Ηαύξηση των τιμών των κατοικιών και των ενοικίων είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που ταλανίζουν τους Έλληνες πολίτες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, από το 2010 έως το πρώτο τρίμηνο του 2024, οι τιμές των κατοικιών στην Ε.Ε. αυξήθηκαν κατά 49%, ενώ τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 24%.
Ο Πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates Θεμιστοκλής Μπάκας, μιλώντας στο Newsbomb.gr ανέφερε ότι «Η αγορά ακινήτων στην Ε.Ε. βιώνει μια διαρκή αύξηση τιμών, και το πρόβλημα εντείνεται σε χώρες όπως η Ελλάδα. Οι αυξήσεις των τιμών των κατοικιών και των ενοικίων περιορίζουν τη δυνατότητα των πολιτών να αποκτήσουν ιδιόκτητη κατοικία, ενώ καθιστούν την ενοικίαση όλο και πιο δύσκολη και δαπανηρή».
Ο Θεμιστοκλής Μπάκας μιλώντας στο Newsbomb.gr εξηγεί ότι η αύξηση των τιμών συνδέεται με την περιορισμένη προσφορά ακινήτων λόγω της μείωσης των νέων κατασκευών και της αυξημένης ζήτησης, κυρίως για επενδύσεις στην αγορά ακινήτων. Στην Ελλάδα, η αύξηση των ενοικίων μεταξύ 2018 και 2023 κυμάνθηκε από 43,2% έως 52,1%, και για το 2024 αναμένονται νέες αυξήσεις της τάξεως του 9,1%.
«Αυτό έχει οδηγήσει την ενοικίαση να απορροφά το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος, ιδιαίτερα για τις νεότερες γενιές και τους φοιτητές», σημειώνει ο Θεμιστοκλής Μπάκας. Ειδικότερα, οι ζητούμενες τιμές για φοιτητικές κατοικίες έχουν αυξηθεί κατά 62% στην Αθήνα και 55% στην Πάτρα την τελευταία πενταετία, με επιπλέον αύξηση 8%-12% για το 2024. Το κόστος στέγασης έχει φτάσει σε επίπεδα που απορροφούν το 60%-70% των εισοδημάτων των νέων.
Η στεγαστική κρίση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα δεν δείχνει σημάδια αποκλιμάκωσης, με την ιδιοκατοίκηση να μειώνεται και την ενοικίαση να γίνεται ολοένα πιο ακριβή, θέτοντας σε κίνδυνο την κοινωνική και οικονομική ισότητα.
Σύμφωνα με την Eurostat, η χώρα μας είναι πρωταθλήτρια στο κόστος στέγασης στο σύνολο των χωρών της Ευρωζώνης, τόσο για όσους ζουν στα αστικά κέντρα όσο και για εκείνους που ζουν σε αγροτικές περιοχές. Παράλληλα, το 46,7% των Ελλήνων ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας. Οι καθυστερήσεις σε λογαριασμούς στεγαστικών δανείων, ενοικίων ή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας είναι μια άλλη ένδειξη ότι το κόστος στέγασης μπορεί να είναι πολύ υψηλό. Πάνω από ένας στους τέσσερις Έλληνες (26,1%) δήλωσαν ότι αντιμετώπισαν δυσκολία για να ενοικιάσουν κατοικία, δύο φορές περισσότεροι από ό,τι στην ΕΕ (13%), ενώ σχεδόν ένας στους δύο Έλληνες (44,6%) που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού βρέθηκε αντιμέτωπος με το πρόβλημα αυτό.
Το 2025, θα καταγραφούν νέες αυξήσεις των ζητούμενων μισθωμάτων με μικρότερο ρυθμό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, κυρίως σε περιοχές που βρίσκονται το ανώτατο επίπεδο τιμών μίσθωσης. Μεγαλύτερες αυξήσεις, αναμένουμε σε περιοχές που εξυπηρετούνται από τα ΜΜΕ και κυρίως από το μετρό. Ενδεχόμενη αποκλιμάκωση των ζητούμενων μισθωμάτων θα καταγραφεί κυρίως σε μη ανακαινισμένα ακίνητα της δεκαετίας 1970-1980, που βρέθηκαν στο επίκεντρο της ζήτησης λόγω μικρής διαθεσιμότητας. Σημαντικός παράγοντας για την διαμόρφωση των τιμών μίσθωσης, αποτελεί ακόμη μια φορά η αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση για την στεγαστική κρίση. Αν τελικά τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί μπορούν να αυξήσουν «δυναμικά» την διαθεσιμότητα ακινήτων στις περιοχές υψηλής ζήτησης.
Μηδενική Διαθεσιμότητα Κατοικιών έως 600€
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από τις αγγελίες στις ιστοσελίδες ακινήτων, τα διαθέσιμα ακίνητα (80-110 τ.μ.) για μίσθωση έως 600€ αποτελούν μόλις το 6,37% του συνόλου των κατοικιών στην Αθήνα, καταγράφοντας σημαντική μείωση σε σχέση με το 2023 (17,41%) και το 2022 (19,96%).
Ο Θεμιστοκλής Μπάκας, δηλώνει: «Η διαθεσιμότητα για ενοικίαση κατοικιών με χαμηλά μισθώματα έχει συρρικνωθεί δραματικά, και αυτό έχει δημιουργήσει μια τεράστια πίεση σε οικογένειες και νέους ανθρώπους που αναζητούν στέγη. Στην Αθήνα, βλέπουμε ότι το 6,37% των διαθέσιμων ακινήτων για μίσθωση έχουν τιμή κάτω των 600€, ποσοστό το οποίο είναι μειωμένο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοικιών κυμαίνεται από 800€ και άνω».
| Περιοχή | Ποσοστό διαθεσιμότητας ακινήτων με 2Υ/Δ έως 600€ 2022 | Ποσοστό διαθεσιμότητας ακινήτων με 2Υ/Δ έως 600€ 2023 | Ποσοστό διαθεσιμότητας ακινήτων με 2Υ/Δ έως 600€2024 |
| Βόρεια Προάστια | 0,71% | 1,15% | 0,22% |
| Αθήνα Κέντρο | 19,96% | 17,41% | 6,37% |
| Δυτικά Προάστια | 35,58% | 23,3% | 15,09% |
| Νότια Προάστια | 4,03% | 1,43% | 0,55% |
| Πειραιάς | 35,46% | 15% | 4,2% |
| Υπόλοιπο Αττικής | 27,20% | 17% | 11% |
Πηγή/Επεξεργασία: Ιστοσελίδες Αγγελιών Ακινήτων/Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, κατοικία 80τμ-110τμ, άνω του 1ου ορόφου με 2-3Υ/Δ
Τα ποσοστά της διαθεσιμότητας των κατοικιών έως 600€ διαφέρουν έντονα ανά περιοχή, με τα Βόρεια Προάστια να καταγράφουν τη μεγαλύτερη μείωση, φτάνοντας το 0,22% (σε σχέση με 1,15% το 2023 και 0,71% το 2022), ενώ τα Νότια Προάστια ακολουθούν με 0,55%. Στον Πειραιά η διαθεσιμότητα περιορίζεται στο 4,2%, ενώ στα Δυτικά Προάστια και το Υπόλοιπο Αττικής παρατηρείται παρόμοια τάση.
Η στεγαστική πίεση είναι ιδιαίτερα έντονη στα Βόρεια και Νότια Προάστια, όπου το 95,80% των διαθέσιμων ακινήτων για ενοικίαση έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 800€ το μήνα. Στο κέντρο της Αθήνας το 66,37% των ακινήτων υπερβαίνουν το 700€ το μήνα, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές της Αττικής καταγράφεται παρόμοια τάση με ζητούμενα μισθώματα άνω των 700-800€.
«Το κόστος ενοικίασης για οικογένειες έχει γίνει τόσο υψηλό που αγγίζει το σύνολο ενός καλού μισθού, χωρίς να υπολογίζονται οι επιπλέον δαπάνες όπως τα κοινόχρηστα και οι λογαριασμοί ενέργειας. Οι πολίτες βρίσκονται σε δυσχερή θέση και η κατάσταση φαίνεται να χειροτερεύει», πρόσθεσε.
| Περιοχή | Ζητούμενο Μίσθωμασε €/μήνα | Ποσοστό διαθεσιμότητας κατοικίας με 2Υ/Δ2022 | Ποσοστό διαθεσιμότητας κατοικίας με 2Υ/Δ2023 | Ποσοστό διαθεσιμότητας κατοικίας με 2Υ/Δ2024 |
| Βόρεια Προάστια | Άνω των 800 | 93,11% | 95,80% | 96,70% |
| Αθήνα Κέντρο | Άνω των 700 | 65,66% | 66,37% | 81,16% |
| Δυτικά Προάστια | Άνω των 700 | 50,31% | 47,03% | 52,36% |
| Νότια Προάστια | Άνω των 800 | 81,44% | 80,40% | 85,83% |
| Πειραιάς | Άνω των 700 | 47,46% | 60,07% | 81,45% |
| Υπόλοιπο Αττικής | Άνω των 700 | 56,97% | 71,30% | 78,39% |
Πηγή/Επεξεργασία: Ιστοσελίδες Αγγελιών Ακινήτων/Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, κατοικία 80τμ-110τμ, άνω του 1ου ορόφου με 2-3Υ/Δ
Το κόστος μίσθωσης σε 16 περιοχές της Αθήνας
Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από τις διαθέσιμες αγγελίες ακινήτων σε περιοχές της Αθήνας με τη μεγαλύτερη ζήτηση από οικογένειες για ενοικίαση κατοικίας, η μέση ζητούμενη τιμή μίσθωσης κυμαίνεται στα 12,35€/τ.μ. ( 11,31€/τ.μ. το 2023, 9,8 €/τ.μ. το 2022) για διαμέρισμα 80τμ-110τμ άνω του 1ου ορόφου, κατασκευής μετά το 2000.
Η μέση κατώτατη ζητούμενη τιμή μίσθωσης στην Αθήνα τη φετινή χρονιά διαμορφώνεται στα 9,81€ ( 9,09€/τ.μ. το 2023, 8,15 €/τ.μ. το 2022) και η μέση ανώτατη στα 14,88€/τ./μ. (13,1 €/τ.μ. το 2021, 11,4 €/τ.μ. το 2022), δηλαδή, μια οικογένεια θα πρέπει να καταβάλει μόνο για το ενοίκιο από 980€/μήνα έως και 1.488€/μήνα αν πρόκειται για κατοικία 100τμ, έναντι των 900€/μήνα έως και 1.310€/μήνα πέρυσι.
Στις περιοχές των Δυτικών Προαστίων, Περιστέρι και Πετρούπολη, το μέσο κόστος μίσθωσης κατοικίας 100τμ άνω του 1ου ορόφου, κατασκευής μετά το 2000, κυμαίνεται στα 815€/μήνα ( 770€/μήνα το 2023, 730€/μήνα το 2022) και 1.129€/μήνα ( 800€/μήνα το 2023, 750€/μήνα το 2022) αντίστοιχα.
Στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας όπως στους Αμπελόκηπους το μηνιαίο κόστος μίσθωσης κυμαίνεται από 11€/τ.μ. έως 13,5€/τ.μ., στο Παγκράτι από 10,18€/τ.μ. έως 15,2€/τ.μ. και στο Νέο Κόσμο από 9,3€/τ.μ. έως 11,62€/τ.μ. Τη δεδομένη χρονική στιγμή στη περιοχή του Νέου Κόσμου είναι εγγεγραμμένα 1.047 ακίνητα (907 το 2023) ακίνητα σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης και στους Αμπελόκηπους 357 ακίνητα (437 to 2023).
Στα Νότια Προάστια, το κόστος μίσθωσης διαμορφώνεται κυρίως σύμφωνα με την απόσταση από τη θάλασσα και τη θέα. Άλλο κόστος μίσθωσης έχει η Άνω Γλυφάδα και άλλο η Κάτω Γλυφάδα στο κέντρο ή/και πλησίον του Γκολφ, αντίστοιχα διαμορφώνεται και το κόστος μίσθωσης στη Βούλα. Το μέσο κόστος μίσθωσης στη Γλυφάδα διαμορφώνεται στα 19,375€/τ.μ. (15,5€/τ.μ. το 2023) , ενώ στη Βούλα στα 17,44€/τ.μ. (17,35€/τ.μ. το 2023) . Στη Νέα Σμύρνη το μέσο κόστος μίσθωσης ενός διαμερίσματος 100τμ, άνω του 1ου ορόφου κατασκευής μετά το 2000 αγγίζει τα 1.164€/μήνα, στο Παλαιό Φάληρο τα 1.241€/μήνα και στη Καλλιθέα τα 1.415€/μήνα.
Στις περιοχές των Βορείων Προαστίων και συγκεκριμένα στο Μαρούσι το κόστος μίσθωσης κυμαίνεται από 9,09€/τ.μ. έως 14,4€/τ.μ. , στο Χολαργό από 10,9€/τ.μ. έως 14,7€/τ.μ. , στο Χαλάνδρι από 10,5€/τ.μ. έως 13,3€/τ.μ. και στη Κηφισιά από 11,8€/τ.μ. έως 16,3€/τ.μ.
Η μέση αύξηση των ζητούμενων τιμών ενοικίασης στις 16 περιοχές της Αττικής με την υψηλότερη ζήτηση για οικογενειακή κατοικία άγγιξε το +9,1% το 2024, σε σχέση με το 2023 και κατά 26,02% σε σχέση με το 2022. To 2024 καταγράφουμε μικρή διαθεσιμότητα ακινήτων στην Πετρούπολη και αύξηση της διαθεσιμότητας ακινήτων στα υψηλότερα ζητούμενα μισθώματα στην Γλυφάδα.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι μεγάλο πλήθος των «νέων» ηλικιακά ακινήτων, έχει αγοραστεί από αλλοδαπούς επενδυτές με στόχο είτε την απόκτηση της golden visa, είτε ως επένδυση, με απώτερο σκοπό την εκμετάλλευση μέσω μακροχρόνιας συμβατικής μίσθωσης.
| Αττική | Ζητούμενη τιμή μίσθωσης σε €/τ.μ.2022Κατώτατη Ανώτατη | Μέση Ζητούμενη τιμή/Περιοχή2022 | Ζητούμενη τιμή μίσθωσης σε €/τ.μ.2023Κατώτατη Ανώτατη | Μέση Ζητούμενη τιμή/Περιοχή2023 | Ζητούμενη τιμή μίσθωσης σε €/τ.μ.2024Κατώτατη Ανώτατη | Μέση Ζητούμενη τιμή/Περιοχή2024 | Μεταβολή Μέσης τιμήςεπί τοις %2023-2024 | Μεταβολή Μέσης τιμήςεπί τοις %2022-2024 | |||
| Αμπελόκηποι | 7,4 | 8,3 | 7,85 | 9,09 | 13,1 | 11,09 | 11 | 13,5 | 12,25 | +10,46% | +56,05% |
| Παγκράτι | 9,2 | 11,6 | 10,4 | 10,3 | 13,7 | 12 | 10,18 | 15,2 | 12,69 | +5,75% | +22,02% |
| Κυψέλη | 6,5 | 8,6 | 7,55 | 7,1 | 10,4 | 8,75 | 7,5 | 10 | 8,75 | 0,00 | +15,89% |
| Γλυφάδα | 8 | 18 | 13 | 8 | 23 | 15,5 | 10,45 | 28,30 | 19,375 | +25,00% | +49,04% |
| Βούλα | 8,5 | 14,5 | 11,5 | 12 | 22,7 | 17,35 | 13 | 21,88 | 17,44 | +0,52% | +51,65% |
| Παλαιό Φάληρο | 8 | 13,9 | 10,95 | 9,1 | 13,9 | 11,5 | 10,20 | 14,63 | 12,415 | +7,96% | +13,38% |
| Νέα Σμύρνη | 8 | 10,9 | 9,45 | 8,5 | 11 | 9,75 | 8,78 | 14,5 | 11,64 | +19,38% | +23,17% |
| Καλλιθέα | 8 | 9 | 8,5 | 9 | 12,5 | 10,75 | 9,2 | 13,63 | 11,415 | +6,19% | +34,29% |
| Νέος Κόσμος | 7,2 | 8,6 | 7,9 | 9 | 11,8 | 10,4 | 9,3 | 11,62 | 10,46 | +0,58% | +32,41% |
| Περιστέρι | 6 | 8,6 | 7,3 | 6,6 | 8,8 | 7,7 | 8,06 | 9,57 | 8,815 | +14,48% | +20,75% |
| Πετρούπολη | 7 | 8 | 7,5 | 7,4 | 8,6 | 8 | 8,88 | 13,7 | 11,29 | +41,13% | +50,53% |
| Κηφισιά | 10 | 12 | 11 | 11,3 | 17,1 | 14,2 | 11,8 | 16,3 | 14,05 | -1,06% | +27,73% |
| Μαρούσι | 9 | 11,8 | 10,4 | 9,4 | 13,04 | 11,22 | 9,09 | 14,4 | 11,745 | +4,68% | +12,93% |
| Χολαργός | 10 | 14 | 12 | 9 | 14 | 11,5 | 10,9 | 14,7 | 12,8 | +11,30% | +6,67% |
| Χαλάνδρι | 10 | 13,6 | 11,8 | 9,5 | 13,6 | 11,55 | 10,5 | 13,3 | 11,9 | +3,03% | +0,85% |
| Πειραιάς | 7,6 | 12 | 9,8 | 7,4 | 12 | 9,7 | 8,18 | 13 | 10,59 | +9,18% | +8,06% |
| Μέση Ζητούμενη τιμή | 8,15 | 11,4 | 9,80 | 9,09 | 13,1 | 11,31 | 9,81 | 14,88 | 12,35 | +9,1% | +26,02% |
Πηγή/Επεξεργασία: Ιστοσελίδες Αγγελιών Ακινήτων / Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, Διαμέρισμα 80τμ-110τμ, με minimum 2 Y/Δ, Άνω του 1ου ορόφου, κατασκευής μετά το 2000, Οι τιμές διαμορφώνονται βάση της διαθεσιμότητας
Ραγδαία αύξηση των τιμών πώλησης – στο +88% η Αττική
Από το 2015 έως το 2023, οι τιμές πώλησης των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 48% στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τη Eurostat. Στη χώρα μας οι τιμές πώλησης των κατοικιών αυξήθηκαν από το 2017 έως και το δεύτερο τρίμηνο του 2024 κατά 88% στην Αττική και κατά 69,2% Πανελλαδικά. Με βάση τα στοιχεία του δεύτερου τριμήνου της ΤΤΕ, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 9,2% πανελλαδικά σε ετήσια βάση, όταν το πρώτο τρίμηνο είχαν αυξηθεί κατά 10,6% και το 2023 κατά 13,8%. Είναι εμφανές, λοιπόν, ότι ο ρυθμός ανόδου έχει αρχίσει να επιβραδύνεται, αλλά είναι επίσης ξεκάθαρο ότι παραμένει πολύ υψηλότερος, όχι μόνο από τον πληθωρισμό, αλλά και από τον ρυθμό τόνωσης των εισοδημάτων των νοικοκυριών.
Προσιτή Στέγη στην Ε.Ε
Ένας τρόπος για να «μετρήσουμε» εάν το κόστος στέγασης είναι πολύ υψηλό είναι να εξετάσουμε την αναλογία του κόστους κατοικίας προς το εισόδημα. Εάν το κόστος στέγασης υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος, είναι σημάδι ότι τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τη στέγαση.
Στην Ε.Ε το 2023, για το 10,6% των νοικοκυριών στις πόλεις και το 7% των νοικοκυριών σε αγροτικές περιοχές το κόστος στέγασης υπερέβη το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος τους. Πάνω από το ένα τέταρτο των Ελλήνων (31%) που ζουν σε πόλεις είχαν κόστος στέγασης άνω του 40% του εισοδήματος, ενώ περίπου μόνο το 6% των Σλοβάκων στις πόλεις αντιμετώπισαν το ίδιο πρόβλημα.
Διευρυμένες πολιτικές στέγασης στην Ε.Ε
Πολλές χώρες της Ευρώπης εφαρμόζουν διευρυμένες πολιτικές στέγασης δημιουργώντας κοινωνικές κατοικίες εδώ και δεκαετίες, ενώ, λόγω των συνθηκών που διαμορφώθηκαν ιδιαίτερα από το 2018-2019, έχουν προβεί σε υιοθέτηση νέων μέτρων με στόχο την αναχαίτιση του κόστους στέγασης.
Παράλληλα, εκτός των νέων στεγαστικών πολιτικών που εφαρμόζουν, επέβαλαν πλαφόν στις αυξήσεις των ενοικίων λόγω ραγδαίας αύξησης του πληθωρισμού και παράλληλα ενέταξαν νέα σχέδια στεγαστικής πολιτικής στο Ταμείο Ανάκαμψης.
Ελλάδα: Μείωση της ιδιοκατοίκησης κατά 5,8 ποσοστιαίες μονάδες 2019-2023
Σε αντίθεση με την αύξηση τόσο των ενοικίων, όσο και των τιμών πώλησης, η ιδιοκατοίκηση στην Ελλάδα καταγράφει μείωση κατά 5,8 ποσοστιαίες μονάδες το χρονικό διάστημα 2019-2023. Η μείωση αυτή αντιστοιχεί σε 229.042 κατοικίες (3.949.900 το στεγαστικό απόθεμα το 2019 – Eurostat). Ένα μεγάλο μέρος των άνωθεν κατοικιών μπορεί να «χάθηκαν» λόγω της έναρξης των πλειστηριασμών, καθώς και λόγω της πανδημικής κρίσης. Παράλληλα, μέρος ιδιοκτητών ακινήτων με οφειλές σε τραπεζικά ιδρύματα θέλησαν να εξοφλήσουν το ποσό οφειλής πουλώντας την ιδιοκτησία τους, επιλέγοντας να προβούν σε μίσθωση κατοικίας. Παράλληλα, ένα μέρος των ιδιοκτητών μπορεί να επέλεξαν να εκμεταλλευτούν τα ακίνητά τους μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης ή/και να πουλήσουν την κατοικία τους λόγω της αύξησης των τιμών πώλησης.
Στη 20η Θέση η Ελλάδα στο ποσοστό ιδιοκατοίκησης ανάμεσα σε 33 χώρες της Ευρώπης το 2023
Ο μύθος ότι η Ελλάδα διαθέτει το υψηλότερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ευρώπη καταρρίπτεται σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. H Ελλάδα για το έτος 2023 κατατάσσετε στην 20η θέση ανάμεσα σε 33 χώρες της Ευρώπης χάνοντας την 19η θέση που κατείχε το 2020 και την 17η θέση που κατείχε το 2019. Η χώρα μας καταγράφει μείωση κατά 5,8 μονάδες του ποσοστού ιδιοκατοίκησης εντός της τελευταίας τετραετίας (2019-2023).
| Χώρα | 2015Ποσοστό ιδιοκτησίας | 2016Ποσοστό ιδιοκτησίας | 2017Ποσοστό ιδιοκτησίας | 2018Ποσοστό ιδιοκτησίας | 2019Ποσοστό ιδιοκτησίας | 2020Ποσοστό ιδιοκτησίας | 2021Ποσοστό ιδιοκτησίας | 2022Ποσοστό ιδιοκτησίας | 2023Ποσοστό ιδιοκτησίας | Μεταβολή επί τοις %2019-2023 | Μεταβολή ποσοστιαίες μονάδες2019-2023 |
| ΕΕ-27 Χώρες | 70,2% | 70,1% | 70,0% | 69,9% | 69,8% | 70,0% | – | 69,1% | 69,2% | -0,86% | -0,60 |
| 1. Βέλγιο | 71,4% | 70,9% | 72,4% | 72,3% | 71,3% | 71,1% | 71,3% | 72,5% | 71,9% | 0,84% | +0,60 |
| 2. Τσεχία | 78% | 78,2% | 78,5% | 78,7% | 78,6% | 78,9% | 78,3% | 77,1% | 76% | -3,31% | -2,60 |
| 3. Δανία | 62,7% | 61,7% | 62,2% | 60,5% | 60,8% | 59,3% | 59,2% | 59,6% | 60% | -1,32% | -0,8 |
| 4. Εσθονία | 81,5% | 81,4% | 81,8% | 82,4% | 81,7% | 81,4% | 81,6% | 82% | 80,7% | -1,22% | -1,0 |
| 5. Φιλανδία | 72,7% | 71,6% | 71,4% | 71,6% | 71,1% | 70,7% | 70,3% | 69,5% | 69,2% | -2,67% | -1,90 |
| 6. Γαλλία | 64,1% | 64,9% | 64,4% | 65,1% | 64,1% | 63,6% | 64,7% | 63,4% | 63,1% | -1,56% | -1,00 |
| 7. Ελλάδα | 75,1% | 73,9% | 73,3% | 73,5% | 75,4% | 73,9% | 73,3% | 72,8% | 69,6% | -7,69% | -5,80 |
| 8. Βουλγαρία | 82,3% | 82,3% | 82,9% | 83,6% | 84,1% | 84,3% | 84,9% | 85% | 86,1% | 2,38% | +2,00 |
| 9. Ιταλία | 72,9% | 72,3% | 72,4% | 72,4% | 72,4% | 75,1% | 73,7% | 74,3% | 75,2% | 3,87% | +2,80 |
| 10. Λουξεμβούργου | 73,2% | 73,9% | 74,7% | 71,2% | 70,9% | 68,4% | – | 72,4% | 67,6% | -4,65% | -3,30 |
| 11. Ολλανδία | 67,8% | 69,0% | 69,4% | 68,9% | 68,9% | 69,1% | 70,1% | 70,6% | 70,2% | 1,89% | +1,30 |
| 12. Πορτογαλία | 74,8% | 75,2% | 74,7% | 74,5% | 73,9% | 77,3% | 78,3% | 77,8% | 76% | 2,84% | +2,10 |
| 13. Σλοβενία | 76,2% | 75,1% | 75,6% | 75,1% | 74,8% | 74,6% | – | 75,4% | 75,2% | 0,53% | +0,40 |
| 14. Ισπανία | 78,2% | 77,8% | 77,1% | 76,3% | 76,2% | 75,1% | 75,8% | 76% | 75,3% | -1,18% | -0,90 |
| 15. Σουηδία | 66,2% | 65,2% | 65,2% | 64,1% | 63,6% | 64,5% | 64,9% | 64,2% | 64,9% | 2,04% | 1,30 |
| 16. Νορβηγία | 82,8% | 82,9% | 81,5% | 81,3% | 80,3% | 80,8% | – | 79,4% | 79,2% | -1,37% | -1,10 |
| 17. Ελβετία | 43,4% | 42,5% | 41,3% | 42,5% | 41,6% | 42,3% | – | 42,3% | – | – | – |
| 18. Ιρλανδία | 69,6% | 69,5% | 69,5% | 70,3% | 68,7% | 69,3% | 70% | 70,5% | 69,4% | 1,02% | +0,70 |
| 19. Πολωνία | 83,7% | 83,4% | 84,2% | 84,0% | 84,2% | 85,6% | 86,8% | 87,2% | 87,3% | 3,68% | +3,10 |
| 20. Ρουμανία | 96,4% | 96,0% | 96,8% | 96,4% | 95,8% | 96,1% | 95,3% | 94,8% | 95,6% | -0,21% | -0,20 |
| 21. Λετονία | 80,2% | 80,9% | 81,5% | 81,6% | 80,2% | 81,2% | – | 83,1% | 82,8% | 3,24% | +2,60 |
| 22. Λιθουανία | 89,4% | 90,3% | 87,9% | 89,9% | 90,3% | 88,6% | – | 88,6% | 88,8% | -1,66% | -1,50 |
| 23. Ουγγαρία | 86,3% | 86,3% | 85,2% | 86,0% | 91,7% | 91,3% | – | 90,1% | 90,5% | -1,31% | -1,20 |
| 24. Μάλτα | 80,4% | 81,4% | 81,3% | 81,6% | 79,8% | 81,9% | – | 82,6% | 74,7% | -6,39% | -5,10 |
| 25. Αυστρία | 55,7% | 55,0% | 55,0% | 55,4% | 55,2% | 55,3% | 54,2% | 51,4% | 54,3% | -1,63% | -0,90 |
| 26. Κροατία | 90,3% | 90,0% | 90,5% | 90,1% | 89,7% | 91,3% | – | 91,1% | 91,2% | 1,67% | +1,50 |
| 27. Βόρεια Μακεδονία | 90,6% | 90,0% | 88,7% | 88,3% | 85,9% | 85,8% | – | – | – | – | – |
| 28. Μαυροβούνιο | 88,7% | 90,7% | 88,9% | 90,2% | 91,0% | 90,2% | – | 91% | – | – | – |
| 29. Σερβία | 81,1% | 82,4% | 82,0% | 84,4% | 83,3% | 86,0% | – | – | 91,6% | 9,96% | +8,30 |
| 30. Εσθονία | 81,5% | 81,4% | 81,8% | 82,4% | 81,7% | 81,4% | – | 91,6% | – | – | – |
| 31. Σλοβακία | 89,3% | 89,5% | 90,1% | 91,3% | 90,9% | 92,3% | – | 93% | 93,6% | 2,97% | +2,70 |
| 32. Γερμανία | 51,9% | 51,7% | 51,4% | 51,5% | 51,1% | 50,5% | 49,5% | 46,5% | 47,6% | -6,85% | -3,50 |
| 33. Κύπρος | 73,0% | 72,5% | 70,7% | 70,1% | 67,9% | 68,6% | – | 69,6% | 68,8% | 1,33% | +0,90 |
Πηγή/Επεξεργασία : Eurostat,ΕΛΣΤΑΤ,Statista 2024/Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates
15 ποσοστιαίες μονάδες μειώθηκε το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα από το 2005 έως το 2023
Το διάστημα από το 2005 έως το 2023, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας υποχώρησε από το 84,6% στο 69,6%, χάνοντας 15 ποσοστιαίες μονάδες σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Το 2015, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα ανήλθε στο 75,1% με αρνητικές διακυμάνσεις την επόμενη τριετία (2016,2017,2018), ενώ το 2019 αυξήθηκε στο 75,4%.
Τα μικρότερα ποσοστά ιδιοκτησίας καταγράφονται τα μνημονιακά χρόνια, το 2014 με 74%, το 2016 με 73,9%, το 2017 με 73,3% και το 2018 με 73,9%. Παρόμοια ποσοστά ιδιοκατοίκησης καταγράφουμε το 2020 με 73,9% το 2021 με 73,3%, το 2022 με 72,8%, ενώ το 2023 μειώνεται ραγδαία στο 69,6%.
| ΕΤΟΣ | ΠΟΣΟΣΤΟ ΙΔΙΟΚΑΤΟΙΚΗΣΗΣ | ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΝΟΙΚΙΑΣΗΣ |
| 2005 | 84,6% | 15,4% |
| 2006 | 81,6% | 18,4% |
| 2007 | 75,6% | 24,4% |
| 2008 | 76,7% | 23,3% |
| 2009 | 76,4% | 23,6% |
| 2010 | 77,2% | 22,8% |
| 2011 | 75,9% | 24,1% |
| 2012 | 75,9% | 24,1% |
| 2013 | 75,8% | 24,2% |
| 2014 | 74% | 26% |
| 2015 | 75,1% | 24,9% |
| 2016 | 73,9% | 26,1% |
| 2017 | 73,3% | 24,7% |
| 2018 | 73,9% | 24,1% |
| 2019 | 75,4% | 24,6% |
| 2020 | 73,9% | 26,1% |
| 2021 | 73,3% | 26,7% |
| 2022 | 72,8% | 27,2% |
| 2023 | 69,6% | 30,4% |
Πηγή/Επεξεργασία : Eurostat,ΕΛΣΤΑΤ,Statista 2024/Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates
Άμεση η ανάγκη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου στεγαστικής πολιτικής
Απαιτείται να λάβουμε σοβαρά υπόψη και να κατανοήσουμε ότι το προσαυξημένο κόστος στέγασης δεν αφορά πλέον αποκλειστικά τα κατώτερα οικονομικά στρώματα που βρίσκονται κοντά στον κίνδυνο φτώχειας ή/τα ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά ή μόνο τους νέους ηλικιακά, πλήττει και άτομα των οποίων τα εισοδήματα είναι, αφενός υψηλότερα, αφετέρου όμως, πολύ χαμηλά για να μπορούν να στεγαστούν υπό τις συνθήκες της ιδιωτικής αγοράς.
Οι οικονομικές προκλήσεις στη παγκόσμια κοινότητα καθώς και στη χώρα μας βρίσκονται προ των πυλών και απαιτούνται άμεσα διευρυμένες πολιτικές στέγασης, πολιτικές με διεύρυνση των δικαιούχων, με στόχο την αναχαίτηση του κόστους την επόμενη ημέρα και τη προσβασιμότητα σε αγορά κατοικίας, αλλά, παράλληλα και πολιτικές με υλοποίηση 2-3 ετών, που θα στοχεύουν στην εξάλειψη ιδίων δεδομένων στο μέλλον, καθώς και μέτρα που θα «προστατεύουν» την ιδιοκτησία υπό συνθήκες μη υγιούς οικονομικού περιβάλλοντος.
Μέτρα που θα ελαφρύνουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό της οικογένειας που μισθώνει τη κύρια κατοικία της, που πληρώνει ενοίκιο για τον φοιτητή της αλλά δεν δικαιούται το φοιτητικό επίδομα, στους νέους που δεν εμπίπτουν στο άνωθεν πρόγραμμα διότι έχουν υψηλότερες αποδοχές, που θέλουν να αγοράσουν σπίτι αλλά δεν διαθέτουν το ποσοστό της ιδίας συμμετοχής (δεν διαθέτουν αποταμιεύσεις) που ζητούν τα τραπεζικά ιδρύματα.
Η δημιουργία μέτρων φθηνού δανεισμού και μάλιστα μικρής κλίμακας με βάση την ανάγκη του σήμερα, δεν μπορούν να αποτελούν την ναυαρχίδα στεγαστικών πολιτικών μιας χώρας που είναι πρωταθλήτρια του κόστους στέγασης, που απαιτείται ένας ολόκληρος μισθός για τη μίσθωση οικογενειακής κατοικίας, που το 46,7% των Ελλήνων ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας, αλλά ένα από τα πολλά μέτρα ενός ολοκληρωμένου σχεδίου στεγαστικής πολιτικής – κάτι που δεν ισχύει στη χώρα μας.
Μη ξεχνάμε ότι η χώρα μας είναι από τις λίγες χώρες της Ε.Ε που δεν διαθέτει κοινωνικές κατοικίες (όχι εργατικές).Η κοινωνική κατοικία αντιπροσωπεύει μορφές παρεμβάσεων- κατασκευή, ρυθμιστικά μέτρα κλπ., της εθνικής κυβέρνησης ή/και των τοπικών αρχών στην αγορά κατοικίας προκειμένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση όλων.
Η παροχή της στέγης αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας και υπάγεται στον τομέα της κρατικής κοινωνικής πολιτικής.
Τι κάνει η Ε.Ε για τη στέγαση
Το 2021, το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισα με το οποίο καλείς τις χώρες της ΕΕ να αναγνωρίσουν την επαρκή στέγαση ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που επιβάλλεται μέσω της νομοθεσίας. Όλοι θα πρέπει να έχουν ίση πρόσβαση σε αξιοπρεπή, «υγιεινή» στέγαση, με σύνδεση πόσιμου νερού υψηλής ποιότητας, επαρκή αποχέτευση και αξιόπιστη ενέργεια, είπαν οι ευρωβουλευτές. Τον Ιούλιο του 2024, το Ευρωκοινοβούλιο εξέλεξε την Ursula von der Leyen για δεύτερη θητεία ως Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε δήλωση πριν την ψηφοφορία, η Ursula von der Leyen ανακοίνωσε τη στέγαση ως μια από τις προτεραιότητες της Ε.Ε στη νέα θητεία και δήλωσε ότι, για πρώτη φορά. Η ΕΕ θα έχει ένα επίτροπο υπεύθυνο για τη στέγαση. Τον Οκτώβριο του 2024, οι ευρωβουλευτές συζήτησαν την ανάγκη για βιώσιμη, αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή στέγαση και εξέφρασαν ανησυχίες για την έλλειψη στέγης και τους νέους που δεν μπορούν να αγοράσουν το δικό τους σπίτι. Δηλώνοντας τη σημασία των επενδύσεων στην κοινωνική στέγαση.
Ευρωκοινοβούλιο(2021): Θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα η επαρκής στέγαση
Το 2021, το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο καλείς τις χώρες της ΕΕ να αναγνωρίσουν την επαρκή στέγαση ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που επιβάλλεται μέσω της νομοθεσίας. Όλοι θα πρέπει να έχουν ίση πρόσβαση σε αξιοπρεπή, «υγιεινή» στέγαση, με σύνδεση πόσιμου νερού υψηλής ποιότητας, επαρκή αποχέτευση και αξιόπιστη ενέργεια.
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (UN-Habitat) για το δικαίωμα στη στέγαση
Ο καθένας έχει ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στη στέγαση, το οποίο διασφαλίζει την πρόσβαση σε ένα ασφαλές, κατοικήσιμο και οικονομικά προσιτό σπίτι. Η στέγαση είναι κάτι περισσότερο από μια στέγη, είναι η ευκαιρία για καλύτερες ζωές και καλύτερο μέλλον.?
Μέχρι το 2030, το UN-Habitat υπολογίζει ότι 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, θα χρειάζονται πρόσβαση σε επαρκή στέγαση.?Αυτό μεταφράζεται σε ζήτηση για 96.000 νέες προσιτές και προσβάσιμες κατοικίες κάθε μέρα.?
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (15/2/2023)
Το δικαίωμα στέγασης αποτελεί διεθνή υποχρέωση των κρατών μελών, την οποία πρέπει να λάβει υπόψη η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πράγματι, αυτό το δικαίωμα αναγνωρίζεται στην Παγκόσμια Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, στην οποία ορίζεται ότι «Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία, και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες».
Στον αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης προβλέπεται ότι προκειμένου να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική άσκηση του δικαιώματος στην κατοικία, τα μέρη δεσμεύονται να λάβουν μέτρα με στόχο: την προώθηση της πρόσβασης σε κατάλληλη στέγαση, την πρόληψη και τη μείωση του φαινομένου των αστέγων με σκοπό τη σταδιακή εξάλειψή του, τη διαμόρφωση τιμών στέγασης προσιτών σε όσους δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους.
Το δικαίωμα στην κατοικία αναγνωρίζεται από τα Συντάγματα πολλών κρατών μελών και/ή αποτελεί το αντικείμενο συγκεκριμένων νόμων που αποσκοπούν στην αποτελεσματική εφαρμογή του.