Η Ρωσία κατηγόρησε σήμερα τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και τη Βρετανία ότι ενορχηστρώνουν “χρόνια αντιπαράθεσης” στην Ασία, με την σύμπραξή τους για τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια που είναι γνωστή με το αγγλικό ακρωνύμιο AUKUS. “Ο αγγλοσαξονικός κόσμος χτίζει μαζικές δομές, όπως η AUKUS, προωθώντας την υποδομή του NATO στην Ασία και ποντάροντας σοβαρά σε πολλά χρόνια αντιπαράθεσης”, δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.
Στο πλαίσιο της σύμπραξης των τριών χωρών που επισφραγίσθηκε χθες, Δευτέρα, και είναι γνωστή με το αγγλικό ακρωνύμιο AUKUS, η Αυστραλία θα αντικαταστήσει τον στόλο των ντιζελοκίνητων υποβρυχίων της με πυρηνοκίνητα σκάφη, τα οποία είναι δυσκολότερο να εντοπιστούν και έχουν πολύ μεγαλύτερη ακτίνα δράσης. Η αντικατάσταση αυτή θα πραγματοποιηθεί κατ’ αρχάς με την αγορά αμερικανικών σκαφών και στη συνέχεια με την παραγωγή στην Αυστραλία ενός νέου τύπου υποβρυχίου, από κοινού με τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Αυστραλία.
Αυτό το πρόγραμμα της ανάπτυξης επιθετικών υποβρυχίων φιλοδοξεί να αναδιαμορφώσει τη δυτική στρατιωτική παρουσία στον Ειρηνικό, σε μια στιγμή που η Κίνα υπογραμμίζει τις φιλοδοξίες της στην περιοχή αυτή. Από την πλευρά του το Πεκίνο καταδίκασε σήμερα “την εσφαλμένη και επικίνδυνη οδό” της σύμπραξης που συνήφθη ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία για το πρόγραμμα υποβρυχίων που προορίζεται για την αντιμετώπιση του Πεκίνου στον Ειρηνικό.
“Αυτές οι τρεις χώρες δεσμεύονται όλο και περισσότερο σε μια εσφαλμένη και επικίνδυνη οδό, προς όφελος των γεωπολιτικών συμφερόντων τους και μόνο και με πλήρη περιφρόνηση για τις ανησυχίες της διεθνούς κοινότητας”, δήλωσε ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Ουάνγκ Ουενμπίν.
Κατηγορώντας τις τρεις δυτικές χώρες ότι υποκινούν σε μια κούρσα εξοπλισμών με μια συμμαχία που υιοθετεί “έναν τρόπο σκέψης που είναι τυπικός του Ψυχρού Πολέμου”, ο εκπρόσωπος της κινεζικής διπλωματίας πρόσθεσε ότι η πώληση υποβρυχίων “συνιστά σοβαρό κίνδυνο για την διάδοση των πυρηνικών και αντιβαίνει στους στόχους και τους σκοπούς της Συνθήκης μη διάδοσης” των πυρηνικών.
Το Κρεμλίνο επίσης εξέφρασε ανησυχία για τον κίνδυνο διάδοσης των πυρηνικών που θέτει η συμφωνία που συνήφθη ανάμεσα στην Ουάσινγκτον, το Λονδίνο και την Καμπέρα. “Σε κάθε περίπτωση, πολλά ερωτήματα εγείρονται σχετικά με το πρόβλημα της μη διάδοσης” των πυρηνικών, σημείωσε σε δηλώσεις που έκανε λίγο μετά τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Λαβρόφ ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας Ντμίτρι Πεσκόφ.
“Απαιτείται ιδιαίτερη διαφάνεια”, πρόσθεσε ο Πεσκόφ. Χθες από ναυτική βάση στο Σαν Ντιέγκο, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, περιστοιχιζόμενος από τους πρωθυπουργούς της Αυστραλίας Άντονι Αλμπανέζι και της Βρετανίας Ρίσι Σούνακ,ανακοίνωσε μια “άνευ προηγουμένου” συνεργασία με μια “κρίσιμης σημασίας” αρχή. “Αυτά τα υποβρύχια θα είναι πυρηνοκίνητα, αλλά δεν θα φέρουν πυρηνικά όπλα”, για να γίνει σεβαστή η αρχή της μη διάδοσης, σημείωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ.
Η IAEA επαγρυπνεί
Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) δεσμεύτηκε σήμερα να επαγρυπνεί όσον αφορά τους κινδύνους διάδοσης των πυρηνικών από το πρόγραμμα πυρηνοκίνητων υποβρυχίων ΗΠΑ, Αυστραλίας και Βρετανίας. “Μακροπρόθεσμα η Υπηρεσία πρέπει να επιβλέπει ώστε κανένας κίνδυνος διάδοσης να μην προέλθει από αυτό το σχέδιο”, δήλωσε ο γενικός διευθυντής της υπηρεσίας αυτής του ΟΗΕ Ραφαέλ Γκρόσι. “Οι νομικές υποχρεώσεις των μερών και τα ζητήματα της μη διάδοσης είναι πρωταρχικής σημασίας”, επέμεινε.
Στο πλαίσιο της σύμπραξης που ανακοινώθηκε χθες, οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Αυστραλία θα συνεργαστούν για την κατασκευή μιας νέας γενιάς πυρηνοκίνητων υποβρυχίων, μετά την προβλεπόμενη αγορά από την Καμπέρα πολλών υποβρυχίων –μια πορεία που κρίνεται “επικίνδυνη” από το Πεκίνο. Οι ΗΠΑ και η Βρετανία –και οι δύο διαθέτουν πυρηνικό όπλο– οφείλουν να ενημερώνουν την IAEA για “τις διεθνείς μεταφορές πυρηνικού υλικού” σε οποιοδήποτε κράτος δεν συνιστά πυρηνική δύναμη, όπως ισχύει για την Αυστραλία, στο πλαίσιο της Συνθήκης μη Διάδοσης των Πυρηνικών (TNP).
Η Καμπέρα θα πρέπει από την πλευρά της να συνάψει με την υπηρεσία του ΟΗΕ “ειδική συμφωνία” για να μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά υλικά, ιδίως σε αυτήν την συγκεκριμένη περίπτωση των πυρηνοκίνητων υποβρυχίων, υπενθύμισε ο Γκρόσι. “Η διαδικασία αυτή εμπλέκει σοβαρά και περίπλοκα νομικά ζητήματα”, υπογράμμισε ο διευθυντής της IAEA, ο οποίος δεσμεύτηκε να τηρήσει την εντολή του για επαλήθευση και μη διάδοση των πυρηνικών “αμερόληπτα” και με κάθε “διαφάνεια”.
Συνομιλίες θα αρχίσουν με την Αυστραλία και ο Γκρόσι θα υποβάλει έκθεση πάνω στο ζήτημα αυτό στην προσεχή σύνοδο του Συμβουλίου των Κυβερνητών της υπηρεσίας τον Ιούνιο.