Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ανακοίνωσε χθες Τρίτη πως οριακή πλειοψηφία του (5-4) αποφάσισε να παραμείνει σε ισχύ μέτρο που επιβλήθηκε στο αρχικό στάδιο της πανδημίας του νέου κορωνοϊού κι επιτρέπει την απέλαση με συνοπτικές διαδικασίες παράτυπων μεταναστών στα αμερικανικά χερσαία σύνορα.
Εναντίον της άρσης του μέτρου, γνωστού με την ονομασία «Title 42», προσέφυγαν οι αρχές 19 πολιτειών, που έλεγαν πως φοβούνται τεράστια αύξηση των μεταναστευτικών ροών στα σύνορα με το Μεξικό.
Το θεωρητικά υγειονομικής φύσης μέτρο επιβλήθηκε τον Μάρτιο του 2020 από την κυβέρνηση του τότε προέδρου, του ρεπουμπλικάνου Ντόναλντ Τραμπ. Επιτρέπει να απελαύνονται άμεσα μετανάστες χωρίς άδεια παραμονής που συλλαμβάνονται να έχουν περάσει παράτυπα τα χερσαία σύνορα, ακόμη κι αν πρόκειται για αιτούντες άσυλο στους οποίους υπό κανονικές συνθήκες θα προσφερόταν διεθνής προστασία.
Το μέτρο της απέλασης έχει άμεση ισχύ, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί στη δικαιοσύνη και δεν συνεπάγεται την υποχρέωση οι πρόσφυγες και οι μετανάστες να επιστρέφονται στη χώρα καταγωγής τους.
Προβλέπονται ορισμένες —σπάνιες— εξαιρέσεις για λιγοστές εθνικότητες, όπως οι Ουκρανοί μετά την εισβολή του στρατού της Ρωσίας στη χώρα τους την 24η Φεβρουαρίου, καθώς και για τους ασυνόδευτους ανηλίκους.
Υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικοί καταγγέλλουν πως το μέτρο καταπατά το διεθνές δίκαιο. Χαρακτηρίζουν ιδίως «απάνθρωπο» το ότι εμποδίζονται άνθρωποι που κανονικά θα εξασφάλιζαν διεθνή προστασία να καταθέσουν αιτήσεις για να τους χορηγηθεί άσυλο.
Όπως το βλέπουν, η τρέχουσα πολιτική ουσιαστικά ενθαρρύνει τους μετανάστες να περνούν κρυφά τα σύνορα αναλαμβάνοντας τους ολοένα μεγαλύτερους κινδύνους που συνεπάγεται αυτό, καθώς διαπερνούν εχθρικές ερήμους ή ποταμούς όπου μπορεί να πνιγούν.
Δικαστικές μάχες
«Θα συνεχίσουμε να αμφισβητούμε αυτό το φρικτό μέτρο, το οποίο έχει προκαλέσει τόσο κακό στους αιτούντες άσυλο», τόνισε ο δικηγόρος Λι Γκελέρντ, ο οποίος δίνει αγώνα εναντίον του «Title 42» εν ονόματι της ισχυρής οργάνωσης προστασίας των ατομικών, αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων ACLU.
Το μέτρο μετατράπηκε εξαρχής σε αντικείμενο πολλών δικαστικών μαχών. Δικαστήριο και εφετείο τάχθηκαν υπέρ της ανάκλησής του.
Για την οργάνωση Refugees International, «η πλειοψηφία του Ανώτατου Δικαστηρίου επί του παρόντος εγκρίνει στην πράξη τη διαιώνιση των επαναπροωθήσεων και είναι υπεύθυνη για αυτή που πρωτοβάθμιο δικαστήριο χαρακτήρισε ‘ανεπανόρθωτη ζημιά’ σε βάρος των αιτούντων άσυλο που απελαύνονται εν ονόματι του ‘Title 42’».
Μπροστά στην πιθανή άρση του μέτρου, κοινότητες στα νότια σύνορα των ΗΠΑ είχαν αρχίσει να εγκαθιστούν εσπευσμένα φράκτες. Ενώ πολλοί μετανάστες περίμεναν υπομονετικά στην περιοχή των συνόρων, με την ελπίδα πως θα τους επιτρεπόταν να καταθέσουν αιτήσεις για να τους χορηγηθεί άσυλο από τις αμερικανικές αρχές.
Όμως το μέτρο παραμένει σε ισχύ ωσότου το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάσει τον φάκελο σε βάθος. Θα ακούσει τον Φεβρουάριο τα επιχειρήματα της μιας και της άλλης πλευράς και αναμένεται να ανακοινώσει την απόφασή του το νωρίτερο την άνοιξη.
Η εξέλιξη δίνει στην κυβέρνηση του δημοκρατικού προέδρου Τζο Μπάιντεν μερικούς μήνες ακόμη να προετοιμαστεί για τη δυνητική μεγάλη αύξηση των μεταναστευτικών ροών.
Η κυβέρνηση του Μεξικού δεν έχει σχολιάσει την απόφαση ως τώρα.
«Μεταρρύθμιση σε βάθος»
Καθώς αναχωρούσε από την Ουάσιγκτον για διακοπές, ο κ. Μπάιντεν δήλωσε πως το τέλος του «Title 42» θα όφειλε να έχει έλθει «προ πολλού», όμως η κυβέρνησή του θα σεβαστεί την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου ενόψει της τελικής απόφασής του, που θα πρέπει να αναμένεται «όπως φαίνεται τον Ιούνιο».
Ως τότε, «είμαστε υποχρεωμένοι να εφαρμόζουμε» το μέτρο, πρόσθεσε ο αρχηγός του κράτους.
Ο Λευκός Οίκος παρότρυνε με δελτίο Τύπου που έδωσε στη δημοσιότητα μερικές ώρες αργότερα το Κογκρέσο να προωθήσει «μεταρρύθμιση σε βάθος» όσον αφορά το ζήτημα της μετανάστευσης.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του, ο κ. Μπάιντεν υποσχόταν πως θα αναμόρφωνε το σύστημα μετανάστευσης, όμως όλα τα νομοσχέδια της κυβέρνησής του για το ζήτημα τα ρούφηξε η κινούμενη άμμος του Κογκρέσου.
Η κυβέρνησή του αδυνατεί μέχρι σήμερα να θέσει σε εφαρμογή στρατηγική με διάρκεια για τη διαχείριση των αφίξεων στα σύνορα με το Μεξικό, που φθάνουν τα 3.000 χιλιόμετρα.
Οι παράτυπες αφίξεις στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού σπάνε το ένα ρεκόρ πίσω από το άλλο: ξεπέρασαν τις 200.000 τον Νοέμβριο.
Το ζήτημα της μετανάστευσης παραμένει από πολιτική σκοπιά εκρηκτικό στις ΗΠΑ. Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα επιτίθεται ακατάπαυστα στον δημοκρατικό πρόεδρο, τον κατηγορεί πως έκανε τα σύνορα σουρωτήρι.
Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου χαιρετίστηκε αμέσως από την παράταξη της αντιπολίτευσης, αφού θα γλιτώσει τους «πληθυσμούς που ζουν στα σύνορα» από τον κίνδυνο «να βυθιστούν στο απόλυτο χάος», όπως το βλέπει ο τεξανός βουλευτής Τόνι Γκονσάλες.
Κατά τη ΜΚΟ International Rescue Committee, το «Title 42» αποτέλεσε τη νομική βάση για την απέλαση σχεδόν 2,5 εκατομμυρίων ανθρώπων από τον Μάρτιο του 2020.