Eπικίνδυνα κλιμακώνεται η ένταση στα σύνορα Πακιστάν – Αφγανιστάν, γεγονός που εγείρει φόβους για μια στρατιωτική σύγκρουση στη Νότια Ασία.
Η ένταση ξεκίνησε στις 9 Οκτωβρίου, όταν πακιστανικά μαχητικά JF-17 Thunder επιτέθηκαν σε «στρατόπεδο τρομοκρατών» στην Καμπούλ.
Ακολούθησαν σφοδρές συγκρούσεις κατά μήκος των συνόρων.
Στις 12 Οκτωβρίου, το Πακιστάν ανακοίνωσε τον θάνατο 23 στρατιωτών του και «περισσότερων από 200 τρομοκρατών», ενώ το Αφγανιστάν ανέφερε την εξόντωση περίπου 80 Πακιστανών στρατιωτών.
Οι αριθμοί δεν δικαιολογούν πόλεμο, αλλά υποδηλώνουν ότι κάποιος προσπαθεί να «θολώσει τα νερά».
Το Πακιστάν και οι Taliban
Είναι κρίσιμο να διαχωρίσουμε τους Αφγανούς Taliban από τους Πακιστανούς Taliban.Τα δύο κινήματα συνδέονται, αλλά δεν αναγνωρίζουν τα σύνορα που καθιερώθηκαν το 1893 μεταξύ Βρετανικής Ινδίας και Αφγανιστάν.
Οι Πακιστανοί Taliban θεωρούνται τρομοκρατική οργάνωση στο Πακιστάν, ενώ οι Αφγανοί Taliban λειτουργούν στο Ισλαμικό Εμιράτο του Αφγανιστάν.Η Καμπούλ αρνείται οποιαδήποτε σχέση με τους Πακιστανούς Taliban, θεωρώντας την τρομοκρατία πρόβλημα του Πακιστάν.
Για δεκαετίες, η στρατιωτική ηγεσία του Πακιστάν καλλιέργησε και φιλοξένησε τζιχαντιστικές ομάδες Taliban ως εργαλείο περιφερειακής πολιτικής.
Ωστόσο, πρόσφατα οι ίδιες δυνάμεις στράφηκαν εναντίον εθνικιστών στο εσωτερικό της χώρας.
Το Πακιστάν κατηγορεί την αφγανική κυβέρνηση ότι επιτρέπει σε μαχητές να βρίσκουν καταφύγιο στο έδαφός της μετά από τρομοκρατικές επιθέσεις, όπως η επίθεση της 2ας Σεπτεμβρίου 2025 σε εθνικιστική συγκέντρωση στην Κουέτα, που κόστισε τη ζωή σε τουλάχιστον 14 ανθρώπους και τραυμάτισε περισσότερους από 30.
Σε αντίδραση, το Πακιστάν απέλασε δεκάδες χιλιάδες Αφγανούς.
Γεωπολιτικά οφέλη και παγίδες
Το Πακιστάν απολαμβάνει την προστασία της Κίνας, ενώ Αφγανιστάν και Ινδία ενισχύουν τις σχέσεις τους.
Μία μέρα πριν την κλιμάκωση, ο Αφγανός υπουργός Εξωτερικών Amir Khan Muttaqi επισκέφθηκε την Ινδία, με τις δύο χώρες να ανακοινώνουν την αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων.
Ο Muttaqi δήλωσε δημόσια ότι το Κασμίρ ανήκει στην Ινδία, γεγονός που τροφοδοτεί περαιτέρω εντάσεις με το Πακιστάν.
Την Κυριακή 12 Οκτωβρίου η κατάσταση ηρέμησε, με την Καμπούλ να ανακοινώνει αναστολή των επιθέσεων κατόπιν αιτήματος του Κατάρ και της Σαουδικής Αραβίας.
Η τελευταία, παρά την πρόσφατη στρατιωτική συμφωνία με το Πακιστάν, αρνήθηκε να συμμετάσχει σε στρατιωτικές ενέργειες κατά του Αφγανιστάν, καλώντας τα μέρη να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις τους.
Η σύγκρουση φαίνεται περισσότερο επιπόλαιη και συμβολική, πιθανώς με στόχο να υποδαυλίσει εντάσεις μεταξύ Ινδίας και Κίνας.
Το Νεπάλ, στρατηγικά τοποθετημένο μεταξύ των δύο γιγάντων, έχει ήδη υποστεί αποσταθεροποίηση.
Μια ευρύτερη σύγκρουση θα επέτρεπε στις Ηνωμένες Πολιτείες να ενισχύσουν την επιρροή τους στην περιοχή Ασίας–Ειρηνικού, ενώ παράλληλα θα ματαίωνε τα σχέδια Ρωσίας, Ιράν και Ινδίας για έναν Βορρά-Νότου διάδρομο μεταφορών μέσω Πακιστάν και Αφγανιστάν.
Η κατάσταση παραμένει εύθραυστη, με τα περιφερειακά συμφέροντα και τις παγκόσμιες δυνάμεις να κινούνται σε ένα περίπλοκο γεωπολιτικό σκηνικό, αφήνοντας το Πακιστάν και το Αφγανιστάν στο επίκεντρο μιας επικίνδυνης στρατιωτικής σκακιέρας.
Εκατοντάδες νεκροί
Στο μεταξύ, δεκάδες Πακιστανοί και Αφγανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν στις συγκρούσεις στα σύνορα που έλαβαν χώρα στις 11 και 12 Οκτωβρίου, φέρνοντας τις δύο χώρες κοντά σε πόλεμο.
Η κλιμάκωση ξεκίνησε στις 9 Οκτωβρίου, όταν το Αφγανιστάν κατηγόρησε το Πακιστάν για επιθέσεις κατά της πρωτεύουσας, Καμπούλ, και μιας αγοράς στην επαρχία Πάκτικα.
Οι επιθέσεις φέρεται ότι στόχευσαν υψηλόβαθμα μέλη της οργάνωσης Tehrik-e-Taliban Pakistan (TTP), γνωστής ως Πακιστανικό Taliban, συμπεριλαμβανομένου του ηγέτη της ομάδας Noor Wali Mehsud.
Το Ισλαμαμπάντ είχε προηγουμένως ζητήσει από τους Taliban να αναλάβουν δράση κατά της TTP, η οποία έχει αυξήσει τις επιθέσεις στο Πακιστάν, υποστηρίζοντας ότι οι δυνάμεις της δραστηριοποιούνται από καταφύγια στο Αφγανιστάν.
Από την πλευρά της, η Καμπούλ αρνήθηκε ότι η ομάδα είναι ενεργή στο έδαφός της.
Κάθε πλευρά ισχυρίστηκε ότι προκάλεσε σημαντικά περισσότερες απώλειες στην αντίπαλη πλευρά.
Βίντεο που δημοσιοποίησε ο πακιστανικός στρατός στις 12 Οκτωβρίου δείχνει σειρά επιθέσεων σε θέσεις των Taliban.
Το Αφγανικό Υπουργείο Άμυνας κοινοποίησε επίσης υλικό που δείχνει επιθέσεις με drones κατά συνοριακών θέσεων του Πακιστανικού στρατού.
Το Πακιστάν ανέφερε ότι σκότωσε περισσότερους από 200 Αφγανούς Taliban και συμμάχους τους, ενώ το Αφγανιστάν ανέφερε ότι εξόντωσε 58 Πακιστανούς στρατιώτες.
Ταυτόχρονα, ο Πακιστανικός στρατός αναγνώρισε ότι 23 στρατιώτες του σκοτώθηκαν στις συγκρούσεις. Οι Taliban ανέφεραν ότι μόνο εννέα στρατιώτες τους σκοτώθηκαν.
Το Πακιστάν έκλεισε δύο κύριες συνοριακές διαβάσεις με το Αφγανιστάν λόγω των συγκρούσεων, στη Torkham στην επαρχία Khyber Pakhtunkhwa και στη Chaman στην επαρχία Balochistan, επιπλέον τριών μικρότερων περασμάτων στην Khyber Pakhtunkhwa, στα Kharlachi, Angoor Adda και Ghulam Khan.
Παρά την κλιμάκωση, το Υπουργείο Εξωτερικών του Πακιστάν εξέδωσε στις 12 Οκτωβρίου ανακοίνωση, καλώντας σε διάλογο και διπλωματία με το Αφγανιστάν.
«Το Πακιστάν εκτιμά ιδιαίτερα το διάλογο και τη διπλωματία και μια αμοιβαία επωφελή σχέση με το Αφγανιστάν», ανέφερε η ανακοίνωση, προσθέτοντας ότι η μάχη κατά της τρομοκρατίας αποτελεί «κοινή υπόθεση».
Ταυτόχρονα, σημειώνεται ότι το Πακιστάν παρακολουθεί «στενά» την κατάσταση και θα λάβει όλα τα δυνατά μέτρα για την προστασία του εδάφους του και της ζωής των πολιτών του.
Λίγες εβδομάδες πριν από την κλιμάκωση, ο Πρόεδρος Donald Trump είχε απειλήσει τους Taliban με «κακά πράγματα», εάν δεν επιστρέψουν τη στρατηγική βάση Bagram στις ΗΠΑ.
«Εάν το Αφγανιστάν δεν επιστρέψει τη βάση Bagram σε αυτούς που την έχτισαν, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ΘΑ ΣΥΜΒΟΥΝ ΚΑΚΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ», είχε γράψει ο Trump σε ανάρτησή του στο Truth Social στις 20 Σεπτεμβρίου.
Ο Trump, φυσικά, δεν έχασε την ευκαιρία να παρέμβει στην κατάσταση, δεσμευόμενος στις 12 Οκτωβρίου να λύσει την κρίση μεταξύ των δύο χωρών.
«Αυτός θα είναι ο όγδοος πόλεμος που θα λύσω, και ακούω ότι τώρα υπάρχει πόλεμος μεταξύ Πακιστάν και Αφγανιστάν», δήλωσε ο Trump σε δημοσιογράφους στο Air Force One κατά τη διάρκεια πτήσης προς το Ισραήλ.
«Είπα ότι θα πρέπει να περιμένω μέχρι να επιστρέψω. Κάνω έναν ακόμη. Επειδή είμαι καλός στο να λύνω πολέμους, είμαι καλός στο να φέρνω ειρήνη, και είναι τιμή μου να το κάνω. Έσωσα εκατομμύρια ζωές, εκατομμύρια ζωές», πρόσθεσε.
Ο Trump φαίνεται καθαρά να βλέπει την κρίση μεταξύ Πακιστάν και Αφγανιστάν ως ευκαιρία να πιέσει τους Taliban, χωρίς να παρέμβει άμεσα. Αναμένεται μεγαλύτερη εμπλοκή των ΗΠΑ.
Ορατός ο κίνδυνος γενικευμένης σύρραξης
Η τρέχουσα κρίση δεν μοιάζει με τις κατά καιρούς συνοριακές προστριβές του παρελθόντος.
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, οι επίσημες ανακοινώσεις και το εύρος των απωλειών φανερώνουν μια σύγκρουση με χαρακτηριστικά πρόδρομου πολέμου.
Επιπλέον, οι στρατηγικοί στόχοι – ο έλεγχος της ΤΤΡ, η εδαφική κυριαρχία και η γεωπολιτική ισορροπία στην περιοχή – καθιστούν το ζήτημα βαθύτερο και πιο επικίνδυνο.
Εάν η κατάσταση συνεχίσει να κλιμακώνεται, θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις όχι μόνο για τη σταθερότητα της Νότιας Ασίας, αλλά και για τα παγκόσμια συμφέροντα σε μια περιοχή με έντονη στρατηγική σημασία.
Η αντιπαράθεση μεταξύ Αφγανιστάν και Πακιστάν δεν είναι απλώς ένα συνοριακό επεισόδιο, αλλά μια ένδειξη του εύθραυστου γεωπολιτικού τοπίου που άφησε πίσω της η αποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή.
Με την ανάμιξη τρομοκρατικών οργανώσεων, κρατικών στρατών και μεγάλων δυνάμεων, η κατάσταση ενδέχεται να εξελιχθεί σε μια από τις πλέον απρόβλεπτες συγκρούσεις των επόμενων ετών.