Όταν ο Μαρκ Ρούτε μετακομίσει στο γραφείο του στο ΝΑΤΟ, δεν θα έχει περίοδο χάριτος.
Η εκστρατεία του απερχόμενου Ολλανδού πρωθυπουργού για τη θέση του γενικού γραμματέα έληξε την Πέμπτη, όταν εξασφάλισε την υποστήριξη και των 32 συμμάχων του ΝΑΤΟ (με τη Ρουμανία, να ανακοινώνει την υποστήριξή της). Ο εν ενεργεία γγ, Γενς Στόλτενμπεργκ, πρόκειται να παραιτηθεί την 1η Οκτωβρίου.
Ο Ρούτε, ο οποίος διοικεί την πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ εδώ και 14 χρόνια, επαινείται ευρέως ως αποτελεσματικός οικοδόμος συναίνεσης, ενώ δείχνει επίσης αποφασιστικότητα στην υποστήριξη της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων ολλανδικών προσπαθειών για την εκπαίδευση ουκρανών πιλότων να πετούν μαχητικά F-16.
Αλλά ακόμη και για έναν έμπειρο πολιτικό, το επόμενο κεφάλαιο της πολιτικής καριέρας του Ρούτε δεν θα είναι ένας περίπατος στο πάρκο. Ακολουθούν τα πέντε κορυφαία δύσκολα θέματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει.
- Η πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ
Τέσσερις εβδομάδες αφότου ο Ρούτε ξεκινήσει τη νέα του δουλειά, οι Αμερικανοί πηγαίνουν στις κάλπες και θα μπορούσαν να επανεκλέξουν τον Ντόναλντ Τραμπ, έναν σκεπτικιστή του ΝΑΤΟ. - να αμυνθεί έναντι της Ρωσίας, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ ήταν μακράν ο μεγαλύτερος χορηγός στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο.
Η επανεκλογή του Τραμπ θα εκτροχιάσει επίσης σχεδόν σίγουρα το σχέδιο του ΝΑΤΟ να προετοιμάσει την Ουκρανία για τη μελλοντική της ένταξη, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών να ολοκληρωθεί ο εκδυτικισμός του αρχικά σοβιετικού τύπου στρατού της Ουκρανίας.
Οι χώρες του ΝΑΤΟ υποσχέθηκαν πέρυσι ότι «θα είναι σε θέση να απευθύνουν πρόσκληση στην Ουκρανία να ενταχθεί στη συμμαχία, όταν οι σύμμαχοι συμφωνήσουν και πληρούνται οι προϋποθέσεις».
Κρίνοντας, ωστόσο, από τον πρόσφατο χαρακτηρισμό του Τραμπ για τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η δέσμευση αυτή φαίνεται επισφαλής.
Ο Ζελένσκι «μπορεί να είναι ο καλύτερος πωλητής από κάθε πολιτικό που έχει ζήσει ποτέ», δήλωσε ο Τραμπ σε προεκλογική εκδήλωση την περασμένη εβδομάδα. «Μόλις έφυγε πριν από τέσσερις ημέρες με 60 δισεκατομμύρια δολάρια [μετά την υπογραφή μιας δεκαετούς συμφωνίας ασφαλείας με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν], και επιστρέφει στο σπίτι του και ανακοινώνει ότι χρειάζεται άλλα 60 δισεκατομμύρια δολάρια. Δεν τελειώνει ποτέ».
- Η χειμερινή επίθεση του Πούτιν στην Ουκρανία
Μόλις ο Ρούτε αναλάβει τα καθήκοντά του, η Ουκρανία θα τον καλέσει για βοήθεια καθώς πλησιάζει ο χειμώνας.
Τους τελευταίους μήνες, η Ρωσία έχει εντείνει τα χτυπήματα κατά των θερμοηλεκτρικών σταθμών και των φραγμάτων της Ουκρανίας – υποδομές που χρειάζονται μήνες, αν όχι χρόνια, για να επισκευαστούν πλήρως.
Το εγχειρίδιο του Κρεμλίνου δεν είναι καινούργιο. Κατά τη διάρκεια του πρώτου χειμώνα του πολέμου, μεταξύ 2022 και 2023, το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας δέχθηκε σοβαρές επιθέσεις.
Το κλειδί, λέει ο απερχόμενος επικεφαλής του ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ, βρίσκεται σε περισσότερα συστήματα αεράμυνας που θα μπορούσαν να προστατεύσουν τους προμηθευτές ενέργειας, καθώς και στο προσωπικό συντήρησης που εργάζεται για την επισκευή των κατεστραμμένων εγκαταστάσεων.
Οι χώρες του ΝΑΤΟ δίνουν επίσης μάχη για να στείλουν – ή, στην περίπτωση της χώρας του Ρούτε, να κατασκευάσουν – συστήματα αεράμυνας. Αλλά η Ευρώπη δεν έχει τόσα πολλά να στείλει, η πρόοδος στις ΗΠΑ καθυστέρησε στο Κογκρέσο και οι χώρες που βρίσκονται κοντά στη Ρωσία δεν είναι καθόλου πρόθυμες να εγκαταλείψουν τις ασπίδες αέρος τους σε αυτή την επικίνδυνη στιγμή.
- Να πληρώσουν τα μέλη του ΝΑΤΟ
Το ΝΑΤΟ γιόρτασε αυτή την εβδομάδα τον αριθμό ρεκόρ των συμμάχων που πέτυχαν τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες – 23. Πράγματι, οι Κάτω Χώρες μόλις ξεπέρασαν αυτό το όριο φέτος, μετά από χρόνια που υπολείπονταν.
Αλλά αυτό σημαίνει ότι το ένα τρίτο της συμμαχίας εξακολουθεί να μην επιτυγχάνει το στόχο, παρά την ανάληψη αυτής της δέσμευσης πριν από 10 χρόνια.
Τα κράτη της Νότιας Ευρώπης είναι από τους χειρότερους παραβάτες.
Στην Ιταλία, οι εκτιμήσεις για το 2024 βλέπουν μια μικρή πτώση από το ήδη χαμηλό 1,5% πέρυσι. Η Ισπανία θα δαπανήσει μόνο 1,28 τοις εκατό φέτος. Η γειτονική της Πορτογαλία δεσμεύτηκε για 1,55 τοις εκατό.
«Το κακό ιστορικό των μεσογειακών φίλων μας είναι το τέλειο όπλο για τον Τραμπ», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης από την περιοχή της Βαλτικής, στον οποίο παραχωρήθηκε ανωνυμία για να μιλήσει ελεύθερα για το κλίμα στο ΝΑΤΟ. Η περιοχή έχει ταχθεί σθεναρά υπέρ μιας πιο σκληρής προσέγγισης της Ρωσίας.
Πιο κοντά στα χωράφια του Τραμπ, ωστόσο, τα πράγματα είναι εξίσου άσχημα. Ο Καναδάς, μέλος του ΝΑΤΟ από την αρχή, το 1949, δεσμεύει μόνο το 1,37% του ΑΕΠ, καταγράφοντας ανάπτυξη 0,1% από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
- Παράπονα της ανατολικής πλευράς
Οι χώρες που συνορεύουν με τη Ρωσία δεν είναι οι μεγαλύτεροι θαυμαστές του Ρούτε.
Θύμωσαν για τις χαμηλές ολλανδικές αμυντικές δαπάνες και είναι ιδιαίτερα αναστατωμένες που ο κορυφαίος ρόλος στο ΝΑΤΟ πηγαίνει πάντα σε έναν Δυτικοευρωπαίο ή Βορειοευρωπαίο, παρόλο που οι χώρες της ανατολικής πτέρυγας συμμετέχουν στη συμμαχία εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα.
Η Εσθονή πρωθυπουργός Κάγια Κάλας δεν μπήκε στην κούρσα για την κορυφαία θέση στο ΝΑΤΟ, αφού της είπαν ότι δεν θα είχε την υποστήριξη χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Γερμανία (τώρα είναι η επικρατέστερη για να γίνει η επόμενη επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ). Φοβήθηκαν ότι ο διορισμός της θα θεωρηθεί από τη Μόσχα ως κλιμάκωση των εχθροπραξιών. Ο πρόεδρος της Ρουμανίας Κλάους Γιοχάνις, ο οποίος όντως έθεσε υποψηφιότητα για τη θέση, εξασφάλισε ότι μόνο η Ουγγαρία – για λίγο και μόνο για λόγους τακτικής – να τον υποστηρίξει.
Οι χώρες της ανατολικής πτέρυγας θα ζητήσουν τώρα πιθανότατα καλύτερη εκπροσώπηση στο δευτεροβάθμιο επίπεδο του ΝΑΤΟ: τη θέση του αναπληρωτή γενικού γραμματέα (DSG) και τις διάφορες θέσεις των βοηθών γενικών γραμματέων (ASG).
Η κατανομή των θέσεων αποτελεί εδώ και αρκετό καιρό ένα ευαίσθητο σημείο για τις ανατολικές χώρες. Ενώ ο απερχόμενος DSG είναι Ρουμάνος, και οι επτά ASG είναι από τη Δύση – δύο από τις ΗΠΑ, ένας από τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, τη Βρετανία, την Ιταλία και τη Γαλλία. Άλλη μια θέση ASG είναι κενή.
Πράγματι, ένα από τα πρώτα καθήκοντα του Ρούτε ως επικεφαλής του ΝΑΤΟ θα είναι να ορίσει έναν αναπληρωτή, και θα υπάρξει πίεση να διορίσει κάποιον από ανατολική χώρα.
- Οι ηγέτες της Ευρώπης που «αγαπούν τον Πούτιν»
Δεν είναι μόνο ο Τραμπ τον οποίο θα πρέπει να πείσει ο Ρούτε για να διατηρήσει το ΝΑΤΟ ζωντανό και υγιές.
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα ακροδεξιά κόμματα που είναι σκεπτικιστές του ΝΑΤΟ και αγαπούν τον Πούτιν ανθίζουν.
Η Γαλλία, για παράδειγμα, βρίσκεται στο κατώφλι των βουλευτικών εκλογών που θα μπορούσαν να φέρουν σημαντικά κέρδη για τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό – αναγκάζοντας τον Στόλτενμπεργκ να κάνει μια σπάνια έκκληση στο Παρίσι να «κρατήσει το ΝΑΤΟ ισχυρό» σε συνέντευξή του στο POLITICO.
Ο Ρούτε, φυσικά, γνωρίζει πολύ καλά αυτή την ιστορία. Κατά κάποιον τρόπο, άρχισε να σκέφτεται την κορυφαία θέση στο ΝΑΤΟ όταν έγινε σαφές ότι το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα του για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία θα έχανε τις ολλανδικές εκλογές από το ακροδεξιό Κόμμα για την Ελευθερία του Geert Wilders, πράγμα που συνέβη.
Ο Wilders, ερωτηθείς πέρυσι σχετικά με την άποψή του για τον Ρώσο ηγέτη Βλαντίμιρ Πούτιν, δήλωσε στο ρωσικό πρακτορείο RT: «Τον χειροκροτώ, όπως χειροκροτώ και τον κ. Τραμπ που είναι ηγέτες, οι οποίοι στέκονται εκεί εκ μέρους του ρωσικού και του αμερικανικού λαού».
Ένα πράγμα δεν χρειάζεται να φοβάται ο Ρούτε: Η νέα του δουλειά δεν θα είναι βαρετή.