Για τη νέα κλιμάκωση στο Αρτσάχ αναφέρεται Ρωσικό ΜΜΕ:
”Tο Nαγκόρνο-Καραμπάχ βρέθηκε ξανά στα πρόθυρα της επανέναρξης των εχθροπραξιών. Πριν από λίγες μέρες παραβιάστηκε στην περιοχή το status quo που δημιουργήθηκε μετά το τέλος του δεύτερου πολέμου του Καραμπάχ. Γιατί προέκυψε η επιδείνωση αυτή τη στιγμή και τι πρέπει να κάνει η Μόσχα σε αυτή την περίπτωση;
«Από τις 24 Μαρτίου έως τις 25 Μαρτίου, οι Ένοπλες Δυνάμεις της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, παραβιάζοντας τις διατάξεις της τριμερούς δήλωσης των ηγετών Ρωσίας, Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας της 9ης Νοεμβρίου 2020, εισήλθαν στη ζώνη ευθύνης του ρωσικού ειρηνευτικού σώματος στην επικράτεια του Ναγκόρνο-Καραμπάχ», αναφέρεται στην αρχική ανακοίνωση του Ρωσικού υπουργείου. Επιπλέον, τα στρατεύματα του Αζερμπαϊτζάν εξαπέλυσαν τέσσερις επιδρομές στις θέσεις των αρμενικών δυνάμεων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Στη συνέχεια, το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας έκανε μια νέα δήλωση: «μετά τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων, η πλευρά του Αζερμπαϊτζάν πραγματοποίησε την απόσυρση των μονάδων της από την περιοχή του οικισμού Furukh».
Ωστόσο, και οι δύο αυτές δηλώσεις διαψεύστηκαν από τις αρχές του Αζερμπαϊτζάν. Ισχυρίστηκαν ότι δεν παραβίασαν τίποτα (και ήταν η αρμενική πλευρά που το παραβίασε) και δήλωσαν επίσης ότι δεν έφυγαν από πουθενά. Η τελευταία θέση επιβεβαιώθηκε από την αρμενική πλευρά. «Είμαστε αναγκασμένοι να δηλώσουμε ότι η εισβολή μονάδων του Αζερμπαϊτζάν στη ζώνη ευθύνης του ειρηνευτικού σώματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο Ναγκόρνο Καραμπάχ συνεχίζεται, κάτι που αποτυπώνεται στους συνημμένους χάρτες».
Τι κρύβεται πίσω από αυτό;
Αν μιλάμε για τους λόγους της επιδείνωσης, τότε, αφενός, είναι αντικειμενικοί. «Στο φόντο των γεγονότων που λαμβάνουν χώρα γύρω από την Ουκρανία, πολλές άλλες γραμμές σύγκρουσης στον κόσμο κλιμακώνονται. Ανάμεσά τους είναι τα Βαλκάνια, η Ανατολική Ασία και, φυσικά, ο Νότιος Καύκασος», λέει ο Βλαντιμίρ Αβατκόφ, Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών, Αναπληρωτής Καθηγητής στη Διπλωματική Ακαδημία του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών. Ωστόσο, από την άλλη, το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο, σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, ξεκίνησε αυτή την όξυνση, είχε τα δικά του κίνητρα για παραβίαση του status quo.
Γεγονός είναι ότι αυτό το status quo, το οποίο αναπτύχθηκε μετά τη στρατιωτική νίκη του Αζερμπαϊτζάν στον δεύτερο πόλεμο του Καραμπάχ, δεν είναι πλέον ικανοποιημένο με το Μπακού. Πρώτον, δεν τους ικανοποιεί το γεγονός ότι οι Αρμένιοι δεν συμμορφώνονται με την παράγραφο 4 της συμφωνίας που επιτεύχθηκε για την απόσυρση των αρμενικών ενόπλων δυνάμεων από το έδαφος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ «παράλληλα με την είσοδο ειρηνευτικών δυνάμεων».
Δεύτερον, οι Αζέροι είναι δυσαρεστημένοι, κατά τη γνώμη τους, με την «υφέρπουσα» υποστήριξη της Μόσχας προς την αρμενική πλευρά. Ειδικότερα, οι δηλώσεις του ρωσικού Υπουργείου Άμυνας, το οποίο αποκαλεί Nagorno-Karabakh Nagorno-Karabakh – σύμφωνα με το Μπακού, με τον τρόπο αυτό, η Ρωσία τονίζει την υποκειμενικότητα αυτού του «εδάφους του Αζερμπαϊτζάν» και το συγκεκριμένο «ειδικό καθεστώς» του, το οποίο το Αζερμπαϊτζάν δεν πρόκειται να δώσει.
Καθ ‘όλη τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, το Μπακού προσπάθησε συστηματικά να παραβιάσει το 1ο σημείο του καθεστώτος κατάπαυσης του πυρός – δηλαδή, να αποσπάσει κάποιο κομμάτι της Δημοκρατίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από τους Αρμένιους, αλλά προσπάθησε να το κάνει αυτό χωρίς παραβίαση μεγάλης κλίμακας του status quo. Ωστόσο, ήταν σαφές ότι μια τέτοια συμπεριφορά δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
«Τον τελευταίο χρόνο και τέσσερις μήνες, το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία όχι μόνο απέτυχαν να υπογράψουν μια ειρηνευτική συμφωνία, αλλά απέτυχαν επίσης να ξεμπλοκάρουν τις επικοινωνίες μεταφορών, δηλαδή να κάνουν το πρώτο βήμα προς τον πραγματισμό των διμερών σχέσεων. Και σε αυτό το πλαίσιο, η κλιμάκωση του Μαρτίου στο Καραμπάχ δεν προκάλεσε έκπληξη. Στη σημερινή κατάσταση «ούτε ειρήνης ούτε πολέμου», κάτι ανάλογο πρέπει να συνέβη. Αν όχι τον Μάρτιο, τότε τον Απρίλιο ή τον Μάιο. Και αν όχι στο Καραμπάχ, τότε στα σύνορα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν πέρα από τα σύνορά τους», γράφει ο Σεργκέι Μαρκεντόνοφ, κορυφαίος ερευνητής στο MGIMO του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.
Αυτό όμως συνέβη τον Μάρτιο. Ίσως επειδή ο Ιλχάμ Αλίεφ προσπαθεί να λύσει τα εσωτερικά πολιτικά του προβλήματα σε βάρος των ευνοϊκών συνθηκών εξωτερικής πολιτικής.
Γεγονός είναι ότι ο Αλίεφ δέχεται σοβαρή πίεση από το εσωτερικό του Αζερμπαϊτζάν. «Η κοινή γνώμη της αντιπολίτευσης για το θέμα του Καραμπάχ παίρνει πιο σκληρή θέση από τις αρχές. Η τρέχουσα «διατήρηση της κατάστασης» από πολλούς μπλόγκερ, κοινωνικούς ακτιβιστές, φοιτητές και ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων αξιολογείται ως «ημιτελής» ή ακόμα και «κλεμμένη νίκη»…
«Το Αζερμπαϊτζάν, συνειδητοποιώντας ότι η Ρωσία είναι πλέον απασχολημένη στην Ουκρανία, και οι κύριες ανησυχίες του Κρεμλίνου τώρα, φυσικά, δεν αφορούν την περιοχή του Νοτίου Καυκάσου, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση και να δοκιμάσει τις κόκκινες γραμμές. Πάρτε τους Ρώσους ειρηνευτές «αδύναμα» και προσπαθήστε να δείτε πόσο μακριά μπορείτε να φτάσετε ασκώντας πίεση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αυτή είναι μια προσπάθεια του Αζερμπαϊτζάν να μετακινήσει τα όρια του επιτρεπόμενου σε σχέση με Ρώσους ειρηνευτές», δήλωσε ο Alexander Iskandaryan, διευθυντής του Ινστιτούτου Καυκάσου στο Ερεβάν.
Στην πραγματικότητα, οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί επιστήμονες του Αζερμπαϊτζάν δεν αρνούνται μια τέτοια σύνδεση – εξηγούν ότι τώρα η Ρωσία δεν εξαρτάται από την Αρμενία και η Ρωσία δύσκολα είναι έτοιμη να δράσει εναντίον της Άγκυρας (του προστάτη του Μπακού). Ειδικά τώρα που το Κρεμλίνο έχει μεγάλης κλίμακας σύγκρουση με τη Δύση και η Τουρκία είναι από τις λίγες χώρες του ΝΑΤΟ που έχει εγκαταλείψει την αντιρωσική πολιτική της.
Η Μόσχα κατανοεί τις ανάγκες και τις επιθυμίες της ηγεσίας του Αζερμπαϊτζάν και μέχρι στιγμής προσπαθεί να επιλύσει την κατάσταση μέσω διαπραγματεύσεων. «Αναμένουμε ότι όλα αυτά θα διευθετηθούν ακόμη στο πλαίσιο της τριμερούς δήλωσης των ηγετών της Αρμενίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Ρωσίας με ημερομηνία 9 Νοεμβρίου 2020», δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Αντρέι Ρουντένκο.
Και αυτή η θέση αντανακλά τα εθνικά συμφέροντα της Ρωσίας. «Η ρωσική ηγεσία προχωρά από το διαμεσολαβητικό της καθήκον: να αποτρέψει την επανάληψη των εχθροπραξιών, να διευκολύνει την επίτευξη συμφωνιών μεταξύ των μερών. Οι προσπάθειες αλλαγής του status quo μονομερώς υπονομεύουν τις προοπτικές για μια διευθέτηση», εξηγεί ο Nikolai Silaev, κορυφαίος ερευνητής στο IMI MGIMO. «Η Μόσχα παίρνει μια θέση αρχών για τη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας ειρήνης και ασφάλειας στην περιοχή. Είναι ο εξαγωγέας αυτής της θέσης», προσθέτει ο Avatkov.
Και αυτό είναι λογικό, διότι τόσο η κατάσταση στον Βορρά όσο και οι μεταφορικοί διάδρομοι προς τη Μέση Ανατολή εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ασφάλεια και την ειρήνη στον Νότιο Καύκασο. «Η Ρωσία καταβάλλει πολύ δυναμικές προσπάθειες για να συνεχίσει τις προσπάθειες για τη διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή του Καραμπάχ και για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη», δήλωσε ο Ρώσος Προεδρικός Γραμματέας Τύπου Ντμίτρι Πεσκόφ τη θέση του Κρεμλίνου.
Μέχρι στιγμής, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν απευθύνουν έκκληση στις Ρώσους ειρηνευτικές δυνάμεις, απαιτώντας, αντίστοιχα, συγκεκριμένα μέτρα για να σταματήσει η εισβολή των Αζερμπαϊτζάν ή η αποχώρηση των αρμενικών μονάδων από τη ζώνη σύγκρουσης. Περίπου τις ίδιες θέσεις κρατά σημαντικό μέρος δημοσίων ακτιβιστών και από τις δύο χώρες. Οι Αρμένιοι επικρίνονται για το γεγονός ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν είναι αρκετά ενεργές (ξεχνώντας ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις έσωσαν τον λαό του Καραμπάχ) και οι Αζερμπαϊτζάν για το γεγονός ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις γενικά στέκονται εκεί και εμποδίζουν το Μπακού να επιστρέψει ολόκληρη την επικράτεια του Καραμπάχ υπό έλεγχο ( ξεχνώντας ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις έσωσαν τη φήμη του Αζερμπαϊτζάν, μη επιτρέποντας την έναρξη εθνοκάθαρσης κατά του αρμενικού πληθυσμού στο Καραμπάχ).
Αλλά η σκοπιμότητα της εξωτερικής πολιτικής μπορεί να παρέμβει στην παρούσα κατάσταση (εξάλλου, η Ρωσία διεξάγει μια ειδική επιχείρηση στην Ουκρανία, μεταξύ άλλων για να θεωρηθεί ο μετασοβιετικός χώρος ακριβώς η ζώνη ευθύνης του), οπότε είναι πιθανό ότι στην περίπτωση για περαιτέρω παράταση της σύγκρουσης, η θέση της Ρωσίας μπορεί να αλλάξει. Τουλάχιστον, ακούγεται επίσης μια τέτοια εκτίμηση εμπειρογνωμόνων. «Η Μόσχα, η οποία παραδοσιακά δεν βιάζεται να σπάσει το status quo σε περιοχές συγκρούσεων… μπορεί να αποφασίσει για μια σκληρή απάντηση εάν δει ότι θέλουν απλώς να την εκδιώξουν από εκείνες τις περιοχές που την ενδιαφέρουν», επισημαίνει ο Markedonov.
Το δημοσίευμα:
