Να αφήσει πίσω του τον νέο «κάβο», ο οποίος, με αφορμή την υπόθεση των παρακολουθήσεων, ορθώθηκε στη ρότα του, επιχειρεί το κυβερνητικό επιτελείο, βάζοντας πλέον πλώρη για το «απάνεμο», όπως προοιωνίζεται, λιμάνι της ΔΕΘ, από το οποίο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει να εκπέμψει το προσεχές Σαββατοκύριακο μήνυμα κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας.
«Δεν είμαστε εδώ για τα εύκολα, είμαστε κυρίως για τα δύσκολα, για τις φουρτούνες και τις τρικυμίες, που δεν ήταν λίγες όσες βρέθηκαν μέχρι τώρα στην πορεία μας, αλλά τις αντιμετωπίσαμε όλες», είναι το πνεύμα από το οποίο διακατέχονται ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του, οι οποίοι μετά το μούδιασμα που δημιούργησε στο εσωτερικό της κυβέρνησης η κρίση με το σκάνδαλο της καταγραφής των συνομιλιών του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη από την ΕΥΠ, σχεδιάζουν πολιτική αντεπίθεση διαρκείας με ορίζοντα τις εκλογές της προσεχούς άνοιξης. Από το βήμα της Διεθνούς Εκθεσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης σχεδιάζει, κατά πληροφορίες, να κινηθεί προς τρεις κατευθύνσεις:
■ Πρώτον, να κάνει έναν εκτενή απολογισμό των πεπραγμένων της κυβέρνησής του στους 39 μήνες κατά τους οποίους βρίσκεται ο ίδιος στο τιμόνι της χώρας.
■ Δεύτερον, να αναφερθεί στον προγραμματισμό του επόμενου εννεαμήνου, που απομένει ως τις κάλπες, κάνοντας ειδική μνεία στα μέτρα που θα ληφθούν για τη διαχείριση του επερχόμενου δύσκολου χειμώνα.
■ Τρίτον, να παρουσιάσει το περίγραμμα των προγραμματικών θέσεων και στόχων της Ν.Δ. για την επόμενη τετραετία, κατά την οποίος ο ίδιος πιστεύει ότι θα έχει και πάλι την ευθύνη για τη διακυβέρνηση της χώρας. Το γεγονός ότι η φετινή ΔΕΘ είναι η τελευταία πριν από τις επερχόμενες κάλπες δίνει στην κυβέρνηση την αφορμή αλλά και την ευκαιρία να επιχειρήσει ένα ισχυρό συγκριτικό «crash test» με τα κόμματα της αντιπολίτευσης και κυρίως με τον ΣΥΡΙΖΑ στην τελική ευθεία προς τις εκλογές. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, άλλωστε, όλο και πιο συχνά το τελευταίο διάστημα υπογραμμίζει ότι «όσο οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης επιστρατεύουν την γκρίνια και την υπονόμευση, η κυβέρνηση θα απαντά με μικρά και μεγάλα έργα».
Οι καλύτερες του αναμενομένου, εξάλλου, επιδόσεις τις οποίες, παρά τις πολλαπλές κρίσεις με τις οποίες ήρθε αντιμέτωπη, έχει η ελληνική οικονομία επιτρέπουν στην κυβέρνηση να δεσμεύεται ότι εν όψει του δύσκολου για όλο τον πλανήτη επερχόμενου χειμώνα θα πάρει μέτρα για αναχαίτιση της ενεργειακής ακρίβειας και των ανατιμήσεων στην αγορά, προστατεύοντας τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και, κυρίως, τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται από το κυβερνητικό επιτελείο στη μεγάλη υποχώρηση της ανεργίας, καθώς ανακοινώθηκε την Πέμπτη από τη Eurostat ότι τον Ιούλιο η ανεργία στην Ελλάδα περιορίστηκε στο 11,4%, ποσοστό που αποτελεί χαμηλό 12ετίας και είναι σχεδόν 6 μονάδες πιο κάτω από το 17,3% που παρέλαβε η σημερινή κυβέρνηση από τους προκατόχους της.
«Ανάσες ανακούφισης»
Σύμφωνα με όσα μεταδίδουν πηγές οι οποίες απηχούν το κλίμα που επικρατεί στα ενδότερα του Μεγάρου Μαξίμου, έπειτα από πέντε εβδομάδες έντονων πολιτικών πιέσεων που δέχθηκαν ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του, εξαιτίας του σκανδάλου των παρακολουθήσεων, οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών έφεραν χαμόγελα αισιοδοξίας στις τάξεις των κυβερνητικών στελεχών που, όπως λέγεται, «πήραν ανάσες ανακούφισης», που προήλθαν:
1 Από τις -τηρουμένων των αναλογιών- θετικές για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό μετρήσεις των διαθέσεων της κοινής γνώμης που, σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, «κρατά ζωντανό το όνειρο της γαλάζιας αυτοδυναμίας».
2 Από την αίσια έκβαση που είχε η ολιγόωρη ενδονεοδημοκρατική κρίση που προκλήθηκε από την απροσδόκητα υψηλών τόνων παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή για τις παρακολουθήσεις.
3 Από την τροπή που φάνηκε να λαμβάνει η διερεύνηση της «επισύνδεσης» του τηλεφώνου του Νίκου Ανδρουλάκη. Ο πρώτος γύρος της διερεύνησης που, κατ’ απαίτηση της αντιπολίτευσης, διαδραματίστηκε στη διάρκεια της πολύωρης συνεδρίασης της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής την περασμένη Πέμπτη, απέβη υπέρ των κυβερνητικών θέσεων, καθώς από όσα κατατέθηκαν εκεί επιβεβαιώθηκε, όπως επιμένουν κυβερνητικές πηγές, ότι ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του δεν είχαν ενημερωθεί για την παρακολούθηση του τηλεφώνου του κ. Ανδρουλάκη.
Εθνικά και Οικονομία πιέζουν την κυβέρνηση – Με σκανδαλολογία «απαντά» το Μαξίμου
Αξιοσημείωτη επίσης θεωρείται και η επισήμανση της αρμόδιας εισαγγελέα Βασιλικής Βλάχου, η οποία εποπτεύει την ΕΥΠ και φέρεται να κατέθεσε πως το αίτημα για την «επισύνδεση» της τηλεφωνικής γραμμής του προέδρου του ΠΑΣΟΚ έφερε τις υπογραφές έξι υπηρεσιακών παραγόντων της μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών, γεγονός που, κατά την «ανάγνωση» που κάνουν στο κυβερνητικό επιτελείο, δείχνει ότι «τηρήθηκε η νομιμότητα, όπως από την πρώτη στιγμή δήλωσε ο πρωθυπουργός». Αν και η διερεύνηση της υπόθεσης των παρακολουθήσεων θα έχει και άλλους γύρους, αφού τις επόμενες ημέρες ξεκινούν οι εργασίες της εξεταστικής επιτροπής, στην κυβέρνηση θεωρούν ότι «δεν θα υπάρξουν εκπλήξεις».
Αντιθέτως πιστεύουν ότι «θα πέσει στο κενό η απόπειρα της αντιπολίτευσης να εργαλειοποιήσει τη νόμιμη επισύνδεση του κ. Ανδρουλάκη για να στηρίξει έωλους ισχυρισμούς περί δήθεν παρακρατικών μεθοδεύσεων και κατάλυσης των θεσμών του κράτους δικαίου».
Στο μεταξύ, η μία μετά την άλλη οι δημοσκοπήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας δημιουργούν στο κυβερνητικό επιτελείο την πεποίθηση ότι «το κόστος από το “φάουλ” της παρακολούθησης του προέδρου του ΠΑΣΟΚ δεν είναι μεγάλο». Σε όλες τις δημοσιευμένες έρευνες των τελευταίων ημερών, η εικόνα είναι -λίγο πάνω, λίγο κάτω- ίδια και δείχνει ότι η κυβερνητική παράταξη παρουσιάζει μεν μικρή κάμψη στην εκλογική της δύναμη, πλην, όμως, διατηρεί άνετο προβάδισμα που κυμαίνεται από τις 7 έως τις 9,5 εκατοστιαίες μονάδες.
Το προβάδισμα και οι συνεργασίες
Με τις αναγωγές, μάλιστα, της πρόθεσης ψήφου και την αναλογική κατανομή των αναποφάσιστων φαίνεται ότι η διαφορά που χωρίζει τη Ν.Δ. από τον ΣΥΡΙΖΑ στις περισσότερες έρευνες είναι μεγαλύτερη από εκείνη των εκλογών της 7ης Ιουλίου 2019 που ήταν στις 8,32% (39,85% είχε λάβει η Ν.Δ. και 31,53% ο ΣΥΡΙΖΑ). Στις τελευταίες μετρήσεις, η Ν.Δ κινείται στην περιοχή του 34%, ο ΣΥΡΙΖΑ περιστρέφεται γύρω στο 25% και το ΚΙΝ.ΑΛ./ΠΑΣΟΚ προσεγγίζει το 14%. Παρά ταύτα, δεν είναι λίγα τα κυβερνητικά στελέχη που παραδέχονται ότι η υπόθεση των παρακολουθήσεων απομάκρυνε την προοπτική συνεργασίας της Ν.Δ. με το ΠΑΣΟΚ στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί ο στόχος της αυτοδυναμίας που τίθεται από την κυβερνητική ηγεσία για τις δεύτερες εκλογές.
Εκλογές οι οποίες υποχρεωτικά θα προκηρυχθούν εφόσον στην πρώτη αναμέτρηση, η οποία θα γίνει με το σύστημα της απλής αναλογικής, δεν καταστεί δυνατή η συγκρότηση συμμαχικής κυβέρνησης. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο πιστεύουν ότι ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ «βρίσκει στο θέμα της επισύνδεσης του τηλεφώνου του το άλλοθι που επιζητούσε για να απορρίψει τη συμμετοχή σε κυβέρνηση συνεργασίας».
Θυμίζουν ότι μήνες πριν από τα τελευταία γεγονότα ο κ. Ανδρουλάκης είχε λανσάρει το «ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας για πρωθυπουργός», φράση με την οποία «στην πραγματικότητα αποκλειόταν η συνεργασία με τη Ν.Δ., αφού όλοι ξέρουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναι πρώτο κόμμα». Δεν περνά, εξάλλου, απαρατήρητο από «γαλάζιους» επιτελείς ότι ο επικεφαλής της Χαριλάου Τρικούπη, όπως επεσήμανε πρόσφατα και ο πρωθυπουργός από το βήμα της Βουλής, δεν ανταποκρίθηκε ποτέ στην πρόσκληση για συνάντηση που του απηύθυνε ο Κυριάκος Μητσοτάκης την επομένη της εκλογής του.
Στον αντίποδα, πάντως, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η άρνηση Ανδρουλάκη «μπορεί, εν τέλει, να διευκολύνει τα σχέδια της κυβερνητικής παράταξης». Κι αυτό καθώς «στην επαναληπτική κάλπη θα τεθούν με μεγαλύτερη ένταση τα διλήμματα της κυβερνητικής σταθερότητας» που εκτιμάται ότι «θα ενισχύσουν τη στρατηγική της Ν.Δ. για την επίτευξη αυτοδυναμίας». Πολύ περισσότερο που ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η παράταξή του διατηρούν, με βάση και τις τελευταίες έρευνες, την πρωτοκαθεδρία στον χώρο του Κέντρου, οι ψηφοφόροι του οποίου κρίνουν συνήθως τον νικητή στις περισσότερες αναμετρήσεις.
Ο πήχης της αυτοδυναμίας
Σε κάθε περίπτωση, η συνδυαστική ανάλυση των ποσοτικών και των ποιοτικών στοιχείων των ερευνών δείχνει ότι, παρά τη μικρή κάμψη της δύναμης της Ν.Δ. που έφερε η υπόθεση των παρακολουθήσεων, δεν έχει εκλείψει η πιθανότητα για μια νέα γαλάζια αυτοδύναμη πλειοψηφία. Ειδικά, μάλιστα, εφόσον, όπως ήδη έχει αρχίσει να ζητείται και από βουλευτές της Ν.Δ., λάβει την απόφαση ο πρωθυπουργός να αλλάξει τον εκλογικό νόμο που θα ισχύσει στις μεθεπόμενες εκλογές, επαναφέροντας το σύστημα του «μπόνους» των 50 εδρών υπέρ του πρώτου κόμματος το οποίο εφαρμόστηκε σε πολλές αναμετρήσεις του παρελθόντος.
Οπως λένε συνεργάτες του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν επιθυμεί συνεργασία με την Ελληνική Λύση της οποίας ηγείται ο Κυριάκος Βελόπουλος, πλην, όμως, ουδείς μπορεί να αποκλείσει αν οι μετεκλογικοί συσχετισμοί είναι τέτοιοι που μόνον κατ’ αυτόν τον τρόπο θα προκύπτει βιώσιμο κυβερνητικό σχήμα. «Ποτέ μη λες ποτέ», είναι η χαρακτηριστική φράση με την οποία απαντούν κυβερνητικά στελέχη όταν ερωτώνται αν μπορεί να αναζητηθεί στήριξη από το κόμμα του κ. Βελόπουλου εφόσον η πρόσθεση των βουλευτών του με εκείνους της Ν.Δ. ξεπερνούν άθροισμα μεγαλύτερο από 151 έδρες.
Η (παρ’ ολίγον) κρίση με Καραμανλή
Με τη συνδρομή, εξάλλου, και των… ξέφρενων πανηγυρισμών στους οποίους έσπευσαν να επιδοθούν παράγοντες της αντιπολίτευσης μόλις έγινε γνωστή η αποστροφή της ομιλίας του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή που αφορούσε τις παρακολουθήσεις, οι αρνητικές εντυπώσεις, που δημιουργήθηκαν αρχικά, μετριάστηκαν και εν τέλει αποτέλεσαν αφορμή για να κλείσει -πριν καν ανοίξει- το εσωκομματικό ρήγμα στο γαλάζιο στρατόπεδο. Η αλήθεια είναι ότι οι εκφράσεις τις οποίες χρησιμοποίησε ο κ. Καραμανλής, λύνοντας την πολύχρονη σιωπή του, προκάλεσαν μεγάλο αιφνιδιασμό στο Μέγαρο Μαξίμου και στις τάξεις του «γαλάζιου» στελεχιακού δυναμικού, εξαιτίας κυρίως του ότι η περιρρέουσα ατμόσφαιρα των προηγούμενων ημερών αλλά και οι διαβεβαιώσεις συνομιλητών του πρώην πρωθυπουργού κατέτειναν στο συμπέρασμα ότι η ομιλία την οποία ετοίμαζε να εκφωνήσει στο πολιτικό μνημόσυνο του Γιάννη Κεφαλογιάννη στα Ανώγεια θα κινείτο μακριά από την τρέχουσα επικαιρότητα.
Ο πρώην πρωθυπουργός, όμως, έκανε σχετικά εκτενή αναφορά στην υπόθεση, υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι «το θέμα είναι τόσο βαρύ και σοβαρό που δεν επιτρέπεται, ούτε αντέχεται να μείνουν σκιές ιοβόλες για τη δημοκρατική ομαλότητα», καθώς επίσης και ότι «η επίκληση του απορρήτου σε τέτοιες περιπτώσεις υποτάσσεται στην ανάγκη κάθαρσης του δημόσιου βίου», φράση που εκτιμήθηκε ότι συνιστούσε απόσταση από την κυβερνητική «γραμμή». Καθώς, ωστόσο, είχαν προηγηθεί αρνητικά για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό σχόλια από παλαιούς συνεργάτες του, όπως ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, τα λεγόμενά του προκάλεσαν μεγάλη εσωκομματική ένταση, με αποτέλεσμα από πολλές πλευρές να τεθεί το ερώτημα: «Πού το πάει ο Καραμανλής;». Δεν ήταν μάλιστα λίγοι όσοι θυμήθηκαν την αφωνία που τήρησε κατά το παρελθόν και κυρίως την περίοδο της διακυβέρνησης από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, όταν εξυφαίνετο η σκευωρία της Novartis για την ενοχοποίηση αντιπάλων της τότε κυβέρνησης, καθώς και όσα είχαν έρθει στο φως για τη λειτουργία παραδικαστικών κυκλωμάτων.
Η αρχική αντίδραση του Μεγάρου Μαξίμου υπήρξε αμήχανη και οι πληροφορίες λένε ότι οι ένοικοί του πέρασαν μια νύχτα αγωνίας μέχρις ότου το πρωί της άλλης μέρας και ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρισκόταν καθ’ οδόν προς τις Σέρρες, τη γενέτειρα της καραμανλικής πολιτικής δυναστείας, συνεργάτες του κ. Καραμανλή επικοινωνούσαν με το πρωθυπουργικό γραφείο παρέχοντας διαβεβαιώσεις ότι είχε γίνει… παρερμηνεία της ομιλίας. Ταυτόχρονα διοχετεύονταν προς τα μέσα ενημέρωσης παραινέσεις να διαβαστεί προσεκτικά η τοποθέτηση του πρώην πρωθυπουργού για να διαπιστωθεί, όπως έλεγαν, ότι «κινείται στο ίδιο μήκος κύματος που κινήθηκε από την πρώτη στιγμή η κυβέρνηση».
Κατόπιν τούτου, στον χορό της επιχείρησης για να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις μπήκαν και συνεργάτες του πρωθυπουργού, όπως ο υπουργός Επικρατείας Ακης Σκέρτσος και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου, που υποστήριξαν ότι «το άπλετο φως, που ζήτησε ο Κώστας Καραμανλής και το “καμία σκιά” που είπε ο πρωθυπουργός, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος». Ακόμη υπήρξε η εκτίμηση ότι η όλη ιστορία αποτελεί δώρο στον Μητσοτάκη καθώς συμβάλλει στην «ανακλαστική επανασυσπείρωση» των κεντρώων ψηφοφόρων από τις μνήμες αναβίωσης του τσιπροκαραμανλικού μπλοκ. Εκ του αποτελέσματος, όπως εκτιμάται από την κυβερνητική ηγεσία, η πρωτοβουλία του κ. Καραμανλή βοήθησε την κυβέρνηση να εμφανιστεί με ενιαία θέση και να διαψεύσει τους «ευσεβείς πόθους» της αντιπολίτευσης για διαφοροποιήσεις «γαλάζιων» στελεχών. Οι παρουσίες, ωστόσο, το προσεχές Σαββατοκύριακο στην ομιλία του κ. Μητσοτάκη στα εγκαίνια της ΔΕΘ θα δείξουν τι από τα δύο ισχύει.