Ο Ίντρις Χασάν προχωρά στο κελί του ενός ανθρώπου, περνώντας προσεκτικά την τουαλέτα μέσα από την οποία τη νύχτα, αν όχι βουλωμένοι, βγαίνουν μεγάλοι αρουραίοι για να τον χλευάσουν.
Η σύζυγός του Zeynure, 3.000 χιλιόμετρα μακριά στην Κωνσταντινούπολη κάνει παρέα για τις τρεις φορές την εβδομάδα, δέκα λεπτά τηλεφωνήματα με τον σύζυγό της, περισσότερο από δύο χρόνια μετά την εξώδικη φυλακή του στη φυλακή Tiflet του Μαρόκου.
Μίλησε στο «Bitter Winter» στο σπίτι της στην Κωνσταντινούπολη για την αγωνία και την αδυναμία που νιώθει καθώς οι μήνες γίνονται χρόνια και η απελευθέρωση του συζύγου της φαίνεται άπιαστη όσο ποτέ.
Η γνώριμη φωνή του στο τέλος της γραμμής την καθησυχάζει ότι τουλάχιστον είναι ακόμα ζωντανός, αλλά οι κλήσεις είναι γεμάτες αβεβαιότητα και απογοήτευση για το μέλλον του. Πότε, αν ποτέ, ρωτήσουν και οι δύο, θα απελευθερωθεί;
Το ζευγάρι Ουιγούρων και τα τρία τους παιδιά, Abdulkerim, 9 ετών, και οι αδερφές του, Nefise, 6, και Uyguray, 4, έχουν χωριστεί από τότε που ο Χασάν έπεσε θύμα Κόκκινης Ανακοίνωσης της Ιντερπόλ, που εκδόθηκε από την Κίνα με την κατηγορία της διεθνούς τρομοκρατίας, καθώς προσγειώθηκε στο Η Καζαμπλάνκα καθοδόν προς την Ευρώπη από την Τουρκία αναζητώντας μια καλύτερη ζωή για την οικογένειά του το 2021. Από τότε βρίσκεται σε απομόνωση στη διαβόητη φυλακή Tiflet του Μαρόκου, παρά το γεγονός ότι η Κόκκινη Ανακοίνωση εναντίον του ακυρώθηκε στις αρχές του 2022.
Έκτοτε ζει κάτω από το σύννεφο του επαναπατρισμού στην Κίνα και μόνο η παρέμβαση της Επιτροπής Κατά των Βασανιστηρίων, ενός σώματος εμπειρογνωμόνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα που παρακολουθεί την εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων, κατάφερε να κρατήσει τις απειλές μέχρι σήμερα.
Τα αιτήματα Red Notice που αποσκοπούν στη σύλληψη καλόπιστων εγκληματιών που φεύγουν από τη δικαιοσύνη στις χώρες τους είναι επιρρεπή σε κακοποίηση σύμφωνα με μια επιτροπή που συγκλήθηκε πρόσφατα στο Ηνωμένο Βασίλειο. κράτη όπως η Ρωσία και η Κίνα να χαλιναγωγούν πρόσωπα που θεωρούνται εχθροί του κράτους, συχνά με ελάχιστες αποδείξεις εγκληματικότητας.
Η ιστορία του Χασάν ξεκίνησε το 2013 όταν αυτός και η νεαρή σύζυγός του Ζεϊνούρε έφυγαν από την Κίνα ως νεόνυμφοι και έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη με όνειρα για ένα μέλλον όπου θα μπορούσαν να ασκήσουν ελεύθερα την ισλαμική τους πίστη. Ήδη πίσω στην πατρίδα τους, το Xinjiang, μπορούσαν να δουν τα γράμματα στον τοίχο για τους μουσουλμάνους που έπαιρναν τη θρησκεία τους στα σοβαρά όταν το 2011 οι πολιτικές του Πεκίνου που περιόριζαν την ισλαμική τήρηση κατέβηκαν στις πόλεις τους.
Ήταν ελεύθερη να φορέσει μαντίλα και να φορέσει μακριά φούστα κατά τα χρόνια της ως φοιτήτρια νοσηλευτικής στην εσωτερική Κίνα, και τόσο αυτή όσο και ο σύζυγός της, φοιτητής Χημείας, επίσης στην ηπειρωτική Κίνα, ήταν ελεύθεροι να παρευρεθούν στο τζαμί και να προσευχηθούν.
Ένας πρώην κρατούμενος στο Tiflet, ο Meir Littman, ένας Ισραηλινός Αμερικανός συνάντησε για λίγο τον Χασάν στη φυλακή. Είχε επίσης υπόκειται σε Κόκκινη Ανακοίνωση της Ιντερπόλ αφού έπεσε σε βάρος του γαλλικού φορολογικού συστήματος, όταν παρευρέθηκε σε γάμο στην Καζαμπλάνκα. Πέρασε αρκετούς μήνες σε αιχμαλωσία, ενώ οι δικηγόροι διαπραγματεύονταν την απελευθέρωσή του, μετά την οποία μίλησε στη Zeynure τον Απρίλιο του 2023 εκφράζοντας την ελπίδα ότι ο σύζυγός της μπορεί σύντομα να απελευθερωθεί.
Ο Littman μίλησε επίσης στο “Bitter Winter” για τη ζωή στη φυλακή. Το τμήμα της φυλακής Tiflet, όπου κρατούνταν, φαινόταν να είναι το σκουπιδότοπο για αλλοδαπούς στην ίδια θέση με εκείνον, και μια ποικιλία μικρού μεγέθους εγκληματιών. Οι γυναίκες κρατούνταν σε ξεχωριστό τμήμα με 40 ή 50 παιδιά κάτω των πέντε ετών. Οι συνθήκες ήταν περιορισμένες για τους 1.200 περίπου κρατούμενους. Δεκαπέντε άτομα κοιμήθηκαν σε κελιά με χώρο μόνο για οκτώ άτομα που κοιμόντουσαν όλοι στο τσιμεντένιο πάτωμα σε μια κουβέρτα.
Ο Λίτμαν είπε ότι ανυπομονούσε «να πει στον κόσμο» την άδικη φυλάκιση ενός ανθρώπου «που δεν είχε διαπράξει κανένα έγκλημα». «Δεν είναι πραγματικά δίκαιο και φυσιολογικό αυτό που του κάνουν», είπε.
Συνήθιζαν να φωνάζουν ο ένας στον άλλο με σπασμένα αγγλικά μέσα από τις πόρτες των κελιών τους, και τελικά ο Χασάν αφέθηκε να περπατήσει πάνω-κάτω με τον Λίτμαν και έναν άλλο κρατούμενο, ενώ αρχικά αρνήθηκε ο Χασάν λόγω του χαρακτηρισμού του ως τρομοκρατίας.
Το φαγητό ήταν βασικό και σερβιρίστηκε από μια τρύπα στην πόρτα και ο αέρας διαποτιζόταν από τη μυρωδιά της τουαλέτας του λάκκου στο δωμάτιο, μέσα από την οποία οι αρουραίοι έβγαιναν τη νύχτα, αν το άνοιγμα της τουαλέτας δεν ήταν φραγμένο καθώς πήγαιναν για ύπνο. Αυτό συνέβη μια φορά στον Idris, είπε ο Littman. Δύο αρουραίοι, στο μέγεθος της γάτας. Αναγκάστηκε να τους σκοτώσει.
Οι θερμοκρασίες στα κελιά χωρίς αέρα ανέβηκαν σχεδόν στους 50 βαθμούς Κελσίου κατά τη διάρκεια της ημέρας και τα ζωύφια και τα κουνούπια ήταν οι μόνιμοι σύντροφοί τους. Τους επιτρεπόταν να κάνουν ντους δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα. «Ήταν τόσο ζέστη που δεν μπορούσαμε να αναπνεύσουμε», είπε. «Δεν είχαμε τίποτα να κάνουμε όλη μέρα. Απλώς ξαπλώσαμε εκεί και σκεφτόμαστε το μέλλον μας», είπε.
Τα ιατρικά ζητήματα χρειάστηκαν εβδομάδες για να αντιμετωπιστούν και η υγεία του Χασάν χειροτέρευε, είπε ο Λίτμαν. Χωρίς χρήματα, δεν μπορούσε να πληρώσει για έναν καλό δικηγόρο, ούτε να αντέξει οικονομικά φάρμακα, φρούτα ή συμπληρώματα για τις πενιχρές μερίδες του.
Κατά τη διάρκεια του καθημερινού τους βηματισμού, μιλούσαν ατελείωτα για τις οικογένειες, τα παιδιά τους, τις γυναίκες τους, τη ζωή στο εξωτερικό και το πρώτο γεύμα που θα έτρωγαν μετά την απελευθέρωση. Ονειρευόντουσαν απλά πράγματα όπως να ξεπλένουν τις τουαλέτες, να μυρίζουν αέρα, ζυμαρικά και πίτσα. Ο Χασάν είπε στον Λίτμαν ότι οι μέρες της μοναξιάς του πέρασαν «περιμένοντας, περιμένοντας, θρηνώντας και περιμένοντας ξανά».
Οι φρουροί χλεύαζαν συνεχώς τον Χασάν. Παρά την ακύρωση της Κόκκινης Ανακοίνωσής του λίγους μήνες μετά την κράτηση του, ο Χασάν συνέχισε να κρατείται χωρίς αιτία. «Οποιαδήποτε μέρα τώρα», έλεγαν οι φρουροί, διηγήθηκε ο Λίτμαν. «Μόλις τρεις μήνες και μπορείς να πας στον Καναδά ή στην Ευρώπη», κορόιδευαν. «Αυτό τον τρέλανε», είπε ο Λίτμαν.
«Πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό το 2023;» ρώτησε. «Θα έπρεπε τουλάχιστον να υπάρχουν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα στην περίπτωσή του. Εδώ είναι ένας άνθρωπος που δεν έχει διαπράξει κανένα έγκλημα, αλλά κρατείται στη φυλακή σαν κοινός εγκληματίας».
Ο Ομέρ Κανάτ, επικεφαλής του Προγράμματος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ουιγούρων, είπε ότι βρίσκεται σε συνεχείς συνομιλίες στα παρασκήνια με το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ για την τύχη του Χασάν, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν βρει μια τρίτη χώρα πρόθυμη να τον δεχτεί. Το Πεκίνο συνεχίζει να απαιτεί την επιστροφή του Χασάν στην Κίνα και το Μαρόκο, χρέος προς την υπερδύναμη, ανησυχεί να τον αφήσει να φύγει. Τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών, φοβούνται να αντισταθούν στην Κίνα, βλέπουν από το περιθώριο καθώς η αδικία συνεχίζει να εκτυλίσσεται.
Ενώ τα έθνη διαφωνούν για τη μοίρα ενός ανθρώπου, το μέλλον του και μάλιστα η ζωή του, αν επιστραφεί στην Κίνα, κρέμεται και η οικογένειά του δεν έχει άλλη επιλογή από το να μετράει τις ώρες και τις μέρες και να περιμένει.
«Τα παιδιά μας έχασαν τον πατέρα τους. Έχω χάσει τον άντρα μου. Και γιατί? Τι έκανε εκείνος και τι κάναμε λάθος;». Ρώτησε. Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να συνεχίσουμε, αλλά είναι ένα καθημερινό μαρτύριο».