Μην ψάχνετε για “silver bullets” στα οπλικά συστήματα – Πενήντα χρόνια πριν (σ.σ. 06 Οκτωβρίου 1973) το Ισραήλ ενεπλάκη σε μια στρατιωτική επιχείρηση, η οποία απείλησε την ίδια την υπόσταση του κράτους του Ισραήλ. Σήμερα, 50 χρόνια μετά, το Ισραήλ φαίνεται να αιφνιδιάζεται από μια καλά οργανωμένη και εκτελεσμένη επίθεση της Χαμάς – η Χεζμπολάχ ακολούθησε με μερικές ώρες καθυστέρηση, οπότε το αν οι δυο επιθέσεις ήταν συντονισμένες ερευνάται. Η επίθεση χρησιμοποίησε με έντεχνο τρόπο τις βασικές αρχές ασύμμετρων επιχειρήσεων. Φαίνεται ότι ο κύριος στρατιωτικός σκοπός ήταν να συλλάβει όσο το δυνατόν περισσότερους ομήρους/αιχμαλώτους και όχι κάποια σημαντική επίθεση σε εγκαταστάσεις ή στρατιωτικούς στόχους. Παρά τον προφανή εντυπωσιασμό από την επιχείρηση και το επικοινωνιακό της αποτέλεσμα. Ο απώτερος πολιτικός στόχος της επίθεσης που ξεπερνά τα στενά σύνορα της Γάζας, μένει να φανεί.
Του Σώζοντα Α. ΛΕΒΕΝΤΟΠΟΥΛΟΥ (MSc, PhDc)
Managing Director ZONOS SYSTEMS
Η είδηση έκανε σύντομα το γύρω του κόσμου και ανάμεσα στις εικόνες που διακινήθηκαν ήταν και η καταστροφή – τουλάχιστον – ενός άρματος Merkava MkIV, η πλέον σύγχρονη έκδοση του ομώνυμου άρματος σε υπηρεσία, και κατά πολλούς αναλυτές ενός από τα πλέον σύγχρονα άρματα μάχης παγκοσμίως. Είναι χαρακτηριστικό ότι το άρμα φαίνεται (από τα βίντεο που έχουν κυκλοφορήσει) να “εξουδετερώνεται” από πυρομαχικό που έχει εξαπολυθεί από drone, πρακτική που είναι ξεκάθαρο ότι έχει τις ρίζες της στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία.
Είναι επίσης ενδεικτικό ότι ένα άρμα με θωράκιση που έχει σχεδιαστεί να αντέχει πλήγματα ισχυρότερων πυρομαχικών από αυτά που μπορεί να εξαπολύσει ένα drone πολιτικού τύπου (όσον αφορά το βάρος), τίθεται εκτός μάχης από ένα “ταπεινό” αντίστοιχο. Είναι όμως αρκετά πρόωρο να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Όμως, οι μέχρι τώρα παρατηρήσεις είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες.
Υπό αυτό το πρίσμα, μια από τις βασικότερες παρατηρήσεις είναι ότι οι στρατοί ανά τον κόσμο θα πρέπει να αναθεωρήσουν (θα προτείναμε να πετάξουν στον κάλαθο των αχρήστων) τα μέχρι τώρα δόγματα και στρατηγικές. Ο κάθε αντίπαλος θα σπεύσει πλέον να εκμεταλλευτεί τα σημεία εκείνα που έχει το πλεονέκτημα, και δεν θα διστάσει να ενσωματώσει στις τακτικές και στρατηγικές του στοιχεία έξω από τα συνηθισμένα, στοιχεία που πλέον κατηγοριοποιούνται ως “υβριδικές επιχειρήσεις” και “ασύμμετρες απειλές“.
Κατά τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία πολλοί έσπευσαν να χλευάσουν τους Ρώσους αρματιστές οι οποίοι έσπευσαν να τοποθετήσουν πλέγματα στο πάνω μέρος των αρμάτων τους, ξεχνώντας (κακό πράγμα η λήθη) ότι πριν μερικές δεκαετίες κάποιοι άλλοι αρματιστές έβαζαν κορμούς και σάκους από άμμο στα άρματά τους για να αυξήσουν την επιβιωσιμότητά τους, ή τα πλέγματα που μπαίνουν γύρω από σύγχρονα – δυτικού τύπου – άρματα και οχήματα μάχης, ως μια εύκολη και ανέξοδη λύση αντιμετώπισης των RPG.
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι πλέον ακόμα και οι Ισραηλινές Δυνάμεις Ασφαλείας ενσωματώνουν στα άρματά τους -και μάλιστα στα Merkava, τα οποία θεωρούνται από τα ισχυρότερα θωρακισμένα άρματα στον κόσμο- μια κατασκευή αντίστοιχη με αυτή που χρησιμοποιούν οι Ρώσοι εδώ και μήνες. Για να αντιμετωπίσουν τις αποκαλούμενες ως “top attacks”, στο αδύνατο δηλαδή σημείο της θωράκισης των αρμάτων.
Οι συνεχιζόμενες απώλειες σύγχρονων οπλικών συστημάτων είναι πλέον ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Άρματα μάχης τύπου Leopard χάθηκαν τόσο στη Συρία όσο και στην Ουκρανία, ενώ οι Ρώσοι είδαν υπερσύγχρονα αεροσκάφη τους να πέφτουν θύματα «απαρχαιωμένων» ουκρανικών πυραύλων. Συστοιχίες σύγχρονων αντιαεροπορικών καταστρέφονται από «ευτελή» drones, ενώ ακόμα και αυτοί οι Patriot ή οι S-400/C-400 δεν απέφυγαν τις απώλειες.
Είναι πλέον φανερό ότι δεν υπάρχουν “ασημένιες σφαίρες”/ “silver bullets” (αν και ο όρος χρησιμοποιήθηκε σε εντελώς διαφορετικό πλαίσιο αρχικά, πλέον είναι ταυτόσημος με την προσπάθεια υπερφυσικής αντιμετώπισης γεγονότων και καταστάσεων, μια σαφής αναφορά… στον Κόμη Δράκουλα(!) του Μπραμ Στόκερ) όσον αφορά στο στρατιωτικό εξοπλισμό ή στρατιωτικές δογματικές πεποιθήσεις.
Οι πρόσφατες αναφορές ότι οι νέες φρεγάτες ή τα νέα αεροσκάφη είναι ικανές και αναγκαίες συνθήκες για αποτελεσματικές ένοπλες δυνάμεις, κινούνται μάλλον προς το ευκταίο και όχι στο εφικτό. Η επιτυχημένη αιφνιδιαστική επιχείρηση της Χαμάς, ή οι επιτυχημένες επιχειρήσεις του βορείου Βιετνάμ έναντι αρχικά των Γάλλων και μετέπειτα των Αμερικανών, έδειξαν ότι ένας στρατός που στερείτε οπλικών συστημάτων υψηλής τεχνολογίας μπορεί να γίνει ανταγωνιστικός… σε όρους φονικότητας.
Είναι λοιπόν, εξαιρετικά επικίνδυνο να περιορίζουμε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε ένα ή δυο οπλικά συστήματα (χθες ήταν τα Rafale, σήμερα οι φρεγάτες ή/και οι κορβέτες, αύριο τα F-35), αγνοώντας άλλους λιγότερο “φανταχτερούς” παράγοντες αλλά δυνητικά πιο καταστροφικούς, όπως η οικονομία, η βιομηχανική αμυντική βάση, η εφεδρεία. Τελικά η στρατηγική και «επαναστατική» σκέψη, παράγοντες που θα πρέπει να εστιάσουμε και επενδύσουμε, πριν γίνουμε το επόμενο πρωτοσέλιδο στα διεθνή ειδησιογραφικά δίκτυα…