Το «φως» της δημοσιότητας είδε το κείμενο της νέας στρατηγικής εθνικής ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών, έκτασης 33 σελίδων, το οποίο ταράζει τις συμμαχίες όπως τις γνωρίζουμε έως σήμερα και προκαλεί αντιδράσεις.
«Αυτή η ρουτίνα, που επισημοποιεί τις προτεραιότητες μίας κυβέρνησης (σ.σ. του Ντόναλντ Τραμπ) κι ευρύτερα την κοσμοθεωρία της, σηματοδοτεί μία ιστορική ρήξη. Ποτέ στο παρελθόν ένα επίσημο έγγραφο αυτής της φύσης δεν χαρακτηριζόταν από τέτοια αδιαφορία προς τους αντιπάλους της Αμερικής και τέτοια κακομεταχείριση των παραδοσιακών συμμάχων της, ειδικά αυτών στην Ευρώπη», τονίζεται σε ανάλυση της Monde.
Η ήπειρος θα είναι «αγνώριστη σε είκοσι χρόνια ή και λιγότερο» αν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις. «Η οικονομική της παρακμή επισκιάζεται από την πραγματική και πιο απότομη προοπτική μίας πολιτιστικής κατάρρευσης», σημειώνεται στην αμερικανική έκθεση για την Ευρώπη.
Τα συμπτώματα που αναφέρονται, περιλαμβάνουν μείωση των γεννήσεων, απώλεια εθνικών ταυτοτήτων, καταστολή της πολιτικής αντιπολίτευσης, λογοκρισία της ελευθερίας της έκφρασης, «κανονιστική ασφυξία» και κυρίως τη μετανάστευση. «Μακροπρόθεσμα, είναι πολύ πιθανό ότι μέσα σε λίγες δεκαετίες ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ θα έχουν μη ευρωπαϊκή πλειοψηφία», αναφέρει ακόμη το έγγραφο.
Το κείμενο υποστηρίζει ότι η απλή εγκατάλειψη της Ευρώπης θα ήταν αντιπαραγωγική. Η Ουάσινγκτον δεν επιλέγει τον απομονωτισμό, αλλά μία ιδεολογική προσάρτηση. Προτείνεται μία υπό όρους, ιδιοτελής και πολιτικοποιημένη αμερικανική επένδυση. Σε μία πράξη παρέμβασης, το έγγραφο χαιρετίζει με «μεγάλη αισιοδοξία» την άνοδο των «πατριωτικών ευρωπαϊκών κομμάτων».
Στόχος είναι «να καλλιεργηθεί η αντίσταση στην τρέχουσα πορεία της Ευρώπης», κάτι που σιωπηρά σημαίνει τη διάσπαση των εμπλεκόμενων χωρών και την αποδυνάμωση των Βρυξελλών.
Αυτά τα αποσπάσματα μοιάζουν με αντίγραφο της ομιλίας του αντιπροέδρου της αμερικανικής κυβέρνησης, Τζέι Ντι Βανς, στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου, τον Φεβρουάριο.
Ορισμένοι συμμετέχοντες τότε προσπάθησαν να καθησυχάσουν τους εαυτούς τους, θεωρώντας την ομιλία απλή παρέκβαση. Στην πραγματικότητα, αποτελεί την καρδιά της αμερικανικής προσέγγισης. Συμβολικά, την Παρασκευή, η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε πρόστιμο ύψους 120 εκατ. ευρώ στο X, το κοινωνικό δίκτυο του Έλον Μασκ, για παραβίαση των κανόνων διαδικτυακού περιεχομένου, κάτι που ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, χαρακτήρισε ως «επίθεση στον αμερικανικό λαό».
Ενώ οι υποστηρικτές του Τραμπ καταγγέλλουν εδώ και δέκα χρόνια ένα «βαθύ κράτος» στην Ουάσινγκτον, η στρατηγική αποκαλύπτει ένα νέο κράτος MAGA (Make America Great Again). Ο Τραμπ είναι το ιστορικό του όχημα, αλλά φαίνεται ήδη να ξεπερνά το εύρος του, όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα.
«Όλοι μας είμαστε μάρτυρες ενός οργανωμένου κινήματος που στοχεύει στην ανατροπή στην Ευρώπη. Για αυτό επικεντρώνονται στη Γαλλία το 2027. Αν πέσει το Παρίσι, όλα θα αλλάξουν στην Ευρώπη. Μπορεί να εμφανιστεί ένας άξονας Ουάσιγκτον – Παρίσι – Βουδαπέστη – Μόσχα, με στόχο την αποσύνθεση των θεσμών της Ένωσης», τονίζει η Τάρα Βάρμα, ειδικός σε θέματα διατλαντικών σχέσεων στο Brookings Institution.
Στην ασφάλεια, η Ευρώπη καλείται να αναλάβει «την κύρια ευθύνη για την άμυνά της». Το έγγραφο σημειώνει ότι είναι «υψίστης σημασίας» για τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιτευχθεί παύση των εχθροπραξιών στην Ουκρανία.
«Η διαχείριση των ευρωπαϊκών σχέσεων με τη Ρωσία απαιτεί σημαντική διπλωματική δέσμευση από την Ουάσινγκτον, για την αποκατάσταση στρατηγικής σταθερότητας στην Ευρασία και τον μετριασμό του κινδύνου σύγκρουσης Ρωσίας – Ευρώπης». Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν απαραίτητο να «τερματίσουν την αντίληψη του ΝΑΤΟ ως συνεχώς επεκτεινόμενης συμμαχίας». Αυτό, απευθυνόμενο στη Μόσχα, σημαίνει «βέτο» στην προοπτική ένταξης της Ουκρανίας.
Δεν αναφέρεται η ευθύνη της Ρωσίας για τον πόλεμο, ούτε οι δυνατότητες για αποσταθεροποίηση. Η Ουάσινγκτον ονειρεύεται μία διμερή αναδιάρθρωση με κέρδη από οικονομικές επενδύσεις.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επικρίνονται για «μη ρεαλιστικές προσδοκίες» σχετικά με τον πόλεμο. «Η μεγάλη πλειοψηφία των Ευρωπαίων θέλει ειρήνη, αλλά αυτή η επιθυμία δεν μεταφράζεται σε πολιτική», αναφέρει το έγγραφο.
«Αυτό το έγγραφο είναι πικρό για πολλούς Ευρωπαίους. Θα δυσκολέψει τους Ευρωπαίους ηγέτες να φλερτάρουν τον Τραμπ. Αλλά πέρα από τη σκληρή γλώσσα, δεν υπάρχει τίποτα νέο. Δεν θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στις διατλαντικές σχέσεις», σημειώνει ο Τσαρλς Κουπτσάν, ειδικός στο Council on Foreign Relations.
Το κείμενο μοιάζει περισσότερο με πολιτικό μανιφέστο του MAGA παρά με στρατηγική εμπειρογνωμοσύνης, όπως υπογραμμίζει η Monde. Υποστηρίζει έναν περιορισμένο κατάλογο προτεραιοτήτων γύρω από τον έλεγχο των συνόρων, στρατηγικούς πόρους και οικονομική εκμετάλλευση. Δεν αναφέρεται η κλιματική αλλαγή ή οι πολυμερείς θεσμοί. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποκηρύσσουν κάθε υποδειγματικό χαρακτήρα του μοντέλου τους· η σύγκρουση φιλοδοξιών και συμφερόντων παραμένει η μόνη καθολική αρχή.
Η Αμερική κλείνει την πόρτα στην εποχή μετά το 1945
Οι παραδοσιακές συμμαχίες δεν είναι πλέον δεσμευτικές· όλα είναι εκβιασμός, αγώνες εξουσίας και αναγκαία ευθυγράμμιση. Οι αξίες περιορίζονται σε μία ασαφή ελευθερία έκφρασης προς εξαγωγή, που ωστόσο η κυβέρνηση περιφρονεί στο εσωτερικό της, όπως αναγράφεται στο δημοσίευμα.
«Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η αμερικανική ελίτ πίστεψε ότι η μόνιμη κυριαρχία εξυπηρετεί τα συμφέροντα της χώρας. Μας απασχολούν οι υποθέσεις άλλων μόνο όταν απειλούν τα συμφέροντά μας», αναφέρει η εισαγωγή. Οι ημέρες που οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούσαν την πλήρη διεθνή τάξη ως Άτλας, έχουν τελειώσει.
Η πρώτη συνέπεια αφορά τη Μέση Ανατολή, που «δεν αποτελεί πλέον πηγή επικείμενης καταστροφής». Η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης «παραμένει δύσκολη», αλλά η ιστορική λογική για αμερικανικές επενδύσεις –η ενέργεια– δεν ισχύει πλέον λόγω εγχώριων πόρων.
Η κυβέρνηση Τραμπ εστιάζει στο Δυτικό Ημισφαίριο, αντιμετωπίζοντας την Αμερική ως αυλή της. Σκοπεύει να περιορίσει τους αντιπάλους –κυρίως την Κίνα– από στρατηγικούς πόρους και στρατιωτικές δυνατότητες. Οι συμμάχοι που ευθυγραμμίζονται με τις προτεραιότητες, θα ανταμειφθούν.
Στην Ασία, η στρατηγική εξετάζει μόνο την Κίνα. Το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν αναφέρεται. Το 1/3 του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου διέρχεται από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Προτεραιότητα είναι η αποτροπή σύγκρουσης για την Ταϊβάν, διατηρώντας στρατιωτική υπεροχή. Η Ουάσινγκτον ζητά από τους συμμάχους να αυξήσουν τις στρατιωτικές δαπάνες και να ανοίξουν υποδομές για τις αμερικανικές δυνάμεις.