Η εβδομάδα που πέρασε ήταν σίγουρα ενδιαφέρουσα από πλευράς εξοπλιστικών προγραμμάτων. Η πιο σημαντική εξέλιξη όμως είναι στο πρόγραμμα των κορβετών, όπου οι συμμετέχοντες κατέθεσαν, ο καθένας, τη δική του Βέλτιστη και Τελική Προσφορά (Best And Final Offer, BAFO). Όταν μιλάμε για συμμετέχοντες, εννοούμε τη γαλλική Naval Group και την ιταλική Fincantieri, που συνεχίζουν τη μεταξύ τους “μάχη” προκειμένου να κερδίσουν το συμβόλαιο.
Πριν γράψουμε περισσότερα για τις τελικές προσφορές των δυο εταιρειών, να ξεκαθαρίσουμε πως από τη διαδικασία δείχνει να απέχει η Damen. Ουσιαστικά η τελική προσφορά της ολλανδικής εταιρείας είναι η περσινή, όπου δεν ξεκαθαρίζονται αρκετά πράγματα που θέλει το ΠΝ και η πολιτική ηγεσία, όπως η εγχώρια κατασκευή και η συνεργασία με ελληνικές εταιρείες. Η Damen πιθανότατα έχει πειστεί πως το συμβόλαιο θα δοθεί όπως έγινε με την προμήθεια των φρεγατών, δηλαδή χωρίς να ενδιαφέρουν τα συγκεκριμένα στοιχεία (ενώ πιστεύει πως η S11515 ήταν ανώτερο και φθηνότερο πλοίο της FDI).
Και οι δυο εταιρείες, Naval Group & Fincantieri, προτείνουν πολύ ενδιαφέροντα πλοία, αρκούντως ισχυρά, και με δυνατότητες που καλύπτουν τις ανάγκες του Πολεμικού μας Ναυτικού. Πρέπει να ξαναπούμε, πως το πρόγραμμα των κορβετών ξεκίνησε μετά τη σύμβαση των FDI, ως συμπλήρωμα σε αυτές, και η πρώτη επιλογή του ΠΝ ήταν βέβαια οι Gowind. Το συγκεκριμένο σχέδιο προτάθηκε από γαλλικής πλευράς και έγινε αποδεκτό, όταν έγινε αντιληπτό πως το συμβόλαιο για 3 φρεγάτες θα έφτανε τα 3,3 δις, οπότε δεν επαρκούσαν τα κονδύλια για περαιτέρω μεγάλα σύγχρονα πλοία.
Με παρέμβαση της πολιτικής ηγεσίας στη διαδικασία επιλογής των κορβετών μπήκαν και “τρίτοι”. Αυτό έγινε διότι οι Γάλλοι έδειχναν κάπως “δύσκαμπτοι” στις διαπραγματεύσεις, ειδικά για το θέμα της κατασκευής στην Ελλάδα. Έτσι, υπήρξαν νέες προσπάθειες από τη Damen (SIGMA 10514HN), Babcock (Type 31HN), IAI/TKMS (Sa’ar 6, MEKO A100), Fincantieri (FCx-30HN), Lockheed Martin (ανακατασκευασμένες LCS plus Greek Corvette Program), μαζί βέβαια με τη Gowind HN.
Στην περίφημη σύσκεψη του Ιουνίου 2022, το ΠΝ είπε πως θεωρεί πως καλύπτεται μόνο από τις Gowind HN, FCx-30HN, SIGMA 10514 και Arrowhead 140/Type 31HN. Θα λέγαμε, πως αν υπήρχε κατάταξη, θα ήταν κάπως έτσι. Η FCx-30HN αν και ανώτερη επιχειρησιακά, τοποθετήθηκε 2η, λόγω του ότι η Gowind HN προσφέρει βαθμό ομοιοτυπίας με τις FDI HN.
Τα κόστη που έχουν “κυκλοφορήσει” δεν ευσταθούν γενικά, οπότε ως βάση συζήτησης θα ζητήσουμε από τους αναγνώστες μας να παραμείνουν σε ότι έχουμε γράψει εμείς. Οι “σίγουρες” τιμές βάσης, πριν την αύξηση των πρώτων υλών και με κατασκευή στη Γαλλία, είναι για 4 Gowind HN περίπου 1,7 δις ευρώ. Αυτό με βασική διαμόρφωση: ραντάρ NS100, 16 αντιαεροπορικούς πυραύλους MICA, 8 αντιπλοϊκούς πυραύλους Exocet, 1 πυροβόλο 76 mm, χωρίς STRALES, εκτοξευτή RAM & σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, αλλά με φόρτο όπλων. Τα παραπάνω με ένα βασικό πακέτο υποστήριξης, περιορισμένο όσο αυτό των 3 FDI HN.
Η δεύτερη προσφορά των Γάλλων, προσέθετε άλλα 300 εκατ. ευρώ για την κατασκευή των 3 από τα 4 πλοία στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Μαζί με την τοποθέτηση του RAM (και πάντα χωρίς STRALES, ECM, και με “βασικό” ESM παρόμοιο με αυτό των FDI), το κόστος έφτανε τα 2,2 δις ευρώ. Αυτό σήμαινε, πως δεν θα έμεναν χρήματα για εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ και πάλι το ΠΝ θα περιοριζόταν στα μόλις 7 μεγάλα πλοία επιφανείας, 3 φρεγάτες και 4 κορβέτες (καλύπτοντας έτσι και την αντίληψη για ένα “μικρό” αλλά μοντέρνων πλοίων ΠΝ).
Οι Ιταλοί ήρθαν αρκετά επιθετικά, οπότε παρά το γεγονός ότι δεν είχαν κάνει καμία προεργασία, όπως οι Γάλλοι, έφεραν μια εξαιρετική πρόταση. Η FCx-30HN είναι ανώτερο πλοίο της Gowind HN, και το σύστημα διαχείρισης μάχης (CMS) ATHENA είναι τελικά πολύ πιο “ανοιχτό” και “συνεργάσιμο” με περισσότερα οπλικά και ηλεκτρονικά συστήματα σε σχέση με το SETIS. Οι δε Ιταλοί, που έχουν επίσης εξαιρετικές σχέσεις με την MBDA, μπορούν να προσφέρουν όσα οι Γάλλοι, κι ακόμη περισσότερα. Όπως έχουμε γράψει, η αρχική ιταλική πρόταση ήταν φθηνότερη της αντίστοιχης γαλλικής, και για καλύτερο πλοίο με καλύτερο εξοπλισμό (με STRALES, ECM, και ανώτερο ESM).
Tα δεδομένα όμως έχουν αλλάξει, κι όπως πρώτη είχε γράψει η σελίδα μας, προτεραιότητα είναι ο εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ200ΗΝ. Ενώ δηλαδή το ΠΝ προσπαθούσε να αγοράσει πρώτα κορβέτες “κι αν και εφόσον” περίσσευαν χρήματα, να εκσυγχρονίσει και τις ΜΕΚΟ200ΗΝ, οι εντολές ήταν πως ο εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ θα γίνει κατά προτεραιότητα, και οι κορβέτες με ότι υπήρχε στο “συρτάρι”. Άρα, με περίπου 500 εκατ. για τις ΜΕΚΟ200ΗΝ, το ποσό για τις κορβέτες είναι περίπου 1,5 δις ευρώ. Με λίγα λόγια, ενώ είχαμε προσφορές για 4 κορβέτες, πλέον έπρεπε να πάρουμε προσφορά για 3, με τις 2 να κατασκευάζονται στην Ελλάδα. Αυτό έγινε αυτή την εβδομάδα, πήραμε προσφορές τελικές για 3 κορβέτες, από τους δυο κατασκευαστές.
Η τελική Γαλλική πρόταση
H Gowind HN είναι για πολλούς η “λογική” επιλογή, από τη στιγμή που αγοράσαμε τις FDI HN. Οι υπέρμαχοι της πρότασης εντός του ΠΝ παρουσιάζουν σαν αναγκαιότητα την επιλογή των πλοίων αυτών, ελέω SETIS, και κοινών υποσυστημάτων. Βέβαια, τα περισσότερα σύγχρονα δυτικά πλοία κάνουν χρήση παρεμφερών υποσυστημάτων, συνεπώς, η πίεση από πλευράς ΠΝ βασίζεται στο SETIS. Βέβαια, εδώ θα πρέπει να πούμε πως η διαφορετικότητα του CMS SETIS σε σχέση με το ήδη διαδεδομένο στο ΠΝ και υποστηριζόμενο στην Ελλάδα, TACTICOS, δεν “συγκίνησε” τους ίδιους αξιωματικούς όταν επιλέξαμε την FDI HN αντί των SIGMA 11515HN, AH140HN & MEKO A200HN.
Οι Γάλλοι έφεραν όμως μια εξαιρετικά δομημένη πρόταση, για 3 πλοία, εκ των οποίων τα 2 θα κατασκευαστούν στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Το πρώτο πλοίο θα χτιστεί στο Λοριάν, και θα παραδοθεί σε 32 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης, ενώ τα άλλα δυο, σε εύλογα χρονικά διαστήματα, στο Σκαραμαγκά. Την πρόταση έφερε ο ίδιος ο CEO της Naval Group, μαζί με όλους τους premium partners της εταιρείας (THALES, MBDA). Οπότε τo συνολικό ποσό για 3 Gowind HN, με συντήρηση, 30% ελληνική συμμετοχή, όπλα (που θα παραδοθούν μαζί με τα πλοία κι όχι μετά), είναι περίπου 1,65 δις ευρώ.
Πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα πως οι Γάλλοι έχουν δουλέψει πάρα πολύ πάνω στο πρόγραμμα, κι έχουν απαντήσεις σε κάθε ερώτημα. Η δε τοπική ομάδα κάνει μια πολύ καλή δουλειά, και έχει πάρα πολλές συνεργασίες στα “σκαριά”, προκειμένου να αυξηθεί η ελληνική συμμετοχή. Ενδιαφέρον είναι πως για πρώτη φορά η εταιρεία προσφέρει και χρηματοδότηση και μάλιστα οπισθοβαρή. Αυτό αλλάζει την εικόνα, καθώς κάτι που είχε σχολιαστεί αρνητικά ήταν η ουσιαστικά προκαταβολική πληρωμή των FDI HN.
Το πλοίο σε τελική διαμόρφωση, περιλαμβάνει 1 πυροβόλο Leonardo 76 mm SR, 16 πυραύλους MICA VL/VL-NG, 8 αντιπλοϊκούς Exocet Block 3c, 1 εκτοξευτή RAM, ραντάρ NS-100, συρόμενο σόναρ CAPTAS-2, σόναρ τρόπιδος Kingklip και βασικό σύστημα ESM. Δηλαδή, μια ολοκληρωμένη κορβέτα, αλλά με εξοπλισμό που και πάλι στερείται συστήματος ECM. Αυτό όμως που προσφέρουν οι Γάλλοι είναι λύση One Shop Stop, κάνοντας τη συνολική διαχείριση του προγράμματος κι ελέγχοντας όλους τους προμηθευτές όπλων και ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Με λίγα λόγια, η Naval Group θα προσπαθήσει να δράσει σαν το Αμερικανικό Ναυτικό, όταν αυτό εκτελεί συμβόλαιο πώλησης σε ξένη χώρα (FMS).
Δεν χρειάζεται μάλλον να πούμε πως κάτι ευφάνταστα σενάρια, περί μιας FDI και 2 ή 3 Gowind HN με κόστος στο 1,5-1,6 δις, ήταν ακριβώς αυτό, ευφάνταστα. Aν ίσχυαν τέτοιες τιμές, θα είχαμε πάρει με 3 δις ευρώ, ακόμη 2 FDI και 6 Gowind, και θα είμασταν “άρχοντες”. Αλλά δεν ισχύουν τέτοια πράγματα, και αναρωτιόμαστε τους λόγους που διακινούνται τέτοιες φημολογίες.
Η τελική ιταλική πρόταση
Οι Ιταλοί ήρθαν κι αυτοί με τον νέο CEO της εταιρείας, φέρνοντας μια πιο συγκεκριμένη πρόταση, σε σχέση με ότι είχαν προτείνει αρχικά. Έτσι προσφέρουν 3 FCx-30HN με κόστος (με όπλα όπως εξηγούμε παρακάτω) περίπου 1,65 δις ευρώ, με κατασκευή ενός πλοίου στην Ιταλία και των άλλων δυο στην Ελευσίνα. Καθώς θέλουν να είναι σίγουροι για το αποτέλεσμα και την τήρηση του χρονοδιαγράμματος, έχουν σχέδιο για μεταφορά κομματιών από την Ιταλία, σε περίπτωση που η Ελευσίνα καθυστερήσει. Με λίγα λόγια, υπάρχουν προβλέψεις πλήρους εξασφάλισης του χρονοδιαγράμματος παραδόσεων καθώς η Fincantieri δεν θέλει να “παίξει” με αυτά.
Το ενδιαφέρον είναι πως οι Ιταλοί προσφέρουν αντί των MICA VL/VL-NG τους CAMM-ER. O CAMM-ER έχει χαμηλότερο κόστος από τον MICA VL, ενώ στο Ιταλικό Ναυτικό θα αντικαταστήσει σε βάθος χρόνου τους ASTER 15, και θα συμπληρώσει τους ASTER 30. H τελική διαμόρφωση της Fincantieri είναι για ένα πυροβόλο 76 mm STRALES, 16 αντιαεροπορικούς πυραύλους CAMM-ER (με δυνατότητα για 32 αν απαιτηθεί από το ΠΝ), 8 αντιπλοϊκούς, RAM x 21 cell, ραντάρ Kronos AESA, συρόμενο σόναρ CAPTAS-2, σόναρ τρόπιδος Kingklip και σουίτα ηλεκτρονικού πολέμου τεχνολογίας AESA. Η τιμή που αναφέραμε προκύπτει από προσθέσεις κόστους για τα όπλα, που οι Ιταλοί αφήνουν το ΠΝ να τα αγοράσει σε τιμές που έχουν ήδη συμφωνηθεί (και είναι ανταγωνιστικές).
Με λίγα λόγια, οι Ιταλοί μας λένε ξεκάθαρα πως θα μας πουλήσουν τα 3 πλοία, η όλη ευθύνη κατασκευής θα είναι αποκλειστικά δική τους, αλλά θα πρέπει να υπογράψουμε ξεχωριστά με κάποιες εταιρείες, όπως τις Leonardo, Elettronica & MBDA για τα όπλα. Το θέμα του τύπου των πυραύλων επιφανείας το αφήνουν ανοιχτό, παρά το γεγονός ότι έχουν συνυπολογίσει στην τελική προσφορά το κόστος για 8 Exocet σε κάθε πλοίο.
Όμως, όπως έχουμε γράψει και παλαιότερα, η ζήτηση των Exocet είναι τόσο υψηλή, που δύσκολα θα βρεθούν όπλα για άμεση παράδοση (σε 30+ μήνες). Οι Γάλλοι της Naval Group ίσως εξασφάλισαν slots παραγωγής του Γαλλικού Ναυτικού, οι Ιταλοί δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο, αφού το δικό τους ναυτικό δεν κάνει χρήση Exocet. Έτσι, είναι έτοιμοι να αλλάξουν το όπλο με οτιδήποτε που θα επιλέξει το Ναυτικό μας. Για παράδειγμα, μπορεί να επιλεγεί ο ανώτερος και φθηνότερο TESEO πάλι της MBDA, αν αυτό θέλει το ΠΝ, ή να πάμε σε πιο “εξωτικές” λύσεις, όπως ο αμερικανικός NSM ή ο νορβηγικός RBS-15 Mk4.
Σε κάθε περίπτωση, η εβδομάδα αυτή απέδειξε ένα ακριβώς γεγονός. Πως η τελική επιλογή δεν θα είναι εύκολη. Καμία από τις δυο προτάσεις δεν μπορεί να επιλεχθεί έτσι απλά, και καμία δεν μπορεί να απορριφθεί έτσι απλά. Και οι δυο είναι πολύ καλές προτάσεις, ισορροπημένες, με την ιταλική να υπερτερεί, ξεκάθαρα για εμάς στα τεχνικά χαρακτηριστικά (ανώτερο σκαρί, υψηλότερη ταχύτητα και επιδόσεις, καλύτερα όπλα και καλύτερα ηλεκτρονικά), ενώ η γαλλική πρόταση κερδίζει σαφώς στην προετοιμασία, καθώς οι όποιες ερωτήσεις του ΠΝ θα είναι πολύ λιγότερες.
Και οι δυο έχουν χρηματοδοτικά προγράμματα και λύσεις για την αποπληρωμή, που πρέπει να αξιολογηθούν από πλευράς υπουργείου Οικονομικών. Όμως και οι δυο έχουν “ξεχάσει” κάτι πολύ βασικό, την υποστήριξη του CMS στην Ελλάδα. Οι Γάλλοι κρατούν τη συνεργασία στο SETIS πολύ μακρυά από αυτό που επιθυμεί η ελληνική πλευρά, ενώ οι Ιταλοί δεν έχουν καν αγγίξει το συγκεκριμένο σημείο. Με ένα ΠΝ “καλομαθημένο” από την υποστήριξη του TACTICOS, σίγουρα και οι δυο οφείλουν να προσφέρουν περισσότερα στο θέμα.
Το Πολεμικό Ναυτικό θα αξιολογήσει τις προσφορές των δυο εταιρειών, και θα ετοιμαστεί μια εισήγηση προς την πολιτική ηγεσία, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει και νέα συνάντηση της ηγεσίας του ΠΝ με τον πρωθυπουργό, παρουσία του ΥΕΘΑ και του Α/ΓΕΕΘΑ. Το πρόγραμμα των κορβετών είναι πλέον πολύ κοντά σε αποφάσεις…