Ο Ιωάννης Καποδίστριας και οι εχθροί του
Γράφει ο Παναγιώτης Παύλος
Είδα, όπως ήδη αμέτρητοι Έλληνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, το κινηματογραφικό δείγμα, trailer σε σκοτωμένα ελληνικά, της πολυαναμενόμενης ταινίας «Καποδίστριας» του Γιάννη Σμαραγδή για τον συνονόματό του Ιωάννη Καποδίστρια, πρώτο και μοναδικό Κυβερνήτη της Ελλάδος μετά το 1821.
Το είδα δύο φορές. Την πρώτη αυτονοήτως, όπως θα έπραττε κάθε Έλληνας που κουβαλάει ελληνικά μυαλά στο κεφάλι του. Τη δεύτερη, όταν ενημερώθηκα για τις αιτιάσεις ενός συνήθους υπόπτου από τις ημέρες της φαιδράς Επιτροπής Αγγελοπούλου για τους εορτασμούς των 200 ετών από την Επανάσταση, που είχε διορίσει ο Πρωθυπουργός ή καλύτερα αυτοί που κρύβονται πίσω του, συναδέλφου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, του Αριστείδη Χατζή.
«Συνήθους υπόπτου», καθώς κάποια ανεξέλεγκτη, καθαρά ψυχολογική ελπίζω, ανάγκη του όχι μόνο να επιβάλει ανιστορική ερμηνεία ιστορικών γεγονότων αλλά και να επανα-ταυτοποιήσει τα ίδια τα γεγονότα, τον έχουν οδηγήσει πάλιν και πολλάκις σε ανεπανάληπτα μαργαριτάρια. Με κορυφαίο τον προ πενταετίας λίβελό του κατά του Γεώργιου Καραϊσκάκη, που ο ανόητος χειριστής των κοινωνικών δικτύων της Επιτροπής Greece 2021 ανέβασε στο διαδίκτυο για χρόνο ικανό ώστε να ξεσπάσει σάλος τέτοιος που επέβαλε στη Γιάννα Αγγελοπούλου την κατάθεση δημόσιας απολογίας σε συνέντευξη Τύπου.
«Φαιδράς Επιτροπής Αγγελοπούλου», διότι αποδείχθηκε καθ᾽ όλη τη διάρκεια του 2020 και 2021 ότι παρά τα εκ του αντιθέτου λεγόμενα, κύρια αποστολή της ήταν η επιβολή στην ελληνική κοινωνία του εθνομηδενιστικού αφηγήματος περί της Ελληνικής Επανάστασης ως ορόσημου γενέσεως ενός νέου Έθνους. Αφήγημα που υπηρετήθηκε δεόντως από αγγλοσάξονες και εγχώριους – εξαρτώμενους συνειδητά ή ασυνείδητα από το εξωτερικό – «στοχαστές» και διανοούμενους, οι οποίοι κατά μυστηριώδη τρόπο ασπάζονται τη φαεινή κατανόηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη περί της Ελλάδας ως «μικρής οθωμανικής επαρχίας» που μετατράπηκε σε «ομοιογενές εθνικό κράτος».
Το θέμα μου φυσικά δεν είναι ο προαναφερθείς συνάδελφος, ο οποίος τυγχάνει να είναι ερασιτέχνης εκφραστής μιας νεκρής ιστορικής επιστήμης.
«Νεκρής», διότι επιδιώκει να καταδικάσει τους Έλληνες και τον Ελληνισμό στον θάνατο της ενθαδικότητας και της κλειστής μεταφυσικής του Δυτικού αυτολυτρωτικού, δηλαδή αυτοκαταστροφικού, πνεύματος. Ενός πνεύματος το οποίο μισεί τη μοναδική στην ιστορία, και ευεργετική για όλη την ανθρωπότητα, ταύτιση του Ελληνισμού με την όντως Ελευθερία και Αλήθεια.
«Ερασιτέχνης», διότι σήμερα υπερασπίζεται τον Καποδίστρια από «τσαρλατάνους» (του σκηνοθέτη Σμαραγδή συμπεριλαμβανομένου), ενώ ως συνδαιτημόνας της Επιτροπής Αγγελοπούλου τον ανεβοκατέβαζε ως «τύραννο». Κι ας διαφωνούσε σε αυτό ακόμη και ο Βρετανός Christopher (Monty) Woodhouse που ως υπαρχηγός της Δύναμης Harling συμμετείχε στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, το Νοέμβριο του 1942.
Ο διαπρεπής αυτός κλασικιστής της Οξφόρδης (που υπηρέτησε μετά τον πόλεμο ως γραμματέας της Βρετανικής Πρεσβείας στην Αθήνα με πολύτιμο ρόλο για λογαριασμό των Βρετανικών μυστικών υπηρεσιών στη Μέση Ανατολή και την Περσία) δεν είχε το ίδιο «θάρρος» με ορισμένους εγχώριους καλοθελητές να ομολογήσει τον Καποδίστρια ως τύραννο. Αντιθέτως, ήταν ίσως ο πρώτος Βρετανός στον 20ό αιώνα που τόλμησε, στην ομώνυμη μνημειώδη και ογκωδέστατη μελέτη του, όχι μόνο να χαρακτηρίσει τον Κυβερνήτη ως «Θεμελιωτή της Ελληνικής Ανεξαρτησίας» αλλά και να τον υπερασπιστεί έναντι του θανάσιμου μίσους που του έτρεφε ο Αδαμάντιος Κοραής, όπως έχω γράψει σχετικά παλαιότερα.
Το αν αυτό οφείλεται ενδεχομένως και σε τύψεις του Woodhouse για τον βρώμικο ρόλο των Άγγλων στη δολοφονία του Καποδίστρια δεν το γνωρίζω. Το βέβαιο είναι ότι ενώ ορισμένοι φιλέλληνες διάκεινται με ειλικρινή συμπάθεια προς την τραγική προσωπικότητα του Κυβερνήτη, κάποιοι συνέλληνες χύνουν κροκοδείλια δάκρυα ομνύοντας τον «συστηματικό εξευτελισμό της μνήμης του από τσαρλατάνους».
Σκόπιμα η κεφαλίδα του παρόντος συνιστά παράφραση του τίτλου του κλασικού έργου του Karl Popper. Προφανώς σήμερα πολλοί, όχι μόνον Άγγλοι – όπως σωστά βάζει ο Σμαραγδής τον Καποδίστριά του να λέει στην ταινία ότι θέλουν τον θάνατό του – είναι άκρως θορυβημένοι από το γεγονός ότι επιτέλους φέτος τα Χριστούγεννα προσφέρεται στους Έλληνες μια εκρηκτική στιγμή πνευματικής ανάτασης και ηθικής αναδιάταξης. Αυτό φοβούνται, γι᾽ αυτό κι επιχειρείται αποδόμηση ολόκληρης ταινίας μέσω δίλεπτου δείγματος.
Σε μια κρίσιμη συγκυρία όπου βιάζεται εκ νέου η εμμονή των Ελλήνων στου Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία, από τον πνεύμα της υποταγής, της υποτέλειας, της ιδιοτέλειας, της ανελευθερίας και της εφαρμοσμένης τυραννίας – νεοφιλελεύθερης ή κομμουνιστικής – που οδηγούν μαθηματικά στην απώλεια του ανθρώπινου αυτεξουσίου και συνακόλουθα της εθνικής κυριαρχίας, είναι θαύμα που ο Γιάννης Σμαραγδής ολοκλήρωσε τον «Καποδίστριά» του. Τον ευχαριστούμε πολύ γι᾽ αυτό!
Όχι διότι μας παρέχει κάποια νέα, άγνωστα ιστορικά δεδομένα που ανυπομονούσαμε να αποκτήσουμε. Αυτό εμένα, τουλάχιστον, δεν με ενδιαφέρει. Αλλά διότι μετά από αμέτρητες δυσκολίες που αντιμετώπισε προς την ολοκλήρωση του έργου, προσφέρει στον ελληνικό λαό και τους απανταχού φιλέλληνες ένα πολύτιμο δώρο ζωτικής σημασίας: τη φλόγωση της αφύπνισης του Γένους των Ελλήνων στην περιοχή της Ελευθερίας όλων των ανθρώπων, στον Τρόπο της Επ–Ανάστασης, δηλαδή της αυτοθυσίας.
Αυτή είναι η παρακαταθήκη του Ιωάννη Καποδίστρια. Η επαναφορά της προσωπικής και συλλογικής μνήμης του ποιοί είμαστε και πού πηγαίνουμε, για να θυμηθώ τον αφορισμό του Διονύση Σαββόπουλου στο Τσάμικό του. Μια αφύπνιση κίνδυνος – θάνατος για όσους λειτουργούν ως έπαρχοι με το αζημίωτο σε μια …μικρή γωνιά της οθωμανικής αυτοκρατορίας και του μεγάλου ψεύδους, έχοντας ήδη τουρκέψει ή φραγκέψει, ή, χειρότερα, μη έχοντας υπάρξει Έλληνες ουσιαστικά ποτέ.