Το Αζερμπαϊτζάν έχει αρχίσει να επανεγκαθιστά ανθρώπους που εκτοπίστηκαν εξαιτίας του πρώτου πολέμου στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Το Μπακού αποκαλεί το σχέδιο «Μεγάλη Επιστροφή».
Τον Νοέμβριο του 2020 η Αρμενία αναγκάστηκε σε ταπεινωτική συνθηκολόγηση, μετά τον πόλεμο των 44 ημερών στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Με την παρέμβαση της Ρωσίας για τον τερματισμό των εχθροπραξιών, το Αζερμπαϊτζάν κατέλαβε πάνω από το 70% του Αρτσάχ. Ωστόσο η ένταση δεν έφυγε καμία στιγμή από την περιοχή του Νότιου Καυκάσου.
Τον Μάιο του 2021 υπήρξε εισβολή στα νοτιοανατολικά σύνορα της Αρμενίας από το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο ξεκίνησε κατά συρροή ενέργειες εκφοβισμού των κατοικών του ελεύθερου Αρτσάχ, ενώ στο κατεχόμενο η καταστροφή μνημείων της αρμενικής πολιτιστικής κληρονομίας, όπως αρχαίων ναών, νεκροταφείων και σταυρικών λαξευμένων πετρών (χατσκάρ) αποδόθηκε ως μία προσπάθεια των Αζέρων, να σβήσουν τα ιστορικά ίχνη των Αρμενίων από την περιοχή, διαπράττοντας γενοκτονία σε όλα τα επίπεδα! Μία αναζήτηση σε αναρτήσεις του infognomonpolitics.gr στις κατηγορίες και «Αρμενία» και «Αζερμπαϊτζάν» επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές!
Τον τελευταίο καιρό υπάρχουν διαδικασίες εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Αρμενίας και Τουρκίας, η οποία στήριξε το Αζερμπαϊτζάν στρατιωτικά με προμήθεια όπλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Υπενθυμίζεται, τον Ιούνιο του 2021, ότι κατά τους εορτασμούς της νίκης του Αζερμπαϊτζάν στην πόλη Σουσί, ο Ερντογάν είχε μιλήσει για νέο status quo στην περιοχή, με την Τουρκία να αναλαμβάνει ενερότατο ρόλο με το άνοιγμα προξενείου και την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής στρατιωτικών drones.
Στο Ερεβάν υπήρξαν διαδηλώσεις από τις οποίες δεν αποφεύχθηκε η ένταση, κατά τις οποίες αποδοκιμάστηκε η κυβέρνηση Πασινιάν, η οποία κατηγορήθηκε ότι θα ενδώσει στην παράδοση του υπόλοιπου μέρους του Αρτσάχ στο Αζερμπαϊτζάν. Τον Ιούλιο πηγές ανέφεραν, ότι η Τουρκία πιέζει την Αρμενία να υπογράψει έγγραφο, ότι το Αρτσάχ είναι μέρος της επικράτειας του Αζερμπαϊτζάν. Λίγες ημέρες αργότερα η ανακοίνωση του προέδρου του Συμβουλείου Ασφαλείας της χώρας, Αρμέν Γκριγκοριάν, για την απόσυρση αρμενικών δυνάμεων από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ φούντωσε τα σενάρια… παράδοσης.
Η μεγάλη επιστροφή
Σύμφωνα με δημοσίευμα που υπογράφει στην ιστοσελίδα «eurasianet.org» ο Αζέρος δημοσιογράφος Χαϊντάρ Ισάγιεφ, «Το Αζερμπαϊτζάν ξεκινά μεταπολεμική επανεγκατάσταση στο Καραμπάχ». Συγκεκριμένα αυτήν την εβδομάδα σε ένα, όπως χαρακτηρίζεται, «έξυπνο χωριό» στο έδαφος που κατέλαβε το Μπακού κατά τη διάρκεια του πολέμου με την Αρμενία το 2020, εγκαταστάθηκαν οι πρώτες 10 οικογένειες από το Αζερμπαϊτζάν.
Όπως αναφέρεται, το Αζερμπαϊτζάν έχει αρχίσει να επανεγκαθιστά ανθρώπους που εκτοπίστηκαν εξαιτίας του πρώτου πολέμου πριν από περισσότερα από 30 χρόνια. Η κυβέρνηση το αποκαλεί «Μεγάλη Επιστροφή». Στις 19 Ιουλίου, η αστυνομία συνόδευσε 10 οικογένειες, αποτελούμενες από 58 άτομα, πίσω στο χωριό Αγκαλί στο Ζάνγκιλαν, το οποίο είναι μια από τις περιοχές στο Καραμπάχ που το Αζερμπαϊτζάν έχασε από τις αρμενικές δυνάμεις στον πρώτο πόλεμο μεταξύ των δύο πλευρών στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και ανέκτησε το 2020. Αυτήν την εβδομάδα υπολογίζεται, ότι στο Αγκαλί θα εγκατασταθούν επιπλέον 41 οικογένειες.
Περισσότεροι από 600.000 εκτοπισμένοι ήταν διασκορπισμένοι στο Αζερμπαϊτζάν στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Μετά τον πόλεμο του 2020 – κατά τον οποίο το Αζερμπαϊτζάν ανακατέλαβε περισσότερα από 8.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους μέσα και γύρω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, περίπου το 75 τοις εκατό της γης που είχε χάσει από τις αρμενικές δυνάμεις στον πρώτο πόλεμο της δεκαετίας του 1990 – πολλοί άρχισαν να κινητοποιούνται για να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Πάντως το δημοσίευμα αναφέρει, ότι το χρονοδιάγραμμα για την επανεγκατάσταση «ξέφυγε» πολλές φορές λόγω εργατικών προβλημάτων που προέκυψαν στον κατασκευαστικό τομέα.
Μεγαλεπίβολο σχέδιο ή ψηφιακή φυλακή;
To εγχείρημα του Αγκαλί αποτελεί ένα μεγαλεπίβολο σχέδιο του Αζερμπαϊτζάν, το οποίο διαφημίστηκε από δυτικά ταξιδιωτικά Μέσα, ως μία προσπάθεια του Ιλχάμ Αλίγεφ να εμπνεύσει την Ευρώπη και τον κόσμο για την αντιμετώπιση της κοινωνικής φτώχειας, μέσω επενδύσεων σε έξυπνες πόλεις που δημιουργούν αστικές περιοχές πιο αποτελεσματικές με τη χρήση ψηφιακών και τηλεπικοινωνιακών τεχνολογιών. Μάλιστα υπήρχε σύγκριση των εικόνων του πριν και του μετά της ανακατασκευής της περιοχής του Αγκαλί, το οποίο προορίζεται να γίνει διεθνής κόμβος μεταφορών και υλικοτεχνικής υποστήριξης με εξαιρετικά ανεπτυγμένη γεωργική και τουριστική υποδομή.
Το Αζερμπαϊτζάν θεωρεί ότι το πρότζεκτ Αγκαλί στέφθηκε με επιτυχία γι’αυτό το Μπακού ενθαρρύνει την ΕΕ για να εντείνει τις ενέργειες για έξυπνα χωριά. Τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ επεξεργάζεται τρόπους για την αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών μέσω της πολιτικής συνοχής του μπλοκ, των γεωργικών πολιτικών και των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης. Το 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στόχευσε ειδικά τις αγροτικές περιοχές εγκαινιάζοντας τη Δράση της ΕΕ για τα… Έξυπνα Χωριά. Τον Απρίλιο του 2022, η Επιτροπή εγκαινίασε την Αποστολή της ΕΕ, η οποία έχει ορίσει 100 πόλεις της ΕΕ που θα αποτελέσουν μέρος ενός έργου που θα βελτιώσει αυτές τις τοποθεσίες ώστε να γίνουν κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030. Στους κατοίκους που θα εγκατασταθούν στο Αγκαλί «θα παρασχεθούν σπίτια υψηλής ποιότητας εξοπλισμένα με έξυπνες τεχνολογίες».
Πάντως όπως διαβάζουμε υπάρχουν και αντίθετες απόψεις εντός του Αζερμπαϊτζάν. Οι επικριτές της κυβέρνησης πιστεύουν ότι αυτές οι συσκευές θα επιτρέψουν στις αρχές να παρακολουθούν και να διατηρούν αυστηρό έλεγχο στο χωριό.
Ο Ιλγκάρ Μαμάντοφ, πρόεδρος του ημι-αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Εναλλακτικού Κόμματος, είπε κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Αγκαλί τον περασμένο μήνα ότι οι τοπικοί αξιωματούχοι του είπαν ότι οι κάμερες αναγνώρισης προσώπου θα παρακολουθούν την είσοδο του χωριού. Χαρακτήρισε τον Αγκαλί «μια δοκιμή ενός νέου ολοκληρωτισμού» και «μια ψηφιακή φυλακή», καταδικάζοντας τις προσπάθειες της κυβέρνησης να γιορτάσει τη «Μεγάλη Επιστροφή».