Μια τεράστια τάση, που αφορά σε εκατομμύρια ανθρώπους στη Νότια Ιταλία, καταγράφεται τα τελευταία χρόνια και εκφράζεται σε κάθε πτυχή της κοινωνικής, πολιτιστικής αλλά και εθνικής τους δραστηριότητας. Οι γείτονες ανακαλύπτουν ξανά το ελληνικό παρελθόν τους, απορρίπτουν τον «αλαζονικό» και άσχετο με αυτούς βορρά και θέλουν διακαώς τη σύνδεση με αυτό που αποκαλούν ως «μητέρα πατρίδα», δεδομένου ότι οι πόλεις τους ιδρύθηκαν από Έλληνες, όπως νιώθουν και αυτοί σήμερα… Το Newsbomb.gr πραγματοποίησε ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ.
Σωτήρης Σκουλούδης
Ήταν στα μέσα της περασμένης χρονιάς, όταν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου έζησε μάλλον την πιο έντονη και συγκινητική εμπειρία της ζωής της, σε αυτό το αξίωμα. Το περίμενε, μέχρι κάποιον βαθμό, ωστόσο αυτό που βίωσε επισκεπτόμενη ως αρχηγός του κράτους της Ελλάδας, ένα μέρος της Μεγάλης Ελλάδας, τα ελληνόφωνα χωριά της Απουλίας, στη Νότια Ιταλία, μάλλον ήταν κάτι συγκλονιστικό.
«Στα ελληνόφωνα χωριά της Απουλίας αντίκρισα την έμπρακτη αγάπη των Κατωϊταλών –Ιταλών στα χαρτιά, μα Ελλήνων στην καρδιά, όπως λένε οι ίδιοι– για τη γλώσσα, τις παραδόσεις, τον πολιτισμό των προγόνων τους. Αναγνώρισα, σε κάθε εκδήλωσή τους, την απόφασή τους να συντηρήσουν αυτόν τον πολιτισμό και ταυτόχρονα να συσφίγξουν ακόμα περισσότερο τον αδελφικό δεσμό με τον ελληνικό λαό. Μα πάνω απ’ όλα, στα λίγα εικοσιτετράωρα που πέρασα κοντά στα ελληνόφωνα αδέλφια μας, βίωσα το παμπάλαιο ελληνικό συμβιωτικό ήθος, που δεν είναι άλλο από γενναιόδωρο μοίρασμα ζωής, αλληλέγγυο στον πόνο και τη συμφορά του άλλου, και πάντοτε έτοιμο να μετέχει στη χαρά του», περιγράφει, ενώ κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της, δεν κατάφερε να συγκρατήσει τα δάκρυά της.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου ίσως να είχε υποψιαστεί, ωστόσο σίγουρα δεν έδειξε να περίμενε μια τέτοιου τύπου υποδοχή, από κατοίκους άλλης χώρας…
Ότι ο Ελληνισμός ανθεί, με τα πάνω και τα κάτω του, από την ύστερη αρχαιότητα στη «Μεγάλη Ελλάδα», που εύστοχα ονομάστηκε από τότε έτσι, είναι γνωστό και ανάγεται στην ίδρυση όλων αυτών των πόλεων της νότιας Ιταλίας και της Σικελίας, από τους Σπαρτιάτες, τους Αθηναίους, τους Χαλκιδαίους και άλλους κατοίκους της «εδώ» Ελλάδας, είναι γνωστό, ενώ μέχρι και σήμερα, ο επισκέπτης της Κάτω Ιταλίας δεν θα δυσκολευτεί να αντιληφθεί αυτό που βίωσε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Ωστόσο, τα ελληνόφωνα χωριά και οι κάτοικοι -πολλοί εκ των οποίων μιλάνε ακόμη τα «γκρίκο», δηλαδή… μια ελληνική διάλεκτο που ομοιάζει με τα αρχαία- που είναι Ιταλοί υπήκοοι αλλά αν τους ρωτήσεις δηλώνουν αμέσως «Έλληνες», δεν είναι πια παρά η «μικρή εικόνα» από όσα πραγματικά συμβαίνουν από τη Νάπολι, μέχρι τον Τάραντα, τον Κροτώνα, τις Συρακούσες και το Παλέρμο.
Οι πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας που ίδρυσαν οι άποικοι από την Ελλάδα
Εκατομμύρια κάτοικοι της Νότιας Ιταλίας στρέφονται ξανά στο παρελθόν τους, θεωρώντας εαυτούς σίγουρα όχι Ιταλούς, αλλά «Μεγαλοέλληνες», απορρίπτοντας τη σύνδεση και τη σχέση με τους Ιταλούς του Βορρά, κοιτώντας προς τα ανατολικά, και την άλλη πλευρά της Αδριατικής και του Ιονίου, εκεί που νιώθουν ότι βρίσκονται τα πραγματικά αδέρφια τους. Από τον βορρά άλλωστε, πολλοί νιώθουν ότι είδαν μόνο αδικία αλλά και υποδούλωση, καθώς ο Γκαριμπάλντι, που θεωρείται ο ενοποιητής της Ιταλίας και εθνικός ήρωας, για αυτούς ήταν ο κατακτητής, στον οποίο αντιστάθηκαν ένοπλα και με πολλές θυσίες.
Για πολλούς νοτιο-ιταλούς, ο Γκαριμπάλντι όχι μόνο δεν είναι εθνικός ήρωας, αλλά ένας «πειρατής δολοφόνος» που τους υποδούλωσε στο κεντρικό ιταλικό κράτος και τον βορρά.
Η γνωστή ρήση «ούνα φάτσα ούνα ράτσα» από φιλικό ευφυολόγημα μεταξύ γειτόνων δύο αρχαίων λαών, αποκτά πια και τη σημασία του αυτοπροσδιορισμού για τους κάτοικους της Κάτω Ιταλίας, που βασίζεται ξεκάθαρα στην κοινή ιστορία, κοινή κουλτούρα και νοοτροπία, όσο δε και επιβεβαιώνεται πανηγυρικά από τα πρόσφατα DNA test στον πληθυσμό, που καταδεικνύουν ότι στον άλλοτε τόπο του Αρχιμήδη και του Πυθαγόρα, εξακολουθούν να ζουν Έλληνες. Έτσι, δηλαδή, νιώθουν και οι ίδιοι και σκοπεύουν να το νιώσουν ακόμα περισσότερο.
Και υπογραμμίζουμε ότι δεν αναφερόμαστε στα ελληνόφωνα χωριά, καθώς όπως φαίνεται οι κάτοικοι εκεί κάθε άλλο παρά… «φυλάνε Θερμοπύλες»: Μάλλον είναι περιτριγυρισμένοι από εκατομμύρια συμπατριώτες τους, που λόγω ιστορικών συγκυριών μιλάνε μόνο τη λατινική γλώσσα, οι οποίοι, δείχνουν να ξέρουν από πού προέρχονται και, κυρίως, που θέλουν να φτάσουν…
Χαρακτηριστικό είναι ότι εδώ και χρόνια, στα ποδοσφαιρικά γήπεδα, όπως της πρωταθλήτριας «στην Ιταλία» και όχι «της Ιταλίας», όπως τονίζουν οι ίδιοι, της Νάπολι, οι ιταλικές σημαίες αν αναρτηθούν, αυτό γίνεται… ανάποδα, και αντικαθίστανται από… ελληνικές σημαίες ή μεγάλα κορεό με τη σειρήνα Παρθενόπη και το μυθολογικό παρελθόν για την ίδρυση της πόλης. Στον Κροτώνα, αγαπημένο σύνθημα στα χείλη των οπαδών είναι το «υποκλιθείτε στη Μεγάλη Ελλάδα», που συνοδεύεται και με τα αντίστοιχα εμβλήματα στις εξέδρες.
Η «πόλη της Παρθενόπης, από τον 8ο αιώνα προ Χριστού», γιόρτασε φέτος το πρωτάθλημα «στην Ιταλία» και όχι «της Ιταλίας», όπως θέλουν να λένε οι Ναπολιτάνοι…
Η τάση σύνδεσης του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού με εμάς, την «ανατολή» τους, και όχι τον ανεπιθύμητο για πολλούς λόγους βορρά, εκφράζεται από πλείστες όσες δραστηριότητες, όπως εντυπωσιακά δρώμενα στους εξαιρετικούς αρχαίους ναούς της Μεγάλης Ελλάδας, συμβολικές τελετές που παραπέμπουν στην ίδρυση των πόλεων από τους εποίκους από την πλευρά του Αιγαίου. Εκδηλώσεις που αν συνέβαιναν εδώ μάλλον αρκετοί θα τις χαρακτήριζαν… «κιτς», εκεί όμως, αποτελούν «γιορτή» της επαν-ανακάλυψης -ή μάλλον διατήρησης- της ταυτότητάς τους!
Δεν είναι λίγοι, μάλιστα, αυτοί που μιλούν για πολλά περισσότερα από πολιτιστική ένωση με τη «μητέρα πατρίδα», όπως αποκαλούν την Ελλάδα. Ήδη, οι κάτοικοι της Νότιας Ιταλίας έχουν τη δική τους σημαία -με έμβλημα το τρίποδο, που συμβολίζει το Μαντείο των Δελφών και την Πυθία που καθόριζε το πού θα πρέπει να ιδρυθούν οι αποικίες- αλλά και έναν άτυπο εθνικό ύμνο, ο οποίος θα παρουσιαστεί επίσημα τον Σεπτέμβριο και τον δημιούργησε η «δική μας» γνωστή σοπράνο, Σόνια Θεοδωρίδου, που μίλησε για αυτό συγκινημένη στο Newsbomb.gr.
Σχολείο από τη Νότια Ιταλία, σε επίσκεψή του στους Δελφούς, με τους μαθητές και τον δάσκαλο να ποζάρουν υπερήφανα με τη σημαία της Μεγάλης Ελλάδας
Μέχρι τότε, θα έχουν λάβει χώρα πολλά δρώμενα και εκδηλώσεις αρχαιοελληνικού περιεχομένου, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται επαφές για κοινές εορτές σε Αθήνα-Νάπολι, Σπάρτη-Τάραντα, Χαλκίδα-Συρακούσες… Αίτημα των γειτόνων, η «αναγνώρισή» τους από εμάς και η πολιτιστική μας σύνδεση, έτσι όπως συνέβαινε επί πολλούς αιώνες.
Για αυτόν τον σκοπό λειτουργεί μια σελίδα στο facebook, με εκατοντάδες χιλιάδες ήδη ακολούθους.
Το Newsbomb.gr συνομίλησε με ιστορικούς αλλά και τους ανθρώπους που ρίχνουν τις γέφυρες στην Αδριατική, και από τις δύο πλευρές, δηλαδή με Έλληνες και κατοίκους της Κάτω Ιταλίας που αυτοπροσδιορίζονται πια αυστηρά ως Έλληνες, οι οποίοι μας εξήγησαν το όραμά τους. Κυρίως, όμως, μας έδειξαν, ότι σε πείσμα των καιρών, πράγματα που ξεχνάμε εμείς εδώ, πλέον τα θυμούνται πολύ καλά, οι άλλοτε έποικοι της Μεγάλης Ελλάδας…
Δείτε το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Newsbomb.gr:
Οι κάτοικοι της Νότιας Ιταλίας και της Σικελίας θέλουν να ξαναγίνουν Μεγάλη Ελλάδα!
Ιστορικά στοιχεία για τη Μεγάλη Ελλάδα
- Η Μεγάλη Ελλάδα-Σικελία και η μητέρα Ελλάδα έχουν κοινό πολιτισμό και πνευματικό δεσμό εδώ και πολλές χιλιετίες.
- Οι Πελασγοί, μάλιστα, κατοικούσαν και στις δύο περιοχές από αρχαιοτάτων χρόνων αλλά και στη Μικρά Ασία.
- Οι Μινωίτες έκαναν πολλές αποικίες ιδιαίτερα στην Απουλία και τη Σικελία.
- Οι Μυκηναίοι έχτισαν πολλά μικρά χωριά ως εμπορικούς σταθμούς στα νότια. Υπάρχουν περίπου 100 μυκηναϊκά εμπορικά χωριά, τα λεγόμενα «Εμπόρεια».
- Στη συνέχεια ακολούθησε ο αποικισμός της Αρχαϊκής και Κλασικής περιόδου κατά τον οποίο δημιουγήθηκαν περίπου 80 νέες Ελληνικές αποικίες οι περισσότερες από τις οποίες αποτελούσαν πόλεις-κράτη.
- Στη Βυζαντινή περίοδο εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι από τη μητέρα Ελλάδα θα θελήσουν να καταφύγουν στη Μεγάλη Ελλάδα για προστασία. Στη Σικελία και ιδιαίτερα στα νότια της ιταλικής χερσονήσου, πολλές χιλιάδες Έλληνες θα μετακινηθούν την περίοδο της εικονομαχίας και των πολέμων με τους Άραβες και τους Πέρσες.
- Αργότερα στην Οθωμανική περίοδο της Ελλάδας λόγω τουρκοκρατίας χιλιάδες ήρθαν στη Μεγάλη Ελλάδα.
- Η Μεγάλη Ελλάδα έφερε στο προσκήνιο μεγάλες μορφές του πνεύματος και της επιστήμης – σπουδαίας επιστήμης και τέχνης – που φώτισαν ολόκληρο τον ευρωπαϊκό κόσμο και έτσι δημιουργήθηκε το μοναδικό θαύμα του κλασικού πολιτισμού. Αρχιμήδης, Πυθαγόρας, Νοσσίς, Σαπφώ, Γοργίας, Εμπεδοκλής, Πλάτων, Φιλόλαος, Θεόκριτος, Στησίχορος, Αισχύλος, Ίππασος, Αρχύτας, Ηρόδοτος, Ξενοφάνης, Αλκμέων, Παρμενίδης, Ζήνων, Ζεύξις, Αρχέστρατος, Αριστόξενος, Ζάλευκος, Δημοκήδης και τόσοι άλλοι, δεν είναι τυχαίο το ότι γεννήθηκαν ή έδρασαν, στα χώματα της Μεγάλης Ελλάδας.
- Να θυμηθούμε και τον ήρωα της Σαλαμίνας, Φαύλο, ο οποίος έφερε τα πλοία από τον Κρότωνα, για να βοηθήσει αποτελεσματικά στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, εναντίον των κατακτητών Περσών.
- Τα ιστορικά ονόματα «Μεγάλη Ελλάδα» και «Ελληνική Σικελία» δεν καθιερώθηκαν τυχαία. Καθότι εκεί υπήρξαν οι πολυπληθέστερες ελληνικές πόλεις. Είχαν 8 πόλεις με ελληνικό πληθυσμό άνω των 80.000 κατοίκων (Συρακούσες, Ακράγας, Σελινούντας, Κατάνια, Σύβαρις, Τάραντας, Λοκροί, Ρήγιο). Την ίδια εποχή υπήρχαν μόνο τρεις πόλεις στην Ελλάδα με πάνω από 80.000 κατοίκους (Αθήνα, Θήβα, Κόρινθος).
- Οι Συρακούσες ήταν η μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη πόλη, καθώς και η πιο όμορφη στον ελληνικό κόσμο. Είχε διπλάσιο πληθυσμό από την Αθήνα (Συρακούσες: 550.000 κάτοικοι, Αθήνα 280.000 κάτοικοι). Πράγματι, αργότερα, όταν έγινε πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας για 6 χρόνια (663 έως 668 μ.Χ.), τότε η Αθήνα και η Σπάρτη ήταν πλέον μια σκιά του πρώην εαυτού τους. Η μεταφορά της πρωτεύουσας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στις Συρακούσες έγινε από τον αυτοκράτορα Κώνστα Β’.
- Οι αρχαίοι ναοί που χτίστηκαν στη Μεγάλη Ελλάδα ήταν μεγαλύτερων διαστάσεων από τους ναούς που υπήρχαν στην Ελλάδα. Υπήρχαν 11 αρχαίοι δωρικοί ναοί με περισσότερους από 6 κίονες στην πρόσοψη (για παράδειγμα η βασιλική της Ποσειδωνίας είχε 9 κίονες, ο ναός του Διός στους Λοκρούς 9 κίονες, ο ναός του Απόλλωνα Αλέου στην Κρίμισσα 8, ο ναός G του Δία ή του Απόλλωνα στο Σελινούντα 8 κίονες κ.λπ.). Την ίδια εποχή, στην Ελλάδα, υπήρχε μόνο ένας δωρικός ναός, μόνο ο Παρθενώνας στην Αθήνα που είχε πάνω από 6 κίονες στην πρόσοψη.
- Δύο ναοί στη Σικελία ήταν κολοσσιαίοι και είχαν 4 φορές μεγαλύτερες διαστάσεις από τον Παρθενώνα στην Αθήνα: 1) Ο ναός του Ολυμπίου Διός στον Ακράγαντα 2) ο ναός του Δία ή του Απόλλωνα στο Σελινούντα.
- Οι πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας είχαν αμέτρητες πρωτιές στους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αφιερώματα και θησαυροί της Μεγάλης Ελλάδας στόλιζαν όλα τα πανελλήνια ιερά της αρχαίας Ελλάδας.
- Κατόπιν, ο Χριστιανισμός ήρθε στη Μεγάλη Ελλάδα και στην Ελλάδα. Αυτό μαρτυρούν παλαιοχριστιανικοί ναοί και αρχαιολογικά ευρήματα. Αργότερα δημιουργήθηκαν πολλοί βυζαντινοί ναοί, με την ιδιαίτερη τέχνη τους, καθώς και πολυάριθμα μοναστήρια.
- Πάλι τότε η Μεγάλη Ελλάδα ανέδειξε σημαντικούς ανθρώπους και σε αυτή τη βυζαντινή περίοδο. Αρκετοί άγιοι έζησαν στη Μεγάλη Ελλάδα. Μεταξύ αυτών των αγίων συγκαταλέγονται η Αγία Λουκία από τις Συρακούσες, η Αγία Αγάθη από την Κατάνη, ο Άγιος Νικόλαος του Μπάρι καταγόμενος από τη Μικρά Ασία, ο Άγιος Αθανάσιος επίσκοπος Μεθώνης από τη Μεσσήνη, ο Άγιος Ανδρέας από τη Μεσσήνη, οι Άγιοι Γρηγόριος, Θεόδωρος και Λέων από τη Σικελία, ο Άγιος Λέων από την Καλαβρία, ο Αγ. Λουκάς από το Ταυρομένιο, ο Άγιος Νικήτας, ο Άγιος Νικόλαος από τη Σικελία ή την Καλαβρία, ο Άγιος Νικηφόρος ο Εξακιονίτης, ο Άγιος Νίκων από τη Νεάπολη, ο Άγιος Παύλος από τη Σικελία επίσκοπος Κορίνθου, ο Άγιος Πέτρος από τη Σικελία επίσκοπος Άργους, ο Άγιος Πέτρος από τις Συρακούσες, ο Άγιος Συμεών από τις Συρακούσες, οι Άγιοι Φιλάδελφος και Αλφειός.
- Πολλοί Μεγαλοέλληνες συμμετείχαν στην ελληνική επανάσταση κατά των Οθωμανών το 1821.
- Οι κάτοικοι της νότιας Ιταλίας δεν βλέπουν τον Γκαριμπάλντι ως ήρωα που ενοποίησε τη χώρα το 1861 – τον βλέπουν σαν εχθρό που τους υπέταξε, καταργώντας το βασίλειο των Δύο Σικελιών και την ανεξαρτησία τους. Το γεγονός ότι η Ιταλία δεν συνιστούσε ποτέ έθνος αποδεικνύεται ξεκάθαρα και από το γεγονός ότι σφαγιάστηκαν 200.000 κάτοικοι του βασιλείου των Δύο Σικελιών στις μάχες που διεξήχθησαν.
Κατ’ αντίθεση, στην Ελλάδα, όταν ο ελληνικός στρατός απελευθέρωνε τα Ιωάννινα, τη Θεσσαλονίκη, κλπ., όλος ο πληθυσμός υποδεχόταν με ενθουσιασμό τους στρατιώτες, γιατί πολύ απλά η Ελλάδα αποτελεί έθνος εδώ και χιλιετίες, ενώ η δημιουργία της Ιταλίας από τον Γκαριμπάλντι ήταν ένα αιματοβαμμένο πείραμα σε βάρος των Ελληνογενών πληθυσμών του Νότου, όπως αισθάνονται οι ίδιοι. Μάλιστα, η ένοπλη αντίσταση συνεχίστηκε και μετά την υποταγή του Νότου κυρίως από τους αντάρτες που αποκαλούνταν… «κλέφτες»… «briganti»… οι οποίοι διάλεξαν αυτό το όνομα προς τιμήν των «κλεφτών» του απελευθερωτικού αγώνα του 1821 στην Ελλάδα.
Να σημειώσουμε τέλος ότι στον πόλεμο του Γκαριμπάλντι εναντίον του Νότου, ένας από τους σημαντικότερους στρατηγούς του Βασιλείου των Δύο Σικελιών που πολέμησε σθεναρά στην άμυνα της Νάπολης ήταν ο Ηπειρώτης Δημήτριος Λέκκας, το άγαλμα του οποίου βρίσκεται στην αυλή της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας των Αγίων Πέτρου και Παύλου στη Νάπολη.
