Έπειτα από πολύμηνες διαβουλεύσεις, η Τουρκική Εθνοσυνέλευση ενέκρινε την Τρίτη (23/1) με συντριπτική πλειοψηφία αλλά και πολλές αποχές το πρωτόκολλο για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Η Ουγγαρία είναι πλέον το μοναδικό εμπόδιο για τη διεύρυνση της αμυντικής συμμαχίας.
Υπέρ ψήφισαν 287 βουλευτές, κατά 55 και 4 λευκό σε σύνολο 600 μελών της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης.
Επόμενο βήμα είναι η υπογραφή από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πριν κατατεθεί στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, στην Ουάσινγκτον. Συνήθως η διαδικασία της προεδρικής υπογραφής και δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης είναι γρήγορη, αλλά δεν αποκλείεται να υπάρξουν περαιτέρω καθυστερήσεις.
Ο ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) και κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, είχε δηλώσει ότι θα υποστηρίξει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ στην Ολομέλεια της Εθνοσυνέλευσης.
Υπέρ της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ τάχθηκε και το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Κατά τη μαραθώνια συνεδρίαση της Εθνοσυνέλευσης, το ισλαμιστικό Κόμμα Ευτυχίας και το δεξιό εθνικιστικό Καλό Κόμμα (ΙΥΙ) της πρώην υπουργού Εσωτερικών, Μεράλ Ακσενέρ, έκαναν γνωστό ότι θα καταψηφίσουν το πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας.
Το πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία εγκρίθηκε στις 26 Δεκεμβρίου από την Επιτροπή Εξωτερικών της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, εισήχθη στην ημερήσια διάταξη της Ολομέλειας από τις 16 Ιανουαρίου, στην πρώτη συνεδρίαση μετά τις διακοπές της Πρωτοχρονιάς, χωρίς ωστόσο μέχρι σήμερα να τεθεί σε ψηφοφορία.
«Σήμερα βρισκόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στο να γίνουμε πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ», σχολίασε ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον. Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X εξέφρασε την ικανοποίησή του για την επικύρωση από το τουρκικό κοινοβούλιο του πρωτοκόλλου για την προσχώρηση της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
«Μόλις πριν από λίγα δευτερόλεπτα, το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε την υποψηφιότητα της Σουηδίας για το ΝΑΤΟ. Σπουδαία κίνηση για τη Σουηδία, την Τουρκία και όλο το ΝΑΤΟ», ανέφερε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Άγκυρα, Τζέφρι Φλέικ.
Σε ξεχωριστή ανάρτησή του στον λογαριασμό της αμερικανικής πρεσβείας, ο Αμερικανός διπλωμάτης σημείωσε: «Εκτιμώ βαθύτατα την απόφαση του τουρκικού κοινοβουλίου να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Η προσχώρηση της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι ένα κρίσιμο βήμα για την ενίσχυση της Συμμαχίας, η οποία σήμερα είναι πιο σημαντική από ποτέ. Η αφοσίωση της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ αποδεικνύει ξεκάθαρα τη διαρκή εταιρική μας σχέση. Οι ευχαριστίες μου στον τουρκικό λαό και την κυβέρνηση».
Πύκνωναν οι ενδείξεις
Η πλέον πρόσφατη ένδειξη ότι η Τουρκία προσανατολίζεται να προχωρήσει στην έγκριση του πρωτοκόλλου ήταν το «πράσινο φως» που έδωσε στη συμμετοχή της Σουηδίας στη ΝΑΤΟϊκή άσκηση Steadfast Defender 24, η οποία ξεκινά στις 31 Ιανουαρίου και θα διαρκέσει έως τις 31 Μαΐου
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη άσκηση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Το σχέδιο της άσκησης οριστικοποιήθηκε στις συνεδριάσεις της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες στις 17 και 18 Ιανουαρίου, με τον αρχηγό του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, στρατηγό Μετίν Γκιουράκ, να μην προβάλλει αντιρρήσεις στη συμμετοχή της Σουηδίας, απόφαση που δεν θα μπορούσε να έχει ληφθεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Γιατί αντιδρούσε η Άγκυρα
Η Σουηδία ανακοίνωσε τον Μάιο του 2022, στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, την υποψηφιότητά της για να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ταυτόχρονα με τη Φινλανδία, η οποία τον Απρίλιο έγινε το 31ο μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Η Άγκυρα καθυστερούσε με την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο, κατηγορώντας τη Στοκχόλμη ότι ανέχεται τη δράση στο έδαφός της τρομοκρατικών οργανώσεων που δρουν κατά της Τουρκίας. Η Άγκυρα εντάσσει στις οργανώσεις το ΡΚΚ και τους οπαδούς του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η τουρκική κυβέρνηση κατηγορεί ως ιθύνοντα νου της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016.
Η Τουρκία έχει εκφράσει την οργή της για διαδηλώσεις που έλαβαν χώρα στη Σουηδία, στη διάρκεια των οποίων διαδηλωτές έκαψαν το Κοράνι.
Πέραν όμως αυτών των ζητημάτων, κατά την εξέλιξη της διαδικασίας το θέμα συνδέθηκε με την προμήθεια από την Τουρκία μαχητικών αεροσκαφών F-16 από τις ΗΠΑ, με την Άγκυρα να διαπραγματεύεται την ταυτόχρονη λήψη απόφασης από το Κογκρέσο των ΗΠΑ για τα μαχητικά με την άρση από την πλευρά της Άγκυρας του αδιεξόδου στο θέμα της Σουηδίας.
Για να ικανοποιήσει τα αιτήματα της Άγκυρας, η Σουηδία, από την πλευρά της, έκανε τροποποιήσεις στο Σύνταγμά της και υιοθέτησε νέο αντιτρομοκρατικό νόμο, καθώς η Άγκυρα κατηγορούσε τη Στοκχόλμη ότι προσφέρει καταφύγιο σε Κούρδους μαχητές που είχαν καταφύγει στο έδαφός της, ορισμένοι από τους οποίους θεωρούνται τρομοκράτες από την Τουρκία.
Η Τουρκία και η Ουγγαρία είναι οι μοναδικές χώρες που έφεραν αντιρρήσεις στο αίτημα για την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία.