Το αμερικανικό σχέδιο για την Ουκρανία – που έχει την έγκριση του Ντόναλντ Τραμπ – «πάγωσε» το Κίεβο και τους Ευρωπαίους Συμμάχους. Ο Ζελένσκι και οι «Πρόθυμοι» της Ευρώπης, το τελευταίο διάστημα, είχαν πιστέψει σε μια οριστική στροφή του προέδρου των ΗΠΑ, ωστόσο η Ουάσινγκτον επανήλθε στο τραπέζι με μια πρόταση που απηχεί σε μεγάλο βαθμό τις θέσεις της Μόσχας.
Οι πληροφορίες από το παρασκήνιο αναφέρουν δύο πρόσωπα ως πρωταγωνιστές πίσω από τις εξελίξεις: Τον Κιρίλ Ντμίτριεφ και τον Στιβ Γουίτκοφ.
Πρόκειται για τους δύο ειδικούς απεσταλμένους της Ρωσίας και των ΗΠΑ αντίστοιχα, οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό έχουν υποκαταστήσει στις συνομιλίες του υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών, Σεργκέι Λαβρόφ και Μάρκο Ρούμπιο, μετά την αποτυχία των τελευταίων να προετοιμάσουν τη συνάντηση κορυφής, μεταξύ Τραμπ και Πούτιν στη Βουδαπέστη.
«Πρέπει να το πήραν από τον Κ.»
Το νέο αμερικανικό σχέδιο, που προβλέπει την παραχώρηση όλων των εδαφών του Ντονμπάς στη Ρωσία και την περικοπή στο μισό της δύναμης του ουκρανικού στρατού, αποκαλύφθηκε αρχικά από το Axios.
Κάτω από την ανάρτηση του θέματος από το αμερικανικό μέσο ενημέρωσης στο Χ, ο Γουίτκοφ έκανε μια ανάρτηση: «Πρέπει να το πήραν από τον Κ». Το σχόλιο διαγράφηκε σχεδόν αμέσως, καθώς ήταν μάλλον ένα ιδιωτικό μήνυμα για την αποκάλυψη, που κατά λάθος αναρτήθηκε δημόσια.
Ωστόσο αυτό το λάθος αποκάλυψε σε μεγάλο βαθμό και το παρασκήνιο του σχεδίου. Ο «Κ» φαίνεται πως ήταν μια αναφορά είτε στον Κιρίλ Ντμίτριεφ, είτε στον Κιθ Κέλογκ, τον – επίσημα – ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ για τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας.
Το δεξί χέρι του Πούτιν
Ο Κιρίλ Ντμίτριεφ, στενός συνεργάτης του Πούτιν και επικεφαλής του ρωσικού κρατικού επενδυτικού ταμείου, εστάλη στις ΗΠΑ στα τέλη Οκτωβρίου – και μάλιστα μετά τις κυρώσεις Τραμπ στις ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες – για κατ’ ιδίαν συνομιλίες με αμερικανούς αξιωματούχους και κυρίως με τον Στιβ Γουίτκοφ.
Οι δυο τους, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας φαίνεται πως «συνέγραψαν» το σχέδιο, το οποίο εν συνεχεία πήρε την έγκριση του Ντόναλντ Τραμπ. Όπως σημείωσε ο Ντμίτριεφ η πρόταση πάει πέρα από μια απλή κατάπαυση του πυρός και «νιώθουμε πως η ρωσική θέση επιτέλους ακούγεται».
Σύμφωνα με πληροφορίες, στις συνομιλίες με τον Κιρίλ Ντμίτριεφ συμμετείχαν, εκτός από τον Γουίτκοφ, συμμετείχαν και οι:
Τζέι Ντι Βανς, αντιπρόεδρος των ΗΠΑ
Μάρκο Ρούμπιο, υπουργός Εξωτερικών
Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του προέδρου
Ο Ντμίτριεφ λειτουργεί ως το ρωσικό alter ego του Γουίτκοφ. Όταν ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος επισκέφτηκε στη ρωσική πρωτεύουσα, ο Ντμίτριεφ ήταν πάντα δίπλα του και οι δυο τους έχουν αναπτύξει μια στενή συνεργασία.
Επίσης εμφανίζεται ως ο «εκλεκτός» της Κατερίνα Τιχόνοβα, κόρης του Πούτιν με ενισχυμένο ρόλο στο Κρεμλίνο το τελευταίο διάστημα, για το υπουργείο Εξωτερικών. Ο Ντμίτριεφ, που είναι παντρεμένος με την καλύτερή της φίλη και συνεργάτιδά της, έχει χρησιμοποιηθεί από τον Πούτιν ως ο βασικός δίαυλος επικοινωνίας με την κυβέρνηση Τραμπ. Η ανέλιξή του μάλιστα φαίνεται να έχει ενοχλήσει και τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος σταδιακά χάνει την εύνοια του Πούτιν και φαίνεται να βγαίνει «εκτός παιχνιδιού».
Το τέλος του Κέλογκ
Ταυτόχρονα με την αποκάλυψη για την ειρηνευτική πρόταση των ΗΠΑ, ανακοινώθηκε πως ο Κιθ Κέλογκ, ο θεωρητικά επίσημος ειδικός απεσταλμένος του Αμερικανού Προέδρου για την Ουκρανία, θα αποχωρήσει από την κυβέρνηση τον Ιανουάριο. Ο 80χρονος σήμερα απόστρατος αντιστράτηγος – παρά τα όσα έλεγε και έγραφε πριν αναλάβει ο Τραμπ την εξουσία – επέλεξε τελικά μια πιο μετριοπαθή προσέγγιση στο ουκρανικό, υποστηρίζοντας το Κίεβο και επικρίνοντας τη δράση και τη στάση της Ρωσίας. Ήταν ένας από τους λίγους Αμερικανούς αξιωματούχους που Ευρωπαίοι και Ουκρανοί θεωρούσαν ότι ακούει με κατανόηση τις θέσεις τους, την ώρα που έβλεπαν την Ουάσιγκτον να γέρνει προς τη Μόσχα.
Το νέο αμερικανικό σχέδιο καταρτίστηκε – χωρίς τη συμμετοχή του Κέλογκ – από τον Κιρίλ Ντμίτριεφ και τον Στιβ Γκουίτκοφ, ο οποίος είναι επιφορτισμένος με τις ειρηνευτικές αποστολές για λογαριασμό του Τραμπ. Μάλιστα ο Κέλογκ είχε έρθει σε σύγκρουση κατά καιρούς με τον Γουίτκοφ, ο οποίος έχει υποστηρίξει την ανάγκη παραχώρησης εδαφών από την Ουκρανία ώστε να επιτευχθεί μια μακροπρόθεσμη συμφωνία. Είναι ενδεικτικό πως ο Κέλογκ απουσίαζε και από τη συνάντηση του Οκτωβρίου του Τραμπ με τον Ζελένσκι, κάτι που πολλοί απέδωσαν στις εσωτερικές συγκρούσεις.
Το Κίεβο προ «τετελεσμένων», οι Ευρωπαίοι στο «σκοτάδι»
Η Ουκρανία δεν είχε καμία ουσιαστική εμπλοκή στην κατάρτιση της αμερικανικής πρότασης και απλώς ενημερώθηκε για το τελικό κείμενο. Το ίδιο και οι Ευρωπαίοι, οι οποίοι βρίσκονταν στο απόλυτο «σκοτάδι». Αφού ολοκληρώθηκαν οι παρασκηνιακές συνομιλίες με τη ρωσική πλευρά, ο Ντόναλντ Τραμπ έστειλε μια αντιπροσωπεία στο Κίεβο για να ενημερώσει και την ουκρανική ηγεσία για το νέο αμερικανικό σχέδιο.
Επικεφαλής είναι ο υπουργός Στρατού Νταν Ντρίσκολ, ενώ σε αυτήν συμμετέχουν και ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού Ράντι Τζορτζ. Το σχέδιο 28 σημείων έχει ήδη παραδοθεί στο Κίεβο και σύμφωνα με διεθνή δημοσιεύματα, που επικαλούνται αμερικανικές πηγές, οι ΗΠΑ έχουν διαμηνύσει στον Ζελένσκι ότι θα πρέπει να αποδεχθεί τα βασικά σημεία της συμφωνίας που καταρτίστηκε σε διαβούλευση με τη Μόσχα.
«Είμαστε έτοιμοι τώρα, όπως και πριν, να συνεργαστούμε εποικοδομητικά με την αμερικανική πλευρά, καθώς και με τους εταίρους μας στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, έτσι ώστε το αποτέλεσμα να είναι η ειρήνη», ανέφερε το γραφείο του Ουκρανού Προέδρου, ο οποίος θα επιδιώξει προφανώς μέσω συνομιλιών με τον Τραμπ να ανατρέψει κάποια από τα «βασικά σημεία που απαιτούνται για την επίτευξη ειρήνης».
Αξιωματούχοι της ΕΕ παραδέχτηκαν πως αποκλείστηκαν από τις συνομιλίες και μάλιστα δήλωσαν «αιφνιδιασμένοι» με τις εξελίξεις. Το πλήγμα ήταν μεγαλύτερο επειδή πίστευαν ότι είχαν πείσει τον Τραμπ να λάβει υπόψη τις θέσεις του Ζελένσκι, αλλά και τις δικές τους, που απορρίπτουν οποιαδήποτε παραχώρηση εδαφών. Είναι χαρακτηριστικό πως μετά τις αποκαλύψεις έσπευσαν να υπογραμμίσουν πως η αμερικανική πρόταση ισοδυναμεί με «παράδοση». Και όπως τόνισε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν Νοέλ Μπαρό, «η ειρήνη δεν μπορεί να είναι παράδοση».
Τα βασικά σημεία του σχεδίου
Η Ουκρανία θα πρέπει να παραδώσει ολόκληρες τις περιοχές του Ντονμπάς (Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ) ακόμη και αυτές που η Ρωσία δεν ελέγχει ακόμα
Θα πρέπει να εγκαταλείψει ορισμένες κατηγορίες οπλικών συστημάτων
Θα μειώσει τον στρατό της περίπου στο 40% του σημερινού μεγέθους
Θα απαγορεύσει την παρουσία ξένων στρατευμάτων σε ουκρανικό έδαφος
Η Ρωσία θα δεσμευτεί να μην επιτεθεί στην Ουκρανία και στην Ευρώπη
Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα αρθούν
Η Ουκρανία και η Ευρώπη θα λάβουν αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας