Σε νέο επίπεδο περνάει η τριμερής συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, με την ενέργεια στο επίκεντρο, αλλά και με την απειλή της Τουρκίας στο φόντο. Δεν είναι τυχαίο ότι στη χθεσινή Τριμερή Σύνοδο Κορυφής συμφωνήθηκε η ενίσχυση της συνεργασίας «στους τομείς ασφάλειας, άμυνας και στρατιωτικού χαρακτήρα», ούτε ήταν τυχαία η ακόλουθη αποστροφή του λόγου του Μπενιαμίν Νετανιάχου: «Σε όλους όσοι φαντασιώνονται ότι θα εγκαθιδρύσουν την αυτοκρατορία τους και την κυριαρχία τους στη γη μας λέω να το ξεχάσουν, δεν πρόκειται να συμβεί», τόνισε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός. «Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος αποτελούν πραγματικές δημοκρατίες, που έχουν υποστεί σκλαβιά και στερήσεις», συμπλήρωσε, στέλνοντας ένα έμμεσο, πλην σαφές μήνυμα στην Άγκυρα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποκάλυψε μάλιστα ότι μέσα στο 2026 τα Λιμενικά Σώματα των τριών χωρών «θα πραγματοποιήσουν κοινή άσκηση, με επίκεντρο την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης».
Τα μηνύματα από την τριμερή Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ
Οι τρεις χώρες δίνουν ιδιαίτερη έμφαση και στο σχήμα 3+1, με τη συμμετοχή και την ενεργό στήριξη των ΗΠΑ, κάτι που φάνηκε και στις δηλώσεις των κ. Μητσοτάκη, Χριστουδουλίδη και Νετανιάχου. Ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδία-Μέση Ανατολή-Ευρώπη (India-Middle East-Europe Corridor, IMEC) παίζει κομβικό ρόλο στην αναβαθμισμένη αυτή συνεργασία, καθώς πρόκειται για έναν τεράστιο εμπορικό και οικονομικό δρόμο, στον οποίο και οι τρεις χώρες επιθυμούν να ενταχθούν.
Ένα κομμάτι αυτού του σχεδιασμού είναι το βόρειο θαλάσσιο τμήμα που συνδέει το λιμάνι της Χάιφα στο Ισραήλ με σημαντικά ευρωπαϊκά λιμάνια, ένα από τα οποία είναι ο Πειραιάς. Εδώ ο όλος σχεδιασμός είχε ουσιαστικά παγώσει την περασμένη διετία λόγω του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, ωστόσο η πρόσφατη ειρηνευτική συμφωνία -με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ- αναζωογονεί και το ενδιαφέρον του Ισραήλ για τον IMEC.
«Θα προωθήσουμε τον IMEC», δήλωσε ο Μπενιαμίν Νετανιάχου. «Πρόκειται για μια ιδέα που έχει διατυπωθεί και στο παρελθόν, όμως θεωρούμε ότι πρέπει πλέον να την υλοποιήσουμε». Περιέγραψε το έργο ως έναν συνδυασμό θαλάσσιων διαδρομών, ενεργειακών αγωγών και διασυνδεσιμότητας μέσω καλωδίων, που θα συνδέει την Ασία με την Ευρώπη μέσω του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας.
Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, ο Νετανιάχου ανέφερε ότι οι ηγέτες προωθούν επίσης το έργο Great Sea Interconnector, το οποίο θα επιτρέψει τη συνεργασία στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των τριών χωρών, της Ευρώπης και της Αραβικής Χερσονήσου και, σε τελικό στάδιο, τη διασύνδεση με την Ασία. «Συζητήσαμε με πρακτικούς όρους πώς θα προχωρήσει το εγχείρημα και σκοπεύουμε να το προωθήσουμε», κατέληξε, δίνοντας νέα πνοή στο έργο της πολυσυζητημένης υποθαλάσσιας ηλεκτρικής διασύνδεσης των τριών χωρών, που έμοιαζε τους τελευταίους μήνες παγωμένο.
«Επιβεβαιώνουμε την αποφασιστικότητά μας να προωθήσουμε κοινά ενεργειακά έργα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης φυσικού αερίου, των ηλεκτρικών διασυνδέσεων και των πρωτοβουλιών για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ως σταθερή βάση συνεργασίας στην περιοχή, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας, και τον σεβασμό του δικαιώματος όλων των κρατών να ασκούν τα δικαιώματά τους στις αντίστοιχες Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ) και υφαλοκρηπίδες τους», γράφει η κοινή διακήρυξη που υπέγραψαν χθες στην Ιερουσαλήμ οι τρεις ηγέτες.
«Η Ελλάδα αναδεικνύεται σε βασικό ενεργειακό κόμβο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αποτελούμε πύλη για το υγροποιημένο φυσικό αέριο, κάτι που θα μπορούσε να είναι πολύ σημαντικό τόσο για την Κύπρο όσο και για το Ισραήλ. Γινόμαστε καθαροί εξαγωγείς ηλεκτρικής ενέργειας. Και, φυσικά, η διασφάλιση της προώθησης σημαντικών έργων διασύνδεσης που ενώνουν τις τρεις χώρες μας παραμένει βασική προτεραιότητα για τις τρεις χώρες μας», ανέφερε κατά τις κοινές δηλώσεις που ακολούθησαν την Τριμερή Σύνοδο Κορυφής ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Σε σχέση δε με το φιλόδοξο έργο του IMEC, σημείωσε «την ανάγκη να προχωρήσουμε από την ασαφή ιδέα που υπάρχει σήμερα σε συγκεκριμένα παραδοτέα -παραδοτέα προσανατολισμένα σε έργα-, τα οποία θα αποδείξουν τη μεγάλη αξία αυτού του στρατηγικού διαδρόμου που θα συνδέει την Ινδία, τη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ, την Κύπρο και την ηπειρωτική Ευρώπη».
Αξίζει να σημειωθεί ότι νωρίτερα ο κ. Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, στη Ραμάλα και του εξέφρασε τη στήριξη της Ελλάδας στην Παλαιστινιακή Αρχή ως τη μόνη νομιμοποιημένη εκπρόσωπο του παλαιστινιακού λαού. Ο πρωθυπουργός επισήμανε πως η Ελλάδα είναι έτοιμη να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της Γάζας και την εμπέδωση των συνθηκών ασφαλείας, τονίζοντας παράλληλα τη σημασία παλαιστινιακής συμμετοχής στην υλοποίηση του σχεδίου ειρήνευσης. Ανέφερε δε ότι η χώρα μας συνεισφέρει σταθερά στην αρωγή προς τους κατοίκους της Γάζας, έχοντας μονίμως ως προτεραιότητα την προστασία των αμάχων, και έχει μεριμνήσει για την περίθαλψη σε ελληνικά νοσοκομεία παιδιών που διασώθηκαν από τον πόλεμο.