Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Πακιστάν θα παρουσιάσει τον προϋπολογισμό για το οικονομικό έτος (FY) 2024-2025 στην Εθνοσυνέλευση στις 12 Ιουνίου 2024. Η ημερομηνία 28 Ιουνίου έχει οριστεί για την ολοκλήρωση της συζήτησης και την έγκριση του Προϋπολογισμού-2024-25
Ο ρυθμός ανάπτυξης του Πακιστάν για το οικονομικό έτος 2023-2024 είναι μόλις 3%, ο χαμηλότερος ποτέ τα τελευταία 77 χρόνια από την ανεξαρτησία. Το δημοσιονομικό έλλειμμα μεταξύ εσόδων και δαπανών το 2023-2024 είναι ένα από τα υψηλότερα δημοσιονομικά ελλείμματα, δηλαδή 6%-7% του ΑΕΠ.
Το συνολικό απόθεμα εσωτερικού και εξωτερικού χρέους του Πακιστάν αυξήθηκε κατά 8,6% κατά τους πρώτους 10 μήνες αυτού του οικονομικού έτους (FY24).
Σωρευτικά, το συνολικό απόθεμα εσωτερικού και εξωτερικού χρέους της κεντρικής κυβέρνησης έφτασε τα 66,083 τρισεκατομμύρια Rs στα τέλη Απριλίου 2024 σε σύγκριση με 60,841 τρισεκατομμύρια Rs τον Ιούνιο του 2023, παρουσιάζοντας αύξηση 5,242 τρισεκατομμυρίων Rs.
Το Οικονομικό Τμήμα έχει ορίσει την αξία του δολαρίου σε 295 Rs για τον προϋπολογισμό του προσεχούς οικονομικού έτους, υποδεικνύοντας 10 Rs ανά υποτίμηση του δολαρίου στο τοπικό νόμισμα, ως αποτέλεσμα η επιχειρηματική κοινότητα είναι πιθανό να βιώσει πρόσθετη υποτίμηση του νομίσματος. Εκτός εάν πιστωθεί ένα σημαντικό ποσό πριν από την Κρατική Τράπεζα του Πακιστάν ή αν περιοριστεί η τιμή του δολαρίου, η περαιτέρω υποτίμηση είναι αναπόφευκτη λόγω προγραμματισμένων πληρωμών του χρέους.
Ο κύκλος της πίεσης του δημόσιου χρέους που βιώνει το Πακιστάν δεν είναι νέος, είναι ένα επαναλαμβανόμενο χαρακτηριστικό της οικονομίας του εδώ και δεκαετίες. Το Πακιστάν πληρώνει περισσότερα για αποπληρωμή χρέους τα τελευταία είκοσι χρόνια από ό,τι εισπράττει και, ωστόσο, το οφειλόμενο ποσό έχει αυξηθεί κατά 200%.
Η τρέχουσα οικονομική κατάσταση του Πακιστάν και η μελλοντική ατζέντα της κυβέρνησης δείχνει ότι το Πακιστάν έχει πέσει σε παγίδα χρέους. Τα δημόσια έσοδα δαπανώνται για την πληρωμή υψηλών επιτοκίων στα ξένα δάνειά της, χωρίς να αφήνονται χρήματα για δημόσιες επενδύσεις σε υποδομές και υπηρεσίες. Καθώς το νόμισμα συνεχίζει να υποτιμάται, το πραγματικό κόστος του χρέους του αυξάνεται, οι πιστωτικοί οργανισμοί μειώνουν τις αξιολογήσεις του και τα επιτόκια συνεχίζουν να εκτοξεύονται.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του Πακιστάν για την περίοδο 2022–2023 υπολογίστηκε σε 9.579 δισεκατομμύρια PKR, εκ των οποίων τα 1.052,2 δισεκατομμύρια PKR διατέθηκαν για ανάπτυξη. Το 2021–2022, το Πακιστάν είχε μια κατάταξη 161 στον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (HDI). Η χώρα κατηγοριοποιήθηκε ως με «χαμηλή HDI».
Το χρέος και οι υποχρεώσεις της χώρας έχουν αυξηθεί απότομα σε σχεδόν ενενήντα τοις εκατό του μεγέθους της οικονομίας. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη λήψη περισσότερων δανείων, ιδίως από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και από φιλικές χώρες. Ωστόσο, ένα αυξημένο επίπεδο εξωτερικού χρέους μπορεί να θέσει σε μεγάλο κίνδυνο το δημοσιονομικό πλαίσιο μιας οικονομίας όταν το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι υψηλό, τα συναλλαγματικά αποθέματα βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα και η συναλλαγματική ισοτιμία βρίσκεται υπό πίεση.
Η εξυπηρέτηση του χρέους έχει γίνει οξύ πρόβλημα για το Πακιστάν. Τα τελευταία 20 χρόνια, το Πακιστάν όχι μόνο πλήρωσε σε εξωτερικούς πιστωτές περισσότερα από αυτά που έλαβε από αυτούς, αλλά η αλλαγή των προγραμμάτων δανεισμού των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων είχε ως αποτέλεσμα τα καταναλωτικά δάνεια του Πακιστάν να αυξηθούν από 7,7% το 1990 σε 70% τη δεκαετία του 2000.
Ο δανεισμός της Κίνας προς το Πακιστάν αυξήθηκε από 9,3 τοις εκατό του εξωτερικού χρέους του Πακιστάν το 2013 σε 28,4 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Τον περασμένο Νοέμβριο, μια μελέτη αποκάλυψε ότι δύο δεκαετίες κινεζικών δανείων στο Πακιστάν ανήλθαν συνολικά σε περίπου 21 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερο από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως. Το AidData, ένα ερευνητικό ινστιτούτο στο Πανεπιστήμιο William and Mary στις ΗΠΑ, υπολόγισε τη σωρευτική έκθεση του δημόσιου χρέους του Πακιστάν στην Κίνα σε 67,2 δισεκατομμύρια δολάρια για την περίοδο 2000-2021. Αυτό ξεπερνά τα 46 δισεκατομμύρια δολάρια που καταγράφηκαν για την ίδια περίοδο στις στατιστικές διεθνούς χρέους της Παγκόσμιας Τράπεζας , με βάση τις εθελοντικές αποκαλύψεις από το Πακιστάν.
Τα δάνεια της Κίνας προς το Πακιστάν συχνά μπαίνουν στην μπροστινή πόρτα ως βραχυπρόθεσμα χρέη με διάρκεια 12 μηνών ή λιγότερο, αλλά βγαίνουν από την πίσω πόρτα ως μακροπρόθεσμα χρέη. Η Κίνα υποβάλλει το Πακιστάν σε επιτόκιο 7,1%, το οποίο καθορίζεται από το εξαμηνιαίο επιτόκιο χρηματοδότησης με εξασφάλιση μίας ημέρας (SOFR) συν επιπλέον 1,715%.
Ο πρώτος στόχος στην αναπτυξιακή στρατηγική όσον αφορά τη φορολογική πολιτική. Οι επιδόσεις των Πακιστανών φορολογικών υπαλλήλων σε αυτόν τον λογαριασμό είναι άκρως απογοητευτικές, με το δημοσιονομικό έλλειμμα να παραμένει υψηλό τις τελευταίες πολλές δεκαετίες και παρά τους στόχους εσόδων που καθορίζονται ετησίως και υποβάλλονται σε αναθεωρήσεις προς τα κάτω πολλές φορές, αλλά δεν έχουν επιτευχθεί.
Εν μέσω αυτής της ζοφερής οικονομικής κατάστασης, ολοκληρώνοντας την πενθήμερη επίσημη επίσκεψή του στην Κίνα από τις 4-8 Ιουνίου, ο Πρωθυπουργός Shehbaz Sharif εξέφρασε την εμπιστοσύνη στο Πακιστάν και τη δέσμευση της Κίνας να πραγματοποιήσουν τα οκτώ σημαντικά βήματα για την υποστήριξη της υψηλής ποιότητας συνεργασίας Belt and Road. Η «αναβαθμισμένη έκδοση» του Οικονομικού Διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν (CPEC) δημιουργώντας από κοινού έναν διάδρομο ανάπτυξης, έναν διάδρομο ενίσχυσης του βιοτικού επιπέδου, έναν διάδρομο καινοτομίας, έναν πράσινο διάδρομο και έναν ανοιχτό διάδρομο.
Η επίσκεψη του Σαρίφ στην Κίνα πραγματοποιείται καθώς το δάνειο της τελευταίας (100 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) λήγει φέτος. Το γεγονός παραμένει ότι τα έργα CPEC έχουν επιδεινώσει την αδυναμία στη διακυβέρνηση του Πακιστάν και συνέβαλαν στο ήδη μη βιώσιμο φορτίο χρέους της χώρας.
Το τρέχον πρόγραμμα διάσωσης του ΔΝΤ έχει θέσει αρκετούς όρους για την κυβέρνηση του Πακιστάν, συμπεριλαμβανομένων των φόρων και των επιδοτήσεων, των κρατικών δαπανών, των επιτοκίων και της συναλλαγματικής ισοτιμίας . Η πιο αυστηρή προϋπόθεση είναι να ληφθούν υπόψη λεπτομερώς οι κινεζικές χρηματοοικονομικές δαπάνες μέσω του Οικονομικού Διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν (CPEC) και να παρέχουμε σταθερές διαβεβαιώσεις ότι το Πακιστάν δεν θα εκτρέψει τα δάνεια του ΔΝΤ για να εξυπηρετήσει τα χρέη του στην Κίνα.
Τον περασμένο μήνα, η αποστολή του προσωπικού του ΔΝΤ πραγματοποίησε μια σειρά συναντήσεων στο Πακιστάν σχετικά με το επόμενο Ταμιακό Πρόγραμμα με τη μορφή Εκτεταμένης Ταμειακής Διευκόλυνσης (EFF) για τα επόμενα τρία χρόνια. Το ΔΝΤ δοκιμάζει εάν η παρούσα πολιτική απαλλαγή είναι πρόθυμη να εφαρμόσει τα σκληρά ατζέντα δημοσιονομικής μεταρρύθμισης για την περίοδο 2024-25, πριν γίνει μια κίνηση για την οριστικοποίηση του τριετούς ΕΤΑ.
Η Ουάσιγκτον φέρεται να αποφάσισε να στείλει μια αντιπροσωπεία του Υπουργείου Οικονομικών στο Πακιστάν για να αξιολογήσει την οικονομική κατάσταση του Ισλαμαμπάντ, τις προοπτικές του νέου προγράμματος του ΔΝΤ και το γενικό επιχειρηματικό και επενδυτικό κλίμα. Το χρέος που πήρε το Πακιστάν από το ΔΝΤ έχει αυξηθεί σε όρους ρουπίας λόγω της υποτίμησης του νομίσματος. Ως εκ τούτου, μακροπρόθεσμα, το δάνειο του ΔΝΤ έχει τη δυνατότητα να βλάψει το Πακιστάν και την οικονομία του, έτσι εκτός εάν το Πακιστάν είναι σε θέση να εφαρμόσει εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις σε πολλαπλά μέτωπα για να εδραιώσει την αξιοπιστία του ως δανειολήπτης με την ικανότητα να αποπληρώσει επιτυγχάνοντας μια βιώσιμη εξωτερική ισοζύγιο πληρωμών και δημοσιονομική θέση.
Το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων θα περιλαμβάνει επίσης άλλα ισχυρά μέτρα όπως η ιδιωτικοποίηση και η μείωση των ζημιών των κρατικών επιχειρήσεων, η μεταφορά από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση λειτουργιών και έργων στις επαρχιακές κυβερνήσεις μαζί με τις υποχρεώσεις δαπανών, μεταρρυθμίσεις συντάξεων κ.λπ. Το έτος, 2024 -25, θα πρέπει πραγματικά να είναι μια χρονιά μεγάλων μεταρρυθμίσεων.
Ένα σημαντικό μέρος —28,4 δισεκατομμύρια δολάρια— των δανείων του Πακιστάν από την Κίνα είναι στον ενεργειακό τομέα και καθώς το Ισλαμαμπάντ αγωνίζεται να αποπληρώσει αυτά τα δάνεια, το θεμελιώδες ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι: Θα αντιμετωπιστούν τα υποκείμενα ζητήματα σχετικά με τη μακροοικονομική και δημοσιονομική κατάσταση του Πακιστάν από την τρέχουσα κυβέρνηση ή θα συνεχίσει το Πακιστάν να οδεύει προς μια οικονομική χρεοκοπία;