Θα πρέπει να ήταν Μάιος – Ιούνιος του 2021. Τότε που ο Νίκος Χαρδαλιάς ήταν ο στρατηγός της πανδημίας. Όσοι τον καλούσαμε στο τηλέφωνο είχαμε ξεχάσει, όμως, ότι έφερε και μία ακόμη ιδιότητα: ήταν υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας, αρμόδιος για την Πυροσβεστική.
Από τον Μανώλη Κοττάκη
Αρα, για πυρκαγιές, πλημμύρες, Ρίχτερ, για οποιοδήποτε απρόοπτο μπορούσε να μας επιφυλάσσει η φύση.
Τον κάλεσα στο κινητό με το θάρρος της παλαιάς φιλίας και γνωριμίας, προκειμένου να του θέσω κάποιο ερώτημα επικαιρότητας της εποχής. Αλλά το κινητό χτυπούσε σε έναν ήχο περίεργο, που δεν σου έδινε την εντύπωση ότι ήταν στην Ελλάδα, αλλά ούτε σε χώρα της Δύσης.
Το σήκωσε και μου απάντησε ότι προσγειώθηκε μόλις στη Μόσχα και ότι θα επικοινωνήσουμε αμέσως μετά την επιστροφή του. Διερωτήθηκα τι δουλειά έχει εκεί, εν μέσω κορονοϊού, ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας, αλλά, για να είμαι ειλικρινής, είναι από τις λίγες φορές που ξεχάστηκα και δεν θυμήθηκα να τον ρωτήσω για τον λόγο της επίσκεψής του. Η απορία μου λύθηκε όταν ξέσπασαν οι καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου.
Μόλις άκουσα τον κύριο Χαρδαλιά να ανακοινώνει στα μέσα ενημέρωσης ότι τις προσπάθειες κατάσβεσης, προκειμένου να προστατευτούν οι περιουσίες των Ελλήνων στη Βαρυμπόμπη και την Εύβοια, συνδράμει ένα γιγαντιαίο ρωσικό αεροσκάφος τύπου Mπέριεφ. Οταν μάλιστα η κατάσταση ξέφυγε εντελώς και τα πράγματα ζόρισαν, η κυβέρνηση απηύθυνε αίτημα στον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν να διαθέσει στην Ελληνική Δημοκρατία και δεύτερο αεροσκάφος αυτού του τύπου, προκειμένου να σβηστεί η φωτιά και να περιοριστεί η έκταση της ζημιάς.
Και εκείνος ανταποκρίθηκε. Το έστειλε. Ηταν Αύγουστος του 2021. Τέλη Νοεμβρίου – αρχές Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς ξέσπασε η ενεργειακή κρίση. Μόλις διεφάνη στον ορίζοντα το τέλος της πανδημίας και άρχισαν να αναθερμαίνονται οικονομίες μεγάλων χωρών του πλανήτη, όπως η Κίνα, ξαφνικά η προσφορά φυσικού αερίου δεν μπορούσε να καλύψει την παγκόσμια ζήτηση. Γι’ αυτό και οι τιμές παγκοσμίως άρχισαν να παίρνουν την ανιούσα.
Ειδικά στην Ευρώπη. Χωρίς να φταίνε οι Ρώσοι, οι οποίοι εξυπηρετούσαν κανονικά τα συμβόλαιά τους. Απλώς η ήπειρός μας δεν διαθέτει αποθηκευτικούς χώρους για να φυλάξει εκεί στρατηγικά αποθέματα όταν τα αγοράζει. Και πάλι η Ελλάδα -η οποία εξαρτάται κατά 46,5% από το φτηνό σε σύγκριση με τις σημερινές τιμές του σχιστολιθικού ρωσικό φυσικό αέριο- βρέθηκε σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση, λόγω της ανόδου των τιμών του φυσικού αερίου. Το οποίο η πατρίδα μας δεν χρησιμοποιεί για να ζεσταίνεται κυρίως, αλλά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τους 12 μήνες του χρόνου.
Μπροστά στον κίνδυνο να πληρώσουμε πολύ ακριβά τον λογαριασμό -σκεφτείτε ότι τότε δεν είχε ξεσπάσει καν πόλεμος-, ο υπουργός Ενέργειας Κώστα Σκρέκας ταξίδεψε εκτάκτως στην Αγία Πετρούπολη και συναντήθηκε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Γκάζπρομ, Αλεξέι Μίλερ, παρακαλώντας για φτηνότερες τιμές φυσικού αερίου. Αν και τα ανταλλάγματα που ζήτησε ο Ρώσος δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν άμεσα -όπως η εγκατάσταση προ των δεξαμενών υγροποιημένου φυσικού αερίου της Γκάζπρομ σε νησιά του Αιγαίου-, τελικά το ελληνικό αίτημα ικανοποιήθηκε.
Όπως δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας μετά την επιστροφή του, από τα 40 € με τα οποία επιδοτήθηκε η μηνιαία πληρωμή λογαριασμών φυσικού αερίου στην Ελλάδα, τα 20 προέρχονταν από την έκπτωση της Γκάζπρομ. Για τον λόγο αυτόν, μάλιστα, η ρωσική πρεσβεία στην Ελλάδα με ανάρτησή της στο twitter εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη δήλωση του Ελληνα υπουργού. Ακολούθησαν η επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Σότσι και η συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Κατά τη διάρκεια της οποίας τέθηκε και πάλι στο ανώτατο δυνατό επίπεδο η βελτίωση της τιμολογιακής πολιτικής της Γκάζπρομ απέναντι σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, στην οποία οι πωλήσεις της εκπροσωπούν ένα απειροελάχιστο ποσοστό του συνολικού τζίρου της. Ηταν η εποχή που η Ελλάδα ζητούσε από τη Ρωσία -για να μην πω «παρακαλούσε»- αεροπλάνα για να σβήνει τις φωτιές, καλύτερα τιμολόγια για να μην αντιμετωπίζει την οργή των πολιτών και άλλα.
Κι ύστερα ήρθε ο πόλεμος. Ηταν κάτι παραπάνω από προφανές ότι η πατρίδα μας, και για λόγους εθνικούς και για λόγους συμμαχικούς, έπρεπε να καταδικάσει την εισβολή. Εθνικούς, διότι δεν είναι δυνατόν να σιωπάς επί εισβολής όταν έχεις ζήσει την τραγωδία της Κύπρου. Συμμαχικούς, διότι η ένταξη σε διεθνείς οργανισμούς με υπερεθνικές αρμοδιότητες ενέχει υποχρεώσεις για κάθε κράτος-μέλος.
Ωστόσο, σε σύγκριση με άλλα κράτη-μέλη, όπως οι Ιταλία, Ισπανία, το παραξηλώσαμε… Βγήκαμε μπροστά, γίναμε η αιχμή του δόρατος, πρωταγωνιστήσαμε σε προσωπικές επιθέσεις εναντίον του Ρώσου προέδρου, ξεπερνώντας καμιά φορά σε χαρακτηρισμούς ακόμη και τον πρόεδρο Μπάιντεν, φτάσαμε να δηλώσουμε μάλιστα σε επίπεδο αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών ότι ο στόχος των κυρώσεων είναι η ανατροπή του Πούτιν. Και η δήλωση αυτή δεν αποδοκιμάστηκε ποτέ από το Μαξίμου, του οποίου ηγείται πρωθυπουργός ο οποίος ως μικρό παιδί έζησε την οδυνηρή εμπειρία της ανατροπής της κυβέρνησης του πατρός του, το 1993.
Είχαμε υπαινιχθεί σε προηγούμενο σημείωμά μας ότι κάποια στιγμή το κλίμα μπορεί και να αλλάξει. Στην αρχή του πολέμου οι ευρωπαϊκοί λαοί επιτέθηκαν συλλήβδην κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Όσο περνά ο καιρός όμως και ανεξαρτήτως του τι γίνεται στο μέτωπο της μάχης, φαίνεται ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν από τον πόλεμο.
Κερδίζουν οι Άγγλοι, που σχεδίασαν τη σύγκρουση, κερδίζουν οι Αμερικανοί, που πωλούν όπλα και αέριο στην Ευρώπη, κερδίζουν οι Κινέζοι, στην αγκαλιά των οποίων έπεσε σαν ώριμο φρούτο η Ρωσία, κερδίζουν οι Τούρκοι, που αναδεικνύονται σε παγκόσμιους παίκτες, κερδίζουν οι Γάλλοι, περιορισμένα έστω, και χάνουν η Ευρώπη, η Γερμανία ειδικότερα, που έχασε την πρόσβαση σε φτηνούς ενεργειακούς πόρους με τον Nord Stream. Και, βεβαίως, μέσα σε όλους χάνουμε και… εμείς!
Η τελευταία τρύπα του ζουρνά, που θέλησε να το παίξει το προκεχωρημένο φυλάκιο. Οι απειλές του Ρώσου προέδρου Πούτιν για πληρωμές φυσικού αερίου σε ρούβλια φαίνεται ότι δεν ήταν εικονικές. Μπορεί να έκανε πίσω για λίγο, ωστόσο, μετά τη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Λαβρόφ με τους ομολόγους του της Κίνας και της Ινδίας -που, μαζί με άλλες χώρες, δημιουργούν τον νέο ΟΗΕ-, φαίνεται πως για τη Μόσχα ισχύει η λαϊκή παροιμία «έχει κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια».
Θα πουλήσει το φυσικό της αέριο σε αυτές τις μεγάλες χώρες, που πληθυσμιακά, μαζί με άλλες, ίσως είναι πολύ μεγαλύτερες από εκείνες που την καταδίκασαν στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Γι’ αυτό και χθες η Γκάζπρομ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να μην πούλα φυσικό αέριο σε εχθρικές χώρες. Διότι βρήκε νέους πελάτες! Τι σημαίνει αυτό για εμάς, που προμηθευόμαστε το 46,5% των αναγκών μας σε φυσικό αέριο από τη Μόσχα; Μα, ότι είμαστε απερίσκεπτοι. Και πως, όσο και να θέλουν οι σύμμαχοί μας και φίλοι μας Αμερικανοί να καλύψουν αύριο το πρωί τις ανάγκες μας σε ενέργεια, αυτή τη στιγμή δεν μπορούν. Σε δύο ή τρία χρόνια, ίσως. Τώρα, αδύνατον.
Όπως πάνε τα πράγματα, οι τιμές του ρεύματος όχι απλώς θα παραμείνουν πολύ υψηλές, αλλά σε λίγο δεν θα έχουμε και ρεύμα, το οποίο θα αναγκαζόμαστε να κόβουμε εθελοντικά γιατί κάποιοι αποφάσισαν ότι έπρεπε να μετάσχουμε στην πρώτη γραμμή ενός πολέμου, το διακύβευμα του οποίου δεν μας αφορά ευθέως. Πολύ φοβάμαι πως, αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, θα έρθει η στιγμή που οι απλοί και φιλήσυχοι αστοί, οι οποίοι υπομονετικά σήμερα πληρώνουμε τους δυσθεώρητους λογαριασμούς του ρεύματος, θα γίνουν -τρόπος του λέγειν- εξοργισμένοι μπολσεβίκοι και θα ορμήσουν σε όλους όσοι εξέθεσαν τη χώρα σε τεράστιους κινδύνους. Αυτοί τους οποίους παρακαλούσαμε πριν από λίγο καιρό για αεροπλάνα και για φτηνές τιμές φυσικού αερίου σήμερα μας θεωρούν εχθρική χώρα. Και κάποιοι ευθύνονται για αυτό!