Στην «γραμμή» διαφύλαξης του κλίματος και αποφυγής των δύσκολων θεμάτων ώστε να βαδίσουμε ομαλά στην συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας -Τουρκίας στις 7 Δεκεμβρίου που θα διεξαχθεί στην Αθήνα παρουσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πραγματοποιήθηκε χθές στην Άγκυρα η συνάντηση για την συζήτηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης καθώς αποφασίστηκε απλώς η επανεξέταση και ενεργοποίηση μέτρων που έχουν ήδη αποφασισθεί και βρίσκονται στον κατάλογο του 2011. Μεταξύ αυτών και η ενεργοποίηση της τηλεφωνικής γραμμής μεταξύ των ΕΚΑΕ Λάρισας-Εσκί Σεχίρ, όπως και η ανταλλαγή επισκέψεων αξιωματικών, η διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων κ.α.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δενδιας δηλωσε ότι οι δυο αντιπροσωπείες θα παρουσιάσουν στους υπουργούς Άμυνας την προτεραιοποίηση των μέτρων από την υπάρχουσα λίστα του 2011 και αυτοί θα αποφασίζουν την ενεργοποίηση τους.
Το θετικό είναι ότι αποκαθίσταται ένας απευθείας δίαυλος επικοινωνίας σε στρατιωτικό επίπεδο που μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμος για την αποφυγή εντάσεων που θα μπορούσαν να προκληθούν από ένα τυχαίο και μικρής κλίμακας περιστατικό και συγχρόνως συντηρείται το καλό κλίμα που διευκολύνει την πορεία προς το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας τον Δεκέμβριο. Και ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι δίνεται ένα θετικό μήνυμα για συνέχιση του κλίματος της μη έντασης στο Αιγαίο.
Είναι προφανές ότι η Αθήνα ήθελε να αποφύγει μια σε βάθος συζήτηση νέων ΜΟΕ που εκ των πραγμάτων θα οδηγούσαν την συζήτηση στην ουσία άλλων θεμάτων τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν σε αυτό το επίπεδο, ενώ και από παλαιοτέρα συμφωνημένα ΜΟΕ επιλέχθηκε η συζήτηση και ενεργοποίηση των πιο ανώδυνων με εξαίρεση την τηλεφωνική γραμμή μεταξύ των δυο Αεροπορικών Αρχηγείων σε Λάρισα και Εσκι Σεχίρ. Το ΜΟΕ αυτό ειχε αποφασισθεί ηδη από το 2005.
Η συζήτηση για τα ΜΟΕ είχε διακοπεί το 2020 λόγω των τουρκικών προκλήσεων και η επανέναρξη τους είχε αναβληθεί αρκετές φορές αλλά Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενέταξαν το ζήτημα αυτό στην συνολική διαδικασία επαναπροσέγγισης που αποφάσισαν στην συνάντηση τους στο Βίλνιους το περασμένο Ιούλιο. Η διαδικασία αυτή προβλέπει την συζήτηση της θετικής ατζέντας, τον πολιτικό διάλογο και τα ΜΟΕ και θα κορυφωθεί με το ΑΣΣ τον Δεκέμβριο.
Η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον πρέσβη Χ.Λαλάκο έγινε δεκτή στην Άγκυρα και από τον υπουργό Άμυνας της Τουρκίας, Χ.Γκιουλέρ, και κατόπιν συναντήθηκε με την τουρκική αντιπροσωπεία επικεφαλής της οποίας ηταν ο υφυπουργός εξωτερικών Μπουράκ Ακσαπάρ.
Κλείσιμο
Σύμφωνα με την ταυτόσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε από τα υπουργεία Άμυνας Ελλάδας και Τουρκίας επισημαίνεται ότι «οι δύο πλευρές συμφώνησαν, κατ’ αρχήν, να υλοποιήσουν ή να επανενεργοποιήσουν δραστηριότητες ΜΟΕ κατά τη διάρκεια του έτους 2024, από τον συμφωνημένο προηγουμένως κατάλογο ΜΟΕ. Η συνάντηση διεξήχθη σε θετικό πνεύμα. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης να δημιουργήσουν μηχανισμό σημείων επαφής για επικοινωνία και διευκόλυνση της εφαρμογής των συμφωνηθέντων ΜΟΕ».
Χθες μετά από δημοσιεύματα τουρκικών εφημερίδων που παρουσίαζαν μια ατζέντα με λίστα ΜΟΕ εκ των οποίων αρκετά είχαν προταθεί στο παρελθόν από την Τουρκία και δεν είχαν γίνει δεκτά από την Ελλάδα, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας υποχρεώθηκε μέσω πηγών του να διευκρινίσει ότι δεν έχουν βάση. Επισήμαιναν μάλιστα οι ίδιες πηγές ότι «οι συνομιλίες αφορούν κατάρτιση δραστηριοτήτων ΜΟΕ έτους 2024, από τον εγκεκριμένο, κοινό, κατάλογο ΜΟΕ, που καταρτίσθηκε το 2010 (πχ οργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων, ανταλλαγή επισκέψεων στρατιωτικών αντιπροσωπειών, ανταλλαγή επισκέψεων μεταξύ των Διοικητών παραμεθόριων μονάδων, τηλεφωνική γραμμή μεταξύ ΕΚΑΕ Λάρισας- Εσκί Σεχίρ).
Από το 2001 και μεχρι το 2010 έχει συμφωνηθεί ένας κατάλογος 29 ΜΟΕ πολλά εκ των οποίων είναι χαμηλής πολιτικής και έχουν σκοπό κυρίως την αποκατάσταση επικοινωνίας μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων των δυο χωρών και δραστηριότητες που αποκαθιστούν ακόμη και την διαπροσωπική επαφή. Απο αθλητικούς αγώνες, διασύνδεση στρατιωτικών νοσοκομείων, μαθήματα ελληνικής και τουρκικής γλώσσας σε στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, διεξαγωγή επιστημονικών συμποσίων μέχρι και ανταλλαγή επισκέψεων αξιωματικών ,ανταλλαγή επισκέψεων διοικητών παραμεθορίων περιοχών κ.α..
Σε αμιγώς στρατιωτικό επίπεδο οι δυο χώρες έχουν το Μνημόνιο Παπούλια-Γιλμάζ και τις «Οδηγίες πρόληψης ατυχημάτων και επεισοδίων σε διεθνή ύδατα και διεθνή εναέριο χώρο» του 1988, που καλύπτουν μεγάλο εύρος των δραστηριοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων των δυο χωρών αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν εφαρμόζονται. Με την εξαίρεση ίσως του Μορατόριουμ ασκήσεων το οποίο φέτος έχει παραταθεί στο πλαίσιο και της βελτίωσης των σχέσεων που ακολούθησε τους σεισμούς του Φεβρουαρίου στην Τουρκία.
Πάγια επιδίωξη της Τουρκίας στην συζήτηση των ΜΟΕ είναι η εισαγωγή Μέτρων που θα περιορίζουν τον κίνδυνο ατυχημάτων ακόμη και σε παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας αλλά και θα οδηγούν σε έμμεση αποδοχή των αμφισβητήσεων των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Τουρκία στο Αιγαίο.
Η Τουρκία κατά περιόδους έθετε προς συζήτηση τον code of conducts για να περιορίσει τους κινδύνους από την παράνομη είσοδο των τουρκικών μαχητικών στον ελληνικό εναέριο χώρο αλλά και την υιοθέτηση του συστήματος IFF ώστε να αναγνωρίζονται αυτομάτως ως φίλια τα τουρκικά αεροσκάφη όταν παραβιάζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο ή προβαίνουν σε παραβάσεις εντός του FIR Αθηνών χωρίς να καταθέτουν σχέδια πτήσης (καθώς δεν αναγνωρίζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο των 10 ν.μ., ούτε τις ελληνικές αρμοδιότητες εντος του FIR Αθηνών).