Πριν εγκαταλείψει το γραφείο της, στις 31 Αυγούστου, η Michelle Bachelet, η απερχόμενη επικεφαλής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, δημοσίευσε την πολυαναμενόμενη έκθεση σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αυτόνομη Περιφέρεια Xinjiang Uyghur της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι με το πρόσχημα της αντιτρομοκρατίας και των στρατηγικών κατά του εξτρεμισμού, η κινεζική κυβέρνηση, υπό τον Πρόεδρο Xi Jinping, έχει διαπράξει σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η έκθεση αναφέρει ότι τα αδικήματα της κινεζικής κυβέρνησης κατά των μουσουλμάνων της Σιντζιάνγκ μπορεί να συνιστούν διεθνή εγκλήματα, ιδιαίτερα «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας». Προέτρεψε την Κίνα να λάβει μέτρα «για να απελευθερωθούν όλα τα άτομα (μουσουλμανικές μειονότητες) που στερούνται αυθαίρετα την ελευθερία τους είτε βρίσκονται σε κέντρα επαγγελματικής εκπαίδευσης, φυλακές ή άλλες εγκαταστάσεις κράτησης». Η έκθεση, που κυκλοφόρησε παρά τις αυξανόμενες πιέσεις από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) μέσω διπλωματικών καναλιών για την Μπατσελέτ και το γραφείο της, χαιρετίστηκε από παγκόσμιες ομάδες της κοινωνίας των πολιτών και εξόριστους Ουιγούρους.
Για αρκετούς μήνες, το Πεκίνο χρησιμοποιούσε επίμονα διπλωματικές επιθέσεις και τακτικές πίεσης για να σταματήσει την απελευθέρωση της αξιολόγησης του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Κίνα στην περιοχή Xinjiang, όπου κρατούνται περισσότεροι από ένα εκατομμύριο μουσουλμάνοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή επανεκπαίδευσης. Η Κίνα ισχυρίστηκε ότι η έκθεση «επεξεργάστηκε» από τις Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ) και άλλες δυτικές χώρες και ήταν «γεμάτη ψέματα». Προσπάθησαν επίσης να χειραγωγήσουν συναισθηματικά την Bachelet, η οποία είχε ηγηθεί μιας αντιπροσωπείας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Σιντζιάνγκ τον Μάιο του 2022, δηλώνοντας ότι είχε δει προσωπικά το «πραγματικό Σιντζιάνγκ με ασφαλή και σταθερή κοινωνία».
Η περιοχή Σιντζιάνγκ είναι στις ειδήσεις αφού ο Πρόεδρος Σι και το ΚΚΚ κατηγορήθηκαν ότι υποστήριξαν βίαια την πολιτιστική επίθεση που συνιστά γενοκτονία και τα χειρότερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από τις ΗΠΑ και άλλες ομοϊδεάτες δυτικές δημοκρατίες. Η αυξανόμενη διεθνής ανησυχία για την κατάσταση στο Xinjiang ώθησε τον Bachelet να ηγηθεί μιας αντιπροσωπείας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες να επισκεφθεί την Κίνα για έξι ημέρες τον Μάιο του τρέχοντος έτους. Η αντιπροσωπεία συνάντησε διαφορετικούς ανθρώπους, καθώς και ακαδημαϊκούς, εκπροσώπους επιχειρήσεων, τοπικούς αξιωματούχους και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Ενώ η Bachelet δέχθηκε αυστηρή κριτική για την υπερβολική ευγένεια απέναντι στην Κίνα και το ΚΚΚ κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, στη συνέχεια δεσμεύτηκε να δημοσιεύσει την έκθεση πριν αποχωρήσει από το γραφείο στις 31 Αυγούστου.
Ανθρώπινα δικαιώματα στη Σιντζιάνγκ
Ο πληθυσμός της Xinjiang, της βορειοδυτικής επαρχίας της Κίνας, κυριαρχούνταν από τους γηγενείς Ουιγούρους και Καζάκ, μουσουλμάνους μετανάστες Ουζμπέκους. Μετά το 1949, το ΚΚΚ αύξησε τη μετανάστευση των Κινέζων Χανς στο Σιντζιάνγκ για να μειώσει τη δημογραφία της περιοχής. Τελικά, οι γηγενείς μουσουλμάνοι περιορίστηκαν σε αμελητέα μειοψηφία. Νέες αποικίες Χαν αναπτύχθηκαν γύρω από την πρωτεύουσα Urmuchi και άλλα ζωτικά κέντρα όπως το Karamai και το Shihezi με σύγχρονες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών υγείας, των βιομηχανιών και των εκπαιδευτικών εγκαταστάσεων. Σταδιακά, οι Ουιγούροι Μουσουλμάνοι, που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στον κοινωνικό και οικονομικό τομέα της περιοχής, περιθωριοποιήθηκαν σε όλους τους τομείς της οικονομίας εκτός από τη γεωργία. Για παράδειγμα, περισσότερο από το 80 τοις εκατό των Ουιγούρων εξακολουθούν να εργάζονται στον αγροτικό τομέα, ενώ οι περισσότερες δουλειές του λευκού κολάρου αναλαμβάνονται από τον μεταναστευτικό Χανς. Ακόμη και στην απασχόληση στη γεωργία, το μέσο εισόδημα των Ουιγούρων αγροτών παρέμεινε 105 $ ΗΠΑ σε σύγκριση με 386 $ των Χαν. Αυτός ο μονόπλευρος κοινωνικοοικονομικός μετασχηματισμός οδήγησε σε σινοποίηση και πολιτισμικό περιορισμό και αύξησε τις φυγόκεντρες τάσεις μεταξύ των Ουιγούρων.
Xi και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Η αυξημένη οικονομική εκμετάλλευση και η εφαρμοσμένη δημογραφική αλλαγή οδήγησαν σε εθνοτική διχόνοια, πυροδοτώντας περιστασιακά βίαιες διαμαρτυρίες που χαρακτηρίστηκαν από το ΚΚΚ ως αυτονομισμός και τρομοκρατία. Οι Ουιγούροι και άλλες μουσουλμανικές μειονότητες της ταραχώδους περιοχής έγιναν συγκεκριμένος στόχος της δικτατορίας του Σι. Υπό την καθοδήγηση του Xi, το Xinjiang έγινε η πιο στρατιωτικοποιημένη ζώνη της Κίνας με αυξημένη ασφάλεια υψηλής τεχνολογίας, γενική ψηφιακή επιτήρηση των ανθρώπων και ακόμη και προφίλ DNA όλων των γηγενών Ουιγούρων. Ο Xi αναπλήρωσε επίσης έναν στρατηγό που έγινε πολιτικός Chen Quanguo, γνωστός για τις πολιτικές του κατά των μειονοτήτων στο Θιβέτ, για να κυβερνήσει το Xinjiang. Η πολιτική του Τσεν στόχευε τον πολιτιστικό πυρήνα των Ουιγούρων. Ορισμένες δυτικές δημοκρατίες αποδοκίμασαν την επακόλουθη σειρά θηριωδιών που έγιναν μάρτυρες στην περιοχή ως γενοκτονία. Οι κινεζικές αρχές ξεκίνησαν μαζικά στρατόπεδα εγκλεισμού και προγράμματα πολιτικής κατήχησης και διέγραψαν ή κατέστρεψαν τα δύο τρίτα των τζαμιών και άλλων μουσουλμανικών θρησκευτικών ιερών στο Xinjiang.
Το 2018, αναφορές από το Xinjiang αποκάλυψαν ότι περισσότεροι από ένα εκατομμύριο μουσουλμάνοι στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης για επανεκπαίδευση με το πρόσχημα της αντιμετώπισης του θρησκευτικού εξτρεμισμού και του αυτονομισμού. Ουιγούροι μουσουλμάνοι με μακριά γένια, γυναίκες με πέπλο ή όσες παραβίαζαν τους κανόνες οικογενειακού προγραμματισμού στάλθηκαν σε αυτά τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, αναγκάστηκαν να ορκιστούν πίστη στο ΚΚΚ, να καταγγείλουν το Ισλάμ και τον πολιτισμό τους και να μάθουν Μανδαρινικά. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το Πεκίνο επένδυσε περισσότερα από 108 εκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή 1.200 στρατοπέδων συγκέντρωσης, όπου το ΚΚΚ ξεκίνησε την κατασταλτική σινικοποίηση, χρησιμοποιώντας βασανιστήρια, σεξουαλική βία, καταναγκαστική εργασία και αναγκαστική στείρωση και αμβλώσεις. Η σειρά των φρικαλεοτήτων οδήγησε στη μείωση της φυσικής αύξησης του πληθυσμού των Ουιγούρων και πολλοί υποβλήθηκαν σε παράνομη συγκομιδή οργάνων από το ΚΚΚ κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.
Τον Σεπτέμβριο του 2020, ο Σι επαίνεσε αυτή την επίθεση στους Ουιγούρους ως «επιτυχία» που συνέτριψε τη βίαιη τρομοκρατία και αποκατέστησε τη σταθερότητα στην επαρχία. Ωστόσο, οι δυτικές δημοκρατίες κραύγασαν. Αποκαλώντας τις ενέργειες του ΚΚΚ στο Σιντζιάνγκ «γενοκτονία», ορισμένοι δυτικοί ηγέτες έγραψαν ακόμη και κοινές επιστολές στον Πρόεδρο του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ απαιτώντας τη διερεύνηση αυτών των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ηγούνται και ενορχηστρώθηκαν από το ΚΚΚ. Κάλεσαν επίσης σε μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου. Η Γερουσία των ΗΠΑ ενέκρινε τον Νόμο για την Πολιτική Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ουιγούρων του 2020 για να επιβάλει κυρώσεις σε ορισμένους Κινέζους αξιωματούχους.
Για να σώσουν την εικόνα του Προέδρου Xi, το Πεκίνο και όλοι οι διπλωμάτες του ΚΚΚ άσκησαν βαριά πιέσεις για να σταματήσουν την έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Στα τέλη Ιουνίου, το Πεκίνο άρχισε να κυκλοφορεί μια επιστολή μεταξύ των διπλωματικών αποστολών στη Γενεύη για να λάβει υποστήριξη από ομοϊδεάτες αυταρχικές χώρες, ειδικά στον μουσουλμανικό κόσμο. Σύμφωνα με την επιστολή, «η αξιολόγηση (για το Σιντζιάνγκ), εάν δημοσιευθεί, θα εντείνει την πολιτικοποίηση και την αντιπαράθεση των μπλοκ στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα υπονομεύσει την αξιοπιστία του OHCHR και θα βλάψει τη συνεργασία μεταξύ του OHCHR και των κρατών μελών». Η Κίνα κατηγόρησε επίσης ορισμένες χώρες ότι προσπάθησαν να «καθαρίσουν την εικόνα της Κίνας». Παρά το σκληρό λόμπι και την κατάχρηση της οικονομικής επιρροής της Κίνας για να σταματήσει η έκθεση, η Bachelet κράτησε την υπόσχεσή της και δημοσίευσε την έκθεση την τελευταία ημέρα της θητείας της. Ωστόσο, το αν η έκθεση επηρεάζει ή όχι τις εμπόλεμες κινεζικές πολιτικές της Σιντζιάνγκ παραμένει ένα ερώτημα.