροπία. Το καθεστώς ΣΓΠ+, που εξαρτάται από την εφαρμογή 27 διεθνών βασικών συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένου του ICCPR, θα μπορούσε να ανασταλεί λόγω της προφανούς αγνόησης του Πακιστάν για τις διεθνείς του δεσμεύσεις. Οι νομικοί εμπειρογνώμονες στο Πακιστάν έχουν εκφράσει ανησυχητικές ανησυχίες σχετικά με τις ευρύτερες επιπτώσεις αυτών των ετυμηγοριών. Ο πρώην πρόσθετος γενικός εισαγγελέας Tariq Mahmood Khokhar έχει προειδοποιήσει για «τρομερές» συνέπειες, τόσο σε εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Οι αποφάσεις όχι μόνο παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, αλλά έρχονται σε αντίθεση με το σύνταγμα του ίδιου του Πακιστάν, το οποίο εγγυάται το θεμελιώδες δικαίωμα σε δίκαιη δίκη σύμφωνα με το άρθρο 10Α.
Ίσως το πιο ανησυχητικό είναι η προφανής περιφρόνηση των στρατιωτικών δικαστηρίων της προηγούμενης δικαστικής εποπτείας. Ο Faisal Siddiqi, που εκπροσωπεί μέλη της κοινωνίας των πολιτών στην υπόθεση των στρατιωτικών δικαστηρίων, επεσήμανε ότι αυτές οι ποινές παραβιάζουν ρητές δεσμεύσεις που ανέλαβε ο Γενικός Εισαγγελέας του Πακιστάν στο Ανώτατο Δικαστήριο, γεγονός που ενδεχομένως συνιστά περιφρόνηση του δικαστηρίου. Αυτή η εξέλιξη έχει παρομοιαστεί με τις «σκοτεινές μέρες» του καθεστώτος του στρατιωτικού δικτάτορα στρατηγού Ziaul Haq, υποδηλώνοντας μια ανησυχητική οπισθοδρόμηση στο δημοκρατικό ταξίδι του Πακιστάν. Το Εμπορικό Επιμελητήριο Ευρώπης Ινδίας (EICC) έκανε το εξαιρετικό βήμα ζητώντας την άμεση αναστολή των προνομίων GSP+ του Πακιστάν, υποστηρίζοντας ότι η ΕΕ ήταν πολύ επιεική όσον αφορά την επιβολή της συμμόρφωσης με τις διεθνείς υποχρεώσεις. Η παρέμβαση του EICC υπογραμμίζει πώς τα στρατιωτικά δικαστήρια του Πακιστάν είναι σύμπτωμα των ευρύτερων αυταρχικών τάσεων, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής κυριαρχίας, της καταστολής της διαφωνίας και των περιορισμών στις ψηφιακές ελευθερίες.
Οι πιθανές οικονομικές επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές για την ήδη ταλαιπωρημένη οικονομία του Πακιστάν. Η απώλεια του καθεστώτος ΣΓΠ+ θα επιβάλει δασμούς που κυμαίνονται από 6% έως 12% στα πακιστανικά προϊόντα που εισέρχονται στην αγορά της ΕΕ, επηρεάζοντας σοβαρά την ανταγωνιστικότητα. Με τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα να αντιπροσωπεύουν πάνω από το 75% των εξαγωγών στην ΕΕ και να απασχολούν το 40% του βιομηχανικού εργατικού δυναμικού του Πακιστάν, το ανθρώπινο κόστος μιας τέτοιας αναστολής θα ήταν σημαντικό. Αυτές οι αποφάσεις του στρατοδικείου αντιπροσωπεύουν κάτι περισσότερο από μεμονωμένες περιπτώσεις δικαστικής υπερβολής. σηματοδοτούν μια συστηματική διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών στο Πακιστάν. Ο διευρυνόμενος ρόλος του στρατού στις πολιτικές υποθέσεις, σε συνδυασμό με τη μείωση της δικαστικής ανεξαρτησίας, απειλεί να υπονομεύσει τα ίδια τα θεμέλια της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Η ενιαία απάντηση της διεθνούς κοινότητας υποδηλώνει αυξανόμενη ανυπομονησία για την αποτυχία του Πακιστάν να υποστηρίξει τις βασικές δημοκρατικές αρχές και τα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.