Η οικονομική κατάσταση του Πακιστάν επιδεινώνεται με γρήγορους ρυθμούς και ορισμένοι κινεζικοί παράγοντες ευθύνονται άμεσα για αυτή τη ζοφερή κατάσταση στη χώρα. Είναι ατυχές ότι η αδύναμη διοίκηση, η κακή διαχείριση των διαφόρων πόρων και η κακή κατάσταση του νόμου και της τάξης οδήγησαν το Πακιστάν σε μια τεράστια οικονομική κρίση, τώρα συμπληρώνεται από μια χειρότερη ενεργειακή κρίση. Οι συνθήκες φάνηκαν καθώς περισσότερες από δύο δωδεκάδες κινεζικές εταιρείες ή Ανεξάρτητοι Παραγωγοί Ηλεκτρικής Ενέργειας (IPP) απείλησαν να σταματήσουν τη λειτουργία τους σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής στις 9 Μαΐου, εάν οι πληρωμές δεν πραγματοποιηθούν εκ των προτέρων, ανέφεραν τα μέσα ενημέρωσης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το Πακιστάν πρέπει να πληρώσει περισσότερα από 300 δισεκατομμύρια πακιστανικές ρουπίες (1,59 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) ως οφειλές σε διάφορες κινεζικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Πακιστάν. Το κρίσιμο ζήτημα τέθηκε σε συνεδρίαση, της οποίας προήδρευσε ο Υπουργός Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Ahsan Iqbal.[1]
Υπάρχουν περισσότερες από 30 κινεζικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο του Οικονομικού Διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν (CPEC) σε πολλά έργα υποδομής διαφόρων τομέων όπως η ενέργεια, οι επικοινωνίες, οι σιδηρόδρομοι, οι δρόμοι και οι αυτοκινητόδρομοι – σε όλο το Πακιστάν για τη διευκόλυνση της εμπορικής συνδεσιμότητας έθεσαν τώρα τα ζητήματά τους. Υπήρξε μια μυριάδα καταγγελιών από την κινεζική πλευρά, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούσαν πολύπλοκες διαδικασίες έκδοσης βίζας για Κινέζους στελέχη, βαριά φορολογία και ούτω καθεξής. Περίπου 25 εκπρόσωποι από Κινέζους ανεξάρτητους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας (IPP) μίλησαν ο ένας μετά τον άλλο και παραπονέθηκαν για τη συσσώρευση των δεδουλευμένων τελών τους και προειδοποίησαν ότι χωρίς προκαταβολές θα κλείσουν εντός ημερών. Είπαν ότι οι αρχές τους πίεζαν να μεγιστοποιήσουν την παραγωγή ενέργειας για την κάλυψη των αιχμής των καλοκαιρινών αναγκών, αλλά «αυτό είναι αδύνατο για εμάς ενόψει σοβαρών ζητημάτων ρευστότητας».[2]
Τον Μάρτιο του 2022, με την Κίνα να απειλείται να σταματήσει το CPEC πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων λόγω διαφορών στις εκτιμήσεις κόστους και συμβατικών διαφορών, το ζήτημα των ληξιπρόθεσμων πληρωμών που οφείλονται σε ανεξάρτητους κινέζους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας (IPP) βρίσκεται κοντά σε οριακό σημείο. Οι εκθέσεις ισχυρίστηκαν ότι το Πεκίνο ήταν απρόθυμο να αντλήσει νέα κεφάλαια στο πλαίσιο της συμφωνίας CPEC έως ότου επιλυθούν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Κινέζοι επενδυτές και οι προηγούμενες συμφωνίες που σχετίζονται με το CPEC τηρηθούν πλήρως από το Πακιστάν.[3] Εξάλλου, η China Electric Power Equipment and Technology Co Ltd (CET), State Grid Corporation of China (SGCC) εγγεγραμμένη στο Πακιστάν ως Pak Matiari-Lahore Transmission Company Private Limited (PMLTC), είχε επίσης επιστολή στον τότε υπουργό Ενέργειας Hammad Azhar, διευκρινίζοντάς του ότι η εταιρεία είχε λάβει μόνο 8,75 δισεκατομμύρια Rs (48,82 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) από το συνολικό ποσό που χρεώθηκε στην Εθνική Εταιρεία Μεταφοράς & Αποστολής (NTDC). Το Πεκίνο έχει εκφράσει τις ανησυχίες του σχετικά με τη μη πληρωμή των τελών ρεύματος για κάποιο χρονικό διάστημα, μεταξύ άλλων στο υψηλότερο επίπεδο κατά την επίσκεψη του Imran Khan στο Πεκίνο το 2022.[4]
Τα γεωπολιτικά ζητήματα στο Πακιστάν υποστηρίζονται επίσης, καθώς η εξέγερση των Μπαλόχ αποτελεί διαρκή απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα. Οι αντάρτες Baloch στοχεύουν τακτικά έργα υποδομής CPEC, όπως αγωγούς φυσικού αερίου και πύργους ηλεκτρικής ενέργειας, επειδή θεωρούν την Κίνα ως μια ιμπεριαλιστική δύναμη που, μαζί με την κυβέρνηση του Πακιστάν, επιθυμεί να λεηλατήσει τους φυσικούς πόρους του Μπαλουχιστάν. Επιπλέον, οι επίμονες επιθέσεις σε Κινέζους που εργάζονται στο Πακιστάν από αντάρτες είναι επίσης μια σοβαρή ανησυχία για την Κίνα. Σε πρόσφατες τέτοιες επιθέσεις, στις 26 Απριλίου, μια γυναίκα βομβιστής αυτοκτονίας των Μπαλόχ σε μια άνευ προηγουμένου επίθεση σκότωσε τρεις Κινέζους υπηκόους στο Πανεπιστήμιο του Καράτσι. Μεταξύ των νεκρών από τους Κινέζους περιλαμβάνεται ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Κομφούκιου που έχει κατασκευαστεί από την Κίνα, το οποίο προσφέρει μεταπτυχιακά μαθήματα κινεζικής γλώσσας, και δύο καθηγητές. Νωρίτερα, τον Ιούλιο του 2021, ένα λεωφορείο που μετέφερε μηχανικούς σε εργοτάξιο κοντά σε φράγμα στο βορειοδυτικό Πακιστάν χτυπήθηκε από βόμβα, σκοτώνοντας 13 άτομα, συμπεριλαμβανομένων εννέα Κινέζων εργατών. Πριν από αυτό, τον Απρίλιο του 2021, μια βόμβα αυτοκτονίας εξερράγη σε πολυτελές ξενοδοχείο που φιλοξενούσε τον Κινέζο Πρέσβη στην Κουέτα, την πρωτεύουσα της επαρχίας του Μπαλουχιστάν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τέσσερις και να τραυματιστούν δεκάδες. Ευτυχώς, ο πρέσβης έμεινε αλώβητος.[5]
Η Κίνα σίγουρα αντιμετωπίζει μια δύσκολη κατάσταση στο Πακιστάν. Μπορεί να μην υπήρξε αναχώρηση Κινέζων εργατών από το Πακιστάν μετά την επίθεση στο Πανεπιστήμιο του Καράτσι, αλλά φαίνονται λιγότερο σίγουροι για την ικανότητα της χώρας να τους προστατεύσει. «Η κινεζική εμπιστοσύνη στην ικανότητα του συστήματος ασφαλείας του Πακιστάν να προστατεύει τους πολίτες και τα σχέδιά τους κλονίζεται σοβαρά», δήλωσε ο γερουσιαστής Mushahid Hussain, πρόεδρος της Επιτροπής Άμυνας της Γερουσίας.[6]
Το έργο CPEC ξεκίνησε το έτος 2015. Τον Απρίλιο του 2015, ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jingping επισκέφθηκε το Ισλαμαμπάντ για να εγκαινιάσει το CPEC, μια επένδυση 46 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ στους τομείς ενέργειας και μεταφορών του Πακιστάν. Ως μέρος της πρωτοβουλίας One Belt, One Road (OBOR) της Κίνας, το CPEC σχεδιάστηκε να εγκρίνει περιφερειακούς δεσμούς μεταξύ του Πακιστάν, της Κίνας και της Ευρασίας.[7] Οι δύο πλευρές δημιούργησαν τον τρόπο συνεργασίας «1+4», που σημαίνει ότι οι δύο πλευρές παίρνουν το CPEC ως τον πυρήνα, ενώ δίνουν προτεραιότητα στα Gwadar, την Ενέργεια, τις Υποδομές Μεταφορών και τη Βιομηχανική Συνεργασία. Η κινεζική πλευρά του οράματος της CPEC είναι να προωθήσει περαιτέρω τη δυτική αναπτυξιακή στρατηγική, να ενθαρρύνει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στη Δυτική Κίνα, να επιταχύνει την κατασκευή Belt and Road, να βρει τρόπους για τα πλεονεκτήματα της Κίνας στο κεφάλαιο, την τεχνολογία, την παραγωγική ικανότητα και τη μηχανική λειτουργία και να βοηθήσει ο σχηματισμός ενός νέου ανοιχτού οικονομικού συστήματος φιλικού προς την Κίνα. Από την άλλη πλευρά, το όραμα της πακιστανικής πλευράς είναι να αξιοποιήσει πλήρως το δημογραφικό και φυσικό πλεονέκτημα της χώρας, προωθώντας τη βιομηχανική της ικανότητα μέσω του σχηματισμού νέων βιομηχανικών ομάδων, συμπληρώνοντας την περιφερειακή κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, ενισχύοντας την ευτυχία των ανθρώπων και υποστηρίζοντας την εγχώρια ειρήνη και σταθερότητα.[8]
Ωστόσο, μόνο τρία προγράμματα έχουν δηλωθεί ολοκληρωμένα από την Αρχή CPEC, συμπεριλαμβανομένων των $4 εκατομμυρίων Gwadar Smart Port City Master Plan. Τα άλλα δύο σχέδια είναι η Φυσική Υποδομή του Λιμένα Γκουαντάρ και η Φάση-1 της Ελεύθερης Ζώνης με κόστος 300 εκατομμύρια δολάρια και το Τεχνικό και Επαγγελματικό Ινστιτούτο Pak-China που έχει κατασκευαστεί με κινεζική επιχορήγηση 10 εκατομμυρίων δολαρίων. Ακόμη και δεν υπάρχει εγχώρια ηλεκτρική ενέργεια για το λιμάνι, καθώς η χώρα εισάγει ενέργεια από το Ιράν για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της πόλης. Η CPEC παρέμεινε αδρανής κατά το μεγαλύτερο διάστημα της προηγούμενης κυβέρνησης PTI. Είναι ενδιαφέρον ότι, όπως αναφέρθηκε στις 8 Μαΐου 2022, η έκθεση προόδου της Αρχής CPEC είναι σύμφωνη με την αξιολόγηση του Συμβουλίου Επενδύσεων που έγραψε στον πρώην Πρωθυπουργό Imran Khan ότι «το Gwadar που διατίθεται εδώ και πολύ καιρό ως το επίκεντρο της CPEC, δεν έχει φτάσει ακόμη στο ύψη αναμενόμενης βιομηχανικής ανάπτυξης που μπορεί να χρησιμεύσει ως καταλύτης για εγχώριες και ξένες επενδύσεις». Πρόσθεσε, «Κατά την επίγεια επίσκεψη στην Ελεύθερη Ζώνη του Γκουαντάρ αποκάλυψε ότι η σημερινή περιοχή της ζώνης δεν είναι ούτε κατάλληλη ούτε αρκεί για την εγκατάσταση βαριάς βιομηχανίας». Το Πακιστάν είχε επίσης σχεδιάσει να εγκαταστήσει μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Gwadar 300 μεγαβάτ για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας από το σπίτι, αλλά η έκθεση έδειξε ότι σχεδόν το 3 τοις εκατό είχε γίνει έργο στο πρόγραμμα.[9] Η αρχή της CPEC στο Πακιστάν δημιουργήθηκε μετά από έκκληση της Κίνας για τον καλύτερο συντονισμό των έργων της CPEC μεταξύ των ενδιαφερομένων και από τις δύο πλευρές.[10]
Διατηρώντας τον αργό ρυθμό διαφόρων έργων και άλλων προκλήσεων, μπορούμε να πούμε ότι, το CPEC είναι απίθανο να πραγματοποιήσει ποτέ τις φιλοδοξίες που οραματίστηκαν ο Xi Jinping και ο Nawaz Sharif το 2015. Ενώ το CPEC έχει αναλάβει την αναβάθμιση της υποδομής του Πακιστάν, τα διάφορα προβλήματα σχετίζονται Μαζί με αυτό, κυρίως η διαφθορά, η αδιαφάνεια και η προθυμία χρηματοδότησης οικονομικά μη βιώσιμων έργων, οδήγησαν το Πεκίνο και το Ισλαμαμπάντ να μετριάσουν τις προοπτικές τους. Η Κίνα είχε μικτή επιτυχία επενδύοντας δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια στο Πακιστάν, μια χώρα με την οποία μοιράζεται σύνορα και απολαμβάνει ισχυρούς ιστορικούς δεσμούς.[11]