Η μακροχρόνια συμμαχία μεταξύ Κίνας και Πακιστάν, που συχνά αποκαλείται «σιδηρά φιλία», αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της εξελισσόμενης δυναμικής του Αφγανιστάν. Διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στην ένταση στη σχέση τους, όπως η κλιμάκωση των απειλών για την ασφάλεια στις κινεζικές επενδύσεις στο Πακιστάν, η αυξανόμενη σύνδεση του Πακιστάν με τρομοκρατικές δραστηριότητες και το μεταβαλλόμενο πολιτικό τοπίο του Αφγανιστάν υπό την κυριαρχία των Ταλιμπάν.
Οι σημαντικές επενδύσεις της Κίνας στο Πακιστάν, κυρίως μέσω του Οικονομικού Διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν (CPEC), ήταν καθοριστικές για την ενίσχυση των διμερών δεσμών. Ωστόσο, αυτές οι επενδύσεις έχουν γίνει στόχοι για ομάδες ανταρτών, εγείροντας ανησυχίες για την ασφάλεια των Κινέζων υπηκόων και τις υποδομές. Συγκεκριμένα, ο Απελευθερωτικός Στρατός των Μπαλόχ (BLA), μια αυτονομιστική ομάδα που επιδιώκει την ανεξαρτησία του Μπαλουχιστάν, έχει εντείνει τις επιθέσεις στα κινεζικά συμφέροντα.
Τον Μάρτιο του 2025, συνέβη ένα τραγικό περιστατικό όπου η BLA κατέλαβε το τρένο Jaffar Express στο Μπαλουχιστάν, με αποτέλεσμα τον θάνατο 26 ατόμων και την ομηρεία 339 επιβατών. Οι δράστες στόχευσαν συγκεκριμένα σύμβολα κινεζικών επενδύσεων, υπογραμμίζοντας την αντίθεσή τους στην ξένη παρουσία στην περιοχή. ,
Τέτοια περιστατικά έχουν τεντώσει τις σινο-πακιστανικές σχέσεις, με την Κίνα να εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για την αδυναμία του Πακιστάν να διασφαλίσει την ασφάλεια των επενδύσεων και του προσωπικού του. Παρά τις διαβεβαιώσεις του Ισλαμαμπάντ και τα ενισχυμένα μέτρα ασφαλείας, το επίμονο τοπίο απειλών οδήγησε το Πεκίνο να επανεκτιμήσει τη βιωσιμότητα των έργων του στο Πακιστάν. Αυτή η επαναξιολόγηση απειλεί να υπονομεύσει τα οικονομικά θεμέλια της εταιρικής τους σχέσης. ,
Η κατάσταση εσωτερικής ασφάλειας του Πακιστάν έχει επιδεινωθεί, με αξιοσημείωτη αύξηση των τρομοκρατικών δραστηριοτήτων. Ο Παγκόσμιος Δείκτης Τρομοκρατίας δείχνει ότι το Πακιστάν συγκαταλέγεται στις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την τρομοκρατία, με πάνω από το 90% των τρομοκρατικών επιθέσεων και το 98% των θανάτων που σχετίζονται με την τρομοκρατία να σημειώνονται σε ζώνες συγκρούσεων.
Η αναζωπύρωση ομάδων όπως το Tehrik-i-Taliban Pakistan (TTP) έχει επιδεινώσει την αστάθεια, οδηγώντας σε συχνές επιθέσεις τόσο σε πολιτικούς όσο και σε στρατιωτικούς στόχους. Η κρατική υποστήριξη του Πακιστάν σε επιλεγμένες τρομοκρατικές οργανώσεις έχει καταδιώξει. Έχουν αναδυθεί πολλές νέες τρομοκρατικές οργανώσεις και είναι σε θέση να στρατολογούν εύκολα στελέχη.
Ωστόσο, η εικόνα είναι διαφορετική στο Αφγανιστάν. Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι από την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία στο Αφγανιστάν τον Αύγουστο του 2021, η χώρα γνώρισε μια φαινομενική σταθερότητα σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Η εδραίωση του ελέγχου από τους Ταλιμπάν οδήγησε σε μείωση των συγκρούσεων μεγάλης κλίμακας, επιτρέποντας την εστίαση στη διακυβέρνηση και την ανασυγκρότηση. Η Κίνα έχει εμπλακεί ενεργά με τους Ταλιμπάν, όντας μεταξύ των πρώτων που διόρισε νέο πρεσβευτή στην Καμπούλ. Αυτή η δέσμευση καθοδηγείται από τα στρατηγικά συμφέροντα της Κίνας να ενσωματώσει το Αφγανιστάν στην πρωτοβουλία Belt and Road (BRI) για να αποκτήσει απρόσκοπτη πρόσβαση στους ορυκτές και φυσικούς πόρους στο Αφγανιστάν.
Η τριμερής σχέση μεταξύ Κίνας, Πακιστάν και Αφγανιστάν είναι περίπλοκη και επηρεάζεται από τις ανησυχίες για την ασφάλεια και τα στρατηγικά συμφέροντα κάθε έθνους. Η προσδοκία του Πακιστάν ότι οι Ταλιμπάν θα περιορίσουν τις δραστηριότητες του TTP δεν υλοποιήθηκε, οδηγώντας σε εντάσεις μεταξύ Ισλαμαμπάντ και Καμπούλ. Οι Αφγανοί Ταλιμπάν επανέλαβαν ότι το TTP έχει μεγαλύτερη παρουσία και υποστήριξη στο Πακιστάν και ισχυρίζεται ότι η αδράνεια από το Πακιστάν είναι οι λόγοι πίσω από την αναζωπύρωση του TTP.
Ωστόσο, η δέσμευση των Ταλιμπάν στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας δεν ήταν απολύτως συνεπής. Ενώ έχουν δεσμευτεί να εμποδίσουν ομάδες όπως το Ισλαμικό Κίνημα του Ανατολικού Τουρκεστάν (ETIM), το οποίο θεωρείται απειλή από την Κίνα, να δράσουν στο Αφγανιστάν, η αποτελεσματικότητα αυτών των διαβεβαιώσεων παραμένει αβέβαιη. Αυτή η ασάφεια θέτει προκλήσεις για την Κίνα, η οποία επιδιώκει ένα σταθερό Αφγανιστάν που δεν χρησιμεύει ως γόνιμο έδαφος για μαχητικότητα.
Ο ρόλος της Κίνας ως περιφερειακού ισχυρού μεσολαβητή περιπλέκεται περαιτέρω από αυτές τις δυναμικές. Ενώ το Πεκίνο στοχεύει να επεκτείνει το οικονομικό του αποτύπωμα μέσω πρωτοβουλιών όπως το CPEC και να ενσωματώσει το Αφγανιστάν στην ευρύτερη περιφερειακή του στρατηγική, οι ανησυχίες για την ασφάλεια εμποδίζουν την πρόοδο. Η επίμονη απειλή της τρομοκρατίας στο Πακιστάν, σε συνδυασμό με τις αβεβαιότητες στις αντιτρομοκρατικές δεσμεύσεις του Αφγανιστάν, αμφισβητεί τις φιλοδοξίες της Κίνας και απαιτεί μια προσεκτική προσέγγιση.
Η επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ Κίνας και Πακιστάν, στο πλαίσιο της εξελισσόμενης κατάστασης του Αφγανιστάν, υπογραμμίζει την περίπλοκη αλληλεπίδραση παραγόντων ασφάλειας, οικονομικών και γεωπολιτικών. Οι επενδύσεις της Κίνας στο Πακιστάν τίθενται σε κίνδυνο από την κλιμάκωση των επιθέσεων ανταρτών, ενώ το Πακιστάν αντιμετωπίζει την αυξανόμενη τρομοκρατία και τους τεταμένους δεσμούς με την κυβέρνηση του Αφγανιστάν υπό την ηγεσία των Ταλιμπάν. Η σχετική σταθερότητα του Αφγανιστάν υπό τους Ταλιμπάν προσφέρει ευκαιρίες και προκλήσεις για τους περιφερειακούς φορείς. Για την Κίνα, η πλοήγηση σε αυτό το περίπλοκο τοπίο απαιτεί την εξισορρόπηση των οικονομικών της φιλοδοξιών με ρεαλιστικούς λόγους ασφαλείας, ενισχύοντας παράλληλα τις διπλωματικές δεσμεύσεις για τον μετριασμό των αναδυόμενων απειλών.