Όλες εκτιμάμε τα ωραία σωματικά χαρακτηριστικά που έχουμε πάρει –τα ολόισια, λευκά δόντια, το γρήγορο μεταβολισμό–, αλλά είναι σημαντικό να κάνουμε απογραφή και των προβλημάτων υγείας που μπορεί να έχουμε κληρονομήσει μαζί με αυτά. Οι παρακάτω ερωτήσεις θα σου δώσουν κάποια στοιχεία για την κληρονομικότητα από τη μητέρα σου για το μέλλον σου και θα σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις τους κληρονομικούς παράγοντες κινδύνου.
“Είσαι όσο ψηλή ήσουν και στα 20;”
Εάν η μητέρα σου έχει χάσει 3-4 πόντους από το ύψος της, αυτό μπορεί να είναι ένδειξη οστεοπόρωσης ή οστεοπενίας. Εάν έχει οστεοπόρωση, έχεις 50% πιθανότητες να εμφανίσεις κι εσύ. Εάν αντίθετα η μητέρα σου έχει την κορμοστασιά 35χρονης, δεν έχεις τις ίδιες πιθανότητες να αποκτήσεις καμπούρα ή να παθαίνεις κατάγματα στη λεκάνη αργότερα.
Τι να κάνεις Για να διατηρήσεις το σκελετό σου δυνατό, φρόντισε να λαμβάνεις τουλάχιστον 1.000 milligram ασβέστιο την ημέρα από ημιάπαχα γαλακτοκομικά και ένα συμπλήρωμα με βιταμίνη D, που βοηθά τον οργανισμό να απορροφήσει το ασβέστιο. Στο γυμναστήριο εκτέλεσε και ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης εκτός από αεροβική. Τα οστά δυναμώνουν με αυτό τον τρόπο, ενώ η άσκηση μυϊκής ενδυνάμωσης εστιάζει και σε περιοχές όπως οι ώμοι, η σπονδυλική στήλη και οι καρποί. Εάν η κληρονομικότητα από τη μητέρα σου περιλαμβάνει οστεοπόρωση και είσαι πάνω από 35 ετών, ζήτα από το γιατρό σου να σου κάνει μια εξέταση οστικής πυκνότητας. Εάν αυτή δείξει ότι ο σκελετός σου είναι εύθραυστος, μπορείς να τον δυναμώσεις καταναλώνοντας περισσότερα γαλακτοκομικά, αυξάνοντας την άσκηση μυϊκής ενδυνάμωσης και λαμβάνοντας φαρμακευτική αγωγή. Φαντάσου το σκελετό σου σαν ένα βράχο που διαβρώνεται αργά: όσο πιο σκληρή και δυνατή κάνεις την πέτρα τόσο περισσότερο θα αντέξει στο χρόνο.
“Πέρασες δύσκολη εγκυμοσύνη;”
Μη θεωρείς απαραίτητο ότι η δική σου εγκυμοσύνη θα είναι ίδια με της μητέρας σου, αλλά ορισμένες επιπλοκές έχουν γενετική σχέση. Μάθε αν η ίδια έκανε καισαρική τομή λόγω στενής ή μη ευθυγραμμισμένης λεκάνης. Εάν έχεις στενή λεκάνη, μπορεί να αντιμετωπίσεις ανάλογη κατάσταση. Μπορεί, επίσης, να κληρονομήσεις τον αυξημένο κίνδυνο θρόμβωσης και διαβήτη εγκυμοσύνης. Ακόμη κι αν η μητέρα σου δεν αντιμετώπισε τίποτα χειρότερο από την πρωινή ναυτία, το να μάθεις για την εμπειρία της θα σε βοηθήσει να δεις πως ό,τι περάσεις, είτε είναι καούρες είτε άγχος του τοκετού, κρίνεται φυσιολογικό.
Τι να κάνεις Εάν η μητέρα σου αντιμετώπισε κάποιο από τα παραπάνω θέματα, ενημέρωσε το γυναικολόγο σου, ειδικά αν είσαι έγκυος ή αν σκοπεύεις να μείνεις σύντομα. Ο γιατρός θα συνεργαστεί μαζί σου για να πάρετε μαζί μέτρα ώστε να προλάβετε τυχόν επιπλοκές. Στην περίπτωση του διαβήτη, για παράδειγμα, μπορεί να σου συστήνει να καταναλώνεις περισσότερα φρούτα και λαχανικά μαζί με ήπια άσκηση για να μειώσεις τον κίνδυνο.
“Τι έδειξαν οι εξετάσεις σου στον οφθαλμίατρο;”
Άσχετα με το αν φορά γυαλιά ή φακούς επαφής, ρώτησέ τη αν έχει διαγνωστεί με γλαύκωμα (βλάβη στο οπτικό νεύρο) ή εκφυλισμό της ωχράς κηλίδος (λέπτυνση του αμφιβληστροειδούς). Αμφότερες οι παθήσεις είναι κληρονομικές και συνήθως έχουν προχωρήσει αρκετά πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα. Αυτό είναι επικίνδυνο, γιατί αν δε διαγνωστούν εγκαίρως, ενδέχεται να οδηγήσουν σε βλάβη ή ακόμη και απώλεια της όρασης.
Τι να κάνεις Εάν υπάρχει ιστορικό γλαυκώματος ή εκφυλισμού της ωχράς κηλίδος στην οικογένειά σου και αν καπνίζεις, η κληρονομικότητα από τη μητέρα σου παίζει ρόλο στο στο αν θα το πάθεις κι εσύ. Το κάπνισμα μειώνει τη ροή του αίματος στην περιοχή των ματιών, όπως και τα επίπεδα των αντιοξειδωτικών που διατηρούν υγιή τα μάτια και βλάπτει τους εύθραυστους οφθαλμικούς ιστούς. Εάν η μητέρα σου (ή ο πατέρας σου) έχουν μία από αυτές τις παθήσεις, ξεκίνα από τώρα να κάνεις ετήσια οφθαλμολογική εξέταση –ακόμη κι αν η όρασή σου είναι άριστη– και ενημέρωσε το γιατρό σου για τυχόν ανησυχητικές ενδείξεις. Εάν εντοπίσει κάποιο πρόβλημα, όσο νωρίτερα αντιμετωπιστεί τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να διατηρήσεις σε καλή κατάσταση την όρασή σου στο μέλλον.
“Είχες ποτέ ή έχεις μελαγχολία;”
Μην είσαι σίγουρη πως η μητέρα σου θα σου έλεγε αν έπαιρνε ήπια αντικαταθλιπτικά. Πολλοί άνθρωποι δε νιώθουν άνετα ώστε να αναφέρουν θέματα ψυχικής υγείας, ακόμη και στην οικογένειά τους. Ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι αν έχεις ένα γονέα με κλινική κατάθλιψη ή χρόνιο άγχος, σε κάνει δύο με τρεις φορές περισσότερο επιρρεπή στην κατάθλιψη από κάποιον που δεν έχει άμεσο οικογενειακό ιστορικό της πάθησης. Εάν η μητέρα σου είναι μονίμως μες στην καλή χαρά, τότε είσαι τυχερή: τις ικανότητες διαχείρισης των προβλημάτων τις μαθαίνουμε από τους γονείς μας. Άρα, μια μητέρα ικανή να υπερνικήσει τα εμπόδια είναι πιθανό να κληρονομήσει τις τεχνικές της στην κόρη της.
Τι να κάνεις Προσπάθησε να μην υποκρίνεσαι ότι είσαι ευτυχισμένη. Εάν ανοιχτείς σε φίλους και συγγενείς για το πώς νιώθεις, η διάθεσή σου μπορεί να βελτιωθεί. Σε μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Όρεγκον διαπιστώθηκε ότι οι πιεσμένες γυναίκες με αδύναμη κοινωνική υποστήριξη είχαν περισσότερες πιθανότητες να παραμείνουν σε κατάθλιψη από αυτές με ισχυρούς δεσμούς. Εάν νιώθεις πιο θλιμμένη, ανήσυχη ή στρεσαρισμένη από το συνηθισμένο για περισσότερο από 2 εβδομάδες, ζήτα από το γιατρό σου να σου συστήσει έναν ψυχολόγο με ειδίκευση στη γνωστική συμπεριφορά.
“Αφαίρεσες κάποια ελιά;”
Εδώ είναι επίσης βασική η κληρονομικότητα από τη μητέρα σου: Ακόμη κι αν δεν έχεις κάνει ούτε μια ώρα ηλιοθεραπεία στη ζωή σου, διατηρείς και πάλι περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσεις δερματικές βλάβες αν έχει η μητέρα σου. Ρώτα την αν έχει αφαιρέσει καρκινικό ή προκαρκινικό σπίλο.
Τι να κάνεις Εάν έχεις οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος, βάζε επιμελώς αντηλιακό, ακόμη κι αν έχεις σκούρο δέρμα. Εκτός από την τακτική εξέταση στο δερματολόγο, ζήτα από τον οφθαλμίατρό σου να σε εξετάσει για τυχόν χρωματικές αλλαγές στα μάτια, που ενδέχεται να είναι δείγμα καρκίνου του δέρματος.