Την επιλογή τους για τα νέα «χρωματιστά»» τιμολόγια ρεύματος θα πρέπει να κάνουν το προσεχές χρονικό διάστημα οι καταναλωτές, ενόψει της αλλαγής από την 1η Ιανουαρίου 2024 στα τιμολόγια του ρεύματος.
Οι πάροχοι προχωρούν από την 1η Δεκεμβρίου σε ενημερώσεις των καταναλωτών για το «καλάθι» των τιμολογίων που θα προσφέρουν από τις αρχές του 2024, περίοδο κατά την οποία η αγορά επανέρχεται στο καθεστώς των χρεώσεων προ κρίσης.
Στις σχετικές ενημερώσεις, οι προμηθευτές αναλύουν, όπως είναι υποχρεωμένοι, όλες τις τιμολογιακές παραμέτρους της μεθοδολογίας του Ειδικού («πράσινου») τιμολογίου που θα ισχύει για κάθε κατηγορία πελατών, ήτοι τη Βασική Τιμή Προμήθειας, την Πάγια Χρέωση Προμήθειας, τυχόν εκπτώσεις και τις τιμές των συντελεστών του Μηχανισμού Διακύμανσης.
Η αλήθεια, πάντως, ότι οι αναλυτικές εξηγήσεις, όπως στο παρακάτω απόσπασμα ενημέρωσης παρόχου, δύσκολα μπορούν να γίνουν κατανοητές από τον μέσο καταναλωτή.
Υπενθυμίζεται ότι όσοι καταναλωτές δεν έχουν σύμβαση προμήθειας και όσοι δεν διατηρούν συμβόλαια σταθερής χρέωσης, θα μεταπέσουν αυτόματα στο νέο πράσινο τιμολόγιο που θα είναι ενιαίο για όλους τους παρόχους, εφόσον μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου δεν δηλώσουν την πρόθεσή τους να πάνε σε κάποιο άλλο πρόγραμμα. Εκτιμάται ότι στο “πράσινο” τιμολόγιο θα μεταφερθεί άνω του 70% των πελατών.
Εκτός από το ειδικό τιμολόγιο που επισημαίνεται με πράσινο χρώμα υπάρχουν ακόμη τα σταθερά τιμολόγια που επισημαίνονται με μπλε χρώμα, τα κυμαινόμενα με κίτρινο χρώμα και τα δυναμικά (για όσους έχουν έξυπνο μετρητή κατανάλωσης) με πορτοκαλί.
ΙΝΚΑ: Τι θα ισχύει με τα «χρωματιστά» τιμολόγια, τι να προσέχουμε
Εάν δεν έχει γίνει καμία αλλαγή στο συμβόλαιο του καταναλωτή, δεν είναι υποχρεωμένος ο πάροχος να ενημερώσει. Επομένως, εάν λήξει ή έχει ήδη λήξει το συμβόλαιο του καταναλωτή αυτομάτως θα τον εντάξουν στο πράσινο κυμαινόμενο τιμολόγιο. Το τελευταίο θα έχει ισχύει 1 χρόνο, μέχρι το τέλος δηλαδή του 2024. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο καταναλωτής είναι υποχρεωμένος να το ακολουθήσει. Θα μπορεί στη συνέχεια αφού αποφασίσει ότι δεν είναι το τιμολόγιο που επιθυμεί να το αλλάξει. Μπορεί να χρησιμοποιήσει τη σελίδα της ΡΑΕ ή τη σελίδα του e-katanalotis να συγκρίνει τις τιμές και τις προσφορές. Θα πρέπει να είναι πάρα πολύ προσεχτικός ως προς τις προσφορές των παρόχων.
Συμβουλές προς τους καταναλωτές
Θα πρέπει να γνωρίζουν πως απαγορεύεται οποιαδήποτε επιπλέον χρέωση σε περίπτωση που επιλέξουν να είναι ο λογαριασμός τους ένχαρτος, δηλαδή να τους έρχεται συστημένος στο σπίτι αντί για το κινητό τηλέφωνο.
Θα πρέπει να επιλέξουν ως προς το μεγαλύτερο δέλεαρ που έχουν οι εταιρίες αυτή τη στιγμή οι πάροχοι είναι η έκπτωση συνέπειας. Αν εφαρμόζεται μια έκπτωση συνέπειας καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης θα επιβραβεύεται για κάποιους μήνες.
Να μην παρασύρονται από πολύ μεγάλες προσφορές, γιατί θα μπορούσε να αφορά έκπτωση μόνο για τον πρώτο μήνα. Με τη δυνατότητα του κυμαινόμενου τιμολογίου, οποιεσδήποτε παραπλανητικές διαβεβαιώσεις ότι «σου εξασφαλίσαμε την καλύτερη δυνατή τιμή», δεν πρέπει να επηρεάζουν την κρίση του καταναλωτή.
Επίσης, στο κυμαινόμενο τιμολόγιο ο καταναλωτής δεν προστατεύεται από τυχόν αυξήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος.
Στα νέα τιμολόγια θα δουν οι καταναλωτές ότι θα αναγράφεται ο σύνδεσμος που παραπέμπει στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ και του e-katanalotis και θα είναι και με Qcode. Εκεί θα μπορεί να ελέγχετε η χρέωση που έχει συνάψει ο πάροχος με τον καταναλωτή, σε σχέση με ανταγωνίστριες προσφορές ή εταιρίες. Αν δεν υπάρχει αυτός ο σύνδεσμος αυτό πρακτικά σημαίνει ότι έχει ελεγχθεί αυτός ο τύπος τιμολόγησης από τη ΡΑΕ και είναι εκτός πλαισίου. Επομένως, σε αυτό το σημείο θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός ο καταναλωτής. Καλό είναι, λέει το ΙΝΚΑ, να είναι οι καταναλωτές σε αναγνωρισμένες εταιρίες, κάτι που δεν έχει να κάνει με το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος αλλά και με τις γενικότερες υπηρεσίες που προσφέρει ένας πάροχος, όπως είναι η ενημέρωση και η προστασία του πελάτη
Μπλε τιμολόγια σταθερής χρέωσης
Θα έχουμε πλέον το μπλε τιμολόγιο ρεύματος, το οποίο θα είναι σταθερής τιμολόγησης. Θα είναι μια συμφωνία μεταξύ καταναλωτή και παρόχου για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, με σταθερή τιμή, ανεξαρτήτως της τιμής που θα έχει στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Είναι η πιο ακριβή η προσφορά ενός σταθερού τιμολογίου, καθώς έχει την εξασφάλιση ο καταναλωτής ότι δε θα δει υπέρογκους λογαριασμούς
Πράσινο τιμολόγια κυμαινόμενης χρέωσης, διαφορετική ανά μήνα
Στο συγκεκριμένο τιμολόγιο θα ενταχθούν όσοι δεν έχουν επιλέξει κάποιον πάροχο. Όσων καταναλωτών δηλαδή λήγει το συμβόλαιο μέσα στο 2024 και δεν έχουν επιλέξει κάποια συγκεκριμένη προσφορά. Θα είναι λοιπόν κυμαινόμενο και η τιμή θα ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ, από όπου θα μπορεί ο καταναλωτής να δει με ποια τιμή θα τιμολογηθεί ανά μήνα. Κάθε μηνά θα δημοσιεύεται διαφορετική τιμή, ανάλογα με τη διακύμανση της χρηματιστηριακής αγοράς.
Κίτρινο τιμολόγια μικτής χρέωσης
Είναι ένα τιμολόγιο που θα είναι κατά βάση κυμαινόμενο. Το οποίο όμως θα κυμαίνεται ανάλογα και με τις προσφορές που μπορεί να επιλέξει ο καταναλωτής για τι τον συμφέρει.
Πορτοκαλί τιμολόγια αποκλειστικά για τους καταναλωτές με έξυπνο μετρητή
Σε αυτό το τιμολόγιο ο καταναλωτής θα πρέπει να έχει τοποθετήσει έξυπνο μετρητή στο ρολόι του, που είναι και το πιο ασφαλές σύστημα, καθώς πληροφορείται τη χρέωση και γίνεται διακύμανσή της χρέωσης σε ημερήσια βάση, και πάλι ανάλογα με την πορεία που έχει το Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Έρχονται αυξομειώσεις στα τιμολόγια του ρεύματος με την ενσωμάτωση της ρήτρας αναπροσαρμογής
Η ρήτρα αναπροσαρμογής ήταν ένας σύνθετος τρόπος υπολογισμού του τελικού κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το μοντέλο που έχουμε στην Ελλάδα είναι ότι το 100% της παραγωγής περνάει μέσα από το Χρηματιστήριο της Ηλεκτρικής Ενέργειάς. Οπότε με αυτό τον μαθηματικό τύπο, υπολογιζόταν βάση της διακύμανσης ποιο ήταν το τελικό κόστος, σε σχέση με το κόστος πρώτης ύλης.
Θα εξακολουθήσουμε να έχουμε αυξομειώσεις στα τιμολόγια, σημειώνει το ΙΝΚΑ, γιατί παραμένει ίδιος ο τρόπος τιμολόγησης και η δομή της αγοράς χοντρικής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Παρόλα αυτά στους νέους λογαριασμούς δεν θα υπάρχει ξεχωριστά το ποσό όπως υπολογίζεται εν δύναμει με τη ρήτρα αναπροσαρμογής, ωστόσο θα υπολογίζεται η τιμή κόστους, όπου ενσωματώνεται η ρήτρα αναπροσαρμογής. Αλλάζει στην ουσία ο τρόπος υπολογισμού, δεν είναι κάτι διαφορετικό, πάλι θα έχουμε διακύμανση.
Επιδοτήσεις θα δοθούν αποκλειστικά και μόνο σε ευάλωτα νοικοκυριά
Το μεγάλο ερώτημα, συνεχίζει το ΙΝΚΑ, αφορά τι θα γίνει σε περίπτωση που έχουμε, όπως είχε γίνει στις αρχές του 2023, πολύ μεγάλη αύξηση της τιμής και του φυσικού αερίου, το οποίο θα συμπαρασύρει και το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Εκεί ενδεχομένως οι καταναλωτές που τώρα έχουν ένα ανταγωνιστικό τιμολόγιο με τις τωρινές τιμές, οι οποίες βρίσκονται σε ένα καθεστώς ομαλότητας.
Οι πολύ υψηλές τιμές που είδαμε πριν 2 χρόνια αντιμετωπίστηκαν με οριζόντια επιδότηση από το κράτος. Πλέον όμως δεν υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο και από κεντρική επιλογή της Κομισιόν θα έχουμε μια σφιχτή οικονομική πολιτική και θα δοθούν οι όποιες επιδοτήσεις, όχι όμως με τρόπο οριζόντιο, όπως γινόταν που την έβλεπε ο καταναλωτής στον λογαριασμό του. Θα δοθεί αυτόματα σε κάποιες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και μόνο.
Επομένως, όσοι πλήρωναν ακριβά μπορεί να βρεθούν χαμένοι επιλέγοντας ένα σταθερό τιμολόγιο αλλά μπορούν να βρεθούν κερδισμένοι σε μια πολύ μεγάλη διακύμανση αύξηση της τιμής.
Οι καταναλωτές μπορούν να επικοινωνήσουν καθημερινά τόσο με το Νέο ΙΝΚΑ, όσο και με άλλες καταναλωτικές ενώσεις ανά την Ελλάδα προκειμένου να συμβουλευτούν και να καθοδηγηθούν σε οποιαδήποτε απορία έχουν ή να προβούν σε καταγγελία. Επίσης, καταγγελίες ή παράπονα μπορούν να πραγματοποιηθούν και στην ίδια της ΡΑΕ, όπως και στο Υπουργείο Ανάπτυξης».