Μπορεί η πρώτη μέρα στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ να έκλεισε με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να τραγουδάει τον εθνικό ύμνο σε ένα βάθρο στη Βίλνιους, σαν ροκ σταρ, αλλά σίγουρα δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά του.
Λίγο πριν αποσυρθεί άρον-άρον ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ από τη συνέντευξη Τύπου έκανε ορισμένες ανακοινώσεις σχετικά με το μέλλον της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, οι οποίες φαίνεται να αφήνουν το λιγότερο ανάμικτα συναισθήματα στο Κίεβο.
Συγκεκριμένα, είπε ότι η Ουκρανία θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ όταν συμφωνήσουν οι σύμμαχοι και εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις, και ότι η οδός ένταξής της θα αλλάξει από μια διαδικασία δύο σταδίων σε μια διαδικασία ενός βήματος.
Κοντολογίς, η Ουκρανία δεν πήρε ούτε χρονοδιάγραμμα που τόσο το ζητούσε.
Δυο βασικά κωλύματα για την ουκρανική ένταξη
Δύο είναι τα βασικά εμπόδια για να ενταχτεί η χώρα στη Συμμαχία, σύμφωνα με τον Στόλτενμπεργκ.
«Η μία διάσταση είναι το επίπεδο ή σε ποιο βαθμό απευθύνονται οι Ουκρανοί για τον εκσυγχρονισμό των θεσμών άμυνας και ασφάλειας, για την ενίσχυση της διακυβέρνησής τους, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της διαφθοράς».
Αυτά έχουν αντιμετωπιστεί σε κάθε διεύρυνση του ΝΑΤΟ, τονίζει ο Στόλτενμπεργκ, «Επειδή χρειαζόμαστε μια ισχυρή διακυβέρνηση και θέλουμε επίσης ένοπλες δυνάμεις που να είναι διαλειτουργικές με το ΝΑΤΟ».
Προφανώς και δεν διαφεύγει των νατοϊκών το ζήτημα της διαφθοράς που αντιμετωπίζει ο ουκρανικός κρατικός μηχανισμός.
Η άλλη διάσταση, σύμφωνα με τον Στόλτενμπεργκ, είναι το γεγονός ότι διεξάγεται πόλεμος στην Ουκρανία, προσθέτοντας: «Οι σύμμαχοι συμφωνούν όταν διεξάγεται πόλεμος, δεν είναι η ώρα να γίνει η Ουκρανία πλήρες μέλος της συμμαχίας».
Αν και οι δημοσιογράφοι ήθελαν να κάνουν περισσότερες ερωτήσεις στον γενικό γραμματέα, εκείνο έφυγε από το βήμα καθώς «οι ηγέτες έπρεπε να πάνε για δείπνο».
Τα δύο «τυράκια» του Στόλτενμπεργκ
Μπορεί να μην πήρε πράσινο φως η ουκρανική ένταξη, όπως η Σουηδία, αλλά ο Στόλντενμπεργκ ανακοίνωσε ότι το Κίεβο θα αντιμετωπιστεί πιο ευνοϊκά όσον αφορά τα βήματα προς την πλήρη ένταξη.
Όπως είπε, για πρώτη φορά οι νατοϊκοί ηγέτες αφαίρεσαν την απαίτηση ενός Σχεδίου Δράσης Ένταξης, που προβλέπεται στη διαδικασία ένταξης ενός νέου μέλους στη στρατιωτική συμμαχία.
Βέβαια, δεν είναι κάτι καινούργιο για τους Ουκρανούς.
Ήδη από τη Δευτέρα, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ αποφάσισε να άρει την απαίτηση να ακολουθήσει το Κίεβο το Σχέδιο Δράσης Μέλους.
Να σημειωθεί, πάντως ότι χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Γερμανία υποστήριξαν ότι και στην περίπτωση της Ουκρανίας θα πρέπει να ακολουθηθεί η επίσημη -τεχνική- διαδικασία ένταξης, ενώ άλλα κράτη όπως η Πολωνία και η Βρετανία θεωρούν ότι η «πρόσκληση» για ένταξη της Ουκρανίας θα είναι επί της ουσίας μια πολιτική απόφαση.
Το πακέτο βοήθειας στην Ουκρανία
Η δεύτερη προσφορά του Στόλτενμπεργκ, για να κατευνάσει του Ουκρανούς, είναι το νέο πολυετές πρόγραμμα βοήθειας για να βοηθήσει τη μετάβαση της Ουκρανίας στα πρότυπα εκπαίδευσης του ΝΑΤΟ. Ο Στόλτενμπεργκ περιέγραψε τις ανακοινώσεις ως «ισχυρό πακέτο για την Ουκρανία και μια σαφή πορεία προς την ένταξη της στο ΝΑΤΟ».
Ειδικότερα, θα σχηματιστεί ένα νέο συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ουκρανίας όπου η Συμμαχία και η Ουκρανία θα «συναντηθούν ως ίσοι», με την πρώτη συνάντηση με τον Πρόεδρο Ζελένσκι να γίνεται την Τετάρτη 12 Ιουλίου.
Στην ανακοίνωσή τους, οι νατοϊκοί δήλωσαν -μεταξύ άλλων- πως για να υποστηριχτεί η ενσωμάτωση της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, συμφώνησαν σε ένα ουσιαστικό πακέτο διευρυμένης πολιτικής και πρακτικής υποστήριξης.
«Αποφασίσαμε να ιδρύσουμε το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ουκρανίας, ένα νέο κοινό όργανο όπου οι Σύμμαχοι και η Ουκρανία συμμετέχουν ως ισότιμα μέλη για να προωθήσουν τον πολιτικό διάλογο, τη δέσμευση, τη συνεργασία και τις ευρωατλαντικές φιλοδοξίες της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Θα προβλέπει κοινές διαβουλεύσεις, λήψη αποφάσεων και δραστηριότητες, και θα χρησιμεύσει επίσης ως μηχανισμός διαβούλευσης κρίσεων μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας».
«Η συνέχιση της παροχής της επειγόντως αναγκαίας μη θανατηφόρας βοήθειας στην Ουκρανία από το ΝΑΤΟ μέσω του Ολοκληρωμένο Πακέτο Βοήθειας (CAP) παραμένει προτεραιότητα».
Από τη Σύνοδο Κορυφής της Μαδρίτης, οι Σύμμαχοι και οι εταίροι έχουν δεσμεύσει πάνω από 500 εκατομμύρια ευρώ στο πακέτο βοήθειας. Για να υποστηρίξουμε την αποτροπή και την άμυνα της Ουκρανίας βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, συμφωνήσαμε σήμερα να αναπτύξουμε περαιτέρω την βοήθεια σε ένα πολυετές πρόγραμμα για την Ουκρανία.
Η παρεχόμενη βοήθεια θα βοηθήσει στην ανοικοδόμηση του ουκρανικού τομέα ασφάλειας και άμυνας και στη μετάβαση της Ουκρανίας προς την πλήρη διαλειτουργικότητα με το ΝΑΤΟ. Οι Σύμμαχοι θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την CAP με σταθερό και προβλέψιμο τρόπο. Χαιρετίζουμε και ενθαρρύνουμε τις συνεισφορές των εταίρων, ανέφερε η ανακοίνωση.
Παραλογισμός, αλλά θέλουμε το ΝΑΤΟ
«Ακόμα κι αν εκφράζονται διαφορετικές θέσεις, είναι ξεκάθαρο πως η Ουκρανία αξίζει να είναι μέλος της συμμαχίας», ανέφερε στο διάγγελμά του νωρίτερα ο Ουκρανός πρόεδρος «Οχι τώρα – γίνεται πόλεμος –, αλλά χρειαζόμαστε σαφές σινιάλο. Και το χρειαζόμαστε τώρα».
Ήδη πριν προχωρήσει σε δηλώσεις ο Στόλτενμπεργκ, ο Ουκρανός πρόεδρος φανερά ενοχλημένος με όσα πληροφορούνταν δήλωσε πως «Φαίνεται ότι δεν υπάρχει καμία ετοιμότητα ούτε να προσκληθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ ούτε να γίνει μέλος της συμμαχίας […] Για τη Ρωσία, αυτό αποτελεί κίνητρο ώστε να συνεχίσει τις τρομοκρατικές της επιχειρήσεις», δήλωσε ο Ουκρανός ηγέτης, χαρακτηρίζοντας «πρωτοφανές και παράλογο» το ότι «δεν ορίζεται χρονοδιάγραμμα ούτε για την πρόσκληση ούτε για την ένταξη της Ουκρανίας».
Λίγο αργότερα, ο Ζελένσκι απευθυνόμενος σε πλήθος που συγκεντρώθηκε στο κέντρο της Βίλνιους είπε πως «Το ΝΑΤΟ θα δώσει στην Ουκρανία ασφάλεια. Η Ουκρανία θα κάνει το ΝΑΤΟ ισχυρότερο!», δείχνοντας ότι για την χώρα του δεν υπάρχει άλλος δρόμος, έστω και αν οι Δυτικοί καθορίζουν εκείνοι τον ρυθμό.