Η εφορία και οι κρατήσεις, σε συνδυασμό με την αυξημένη ακρίβεια, επιβαρύνουν σημαντικά την ήδη δύσκολη οικονομική κατάσταση των συνταξιούχων, με το ποσοστό των συνολικών κρατήσεων στις συντάξεις να ανέρχεται έως και στο 22%.
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, περίπου 2 εκατομμύρια συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις στις συντάξεις τους, οι οποίες θα κυμανθούν μεταξύ 2,2% και 2,5% για το έτος 2025. Οι αυξήσεις θα εφαρμοστούν στη σύνταξη του Ιανουαρίου, η οποία αναμένεται να καταβληθεί πριν από τα Χριστούγεννα.
Το τελικό ποσοστό της αύξησης θα καθοριστεί τον Οκτώβριο, με βάση την πρόβλεψη για τον ρυθμό ανάπτυξης και τον πληθωρισμό του τρέχοντος έτους. Αυτοί οι δύο παράγοντες αποτελούν τα βασικά κριτήρια για τον καθορισμό των αυξήσεων στις συντάξεις από το 2023 και μετά. Οι αυξήσεις θα αφορούν τους υφιστάμενους συνταξιούχους, καθώς και όσους καταθέσουν αίτηση συνταξιοδότησης μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου 2024.
Οι κρατήσεις που επιβάλλονται στις συντάξεις διαμορφώνονται ως εξής:
- Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ): Περίπου 400.000 συνταξιούχοι επιβαρύνονται με διπλό και άδικο φόρο μέσω της ΕΑΣ, η οποία τελικά δεν θα αναμορφωθεί λόγω του δημοσιονομικού κόστους. Η εισφορά αυτή επιβάλλεται κλιμακωτά (από 3% έως 14%) σε συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ και υπολογίζεται στο συνολικό ποσό, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το αφορολόγητο όριο των 720 ευρώ. Οι ετήσιες αυξήσεις οδηγούν αρκετούς ασφαλισμένους σε ανώτερη κλίμακα εισφοράς, με αποτέλεσμα να φορολογούνται βαρύτερα και να βλέπουν μείωση στις αποδοχές τους, παρά την αναμενόμενη αύξηση. Για το 2025, η αύξηση των συντάξεων αναμένεται να φτάσει το 2,5%.
- Εισφορά για υγειονομική περίθαλψη: Στο αρχικό μεικτό ποσό κάθε σύνταξης επιβάλλεται κράτηση 6% για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η οποία είναι υποχρεωτική.
- Φόρος μισθωτών υπηρεσιών: Μετά τις παραπάνω κρατήσεις, το υπόλοιπο ποσό της σύνταξης για το έτος αποτελεί το φορολογητέο εισόδημα. Εφαρμόζεται κλιμακωτή φορολόγηση με προοδευτικό χαρακτήρα, καθώς και η αναλογούσα έκπτωση φόρου, οδηγώντας στο τελικό καθαρό ποσό που λαμβάνει ο συνταξιούχος.
- Προσωπική διαφορά: Περίπου 770.000 παλαιοί συνταξιούχοι (πριν το 2016) δεν μπορούν να επωφεληθούν από μελλοντικές αυξήσεις μέχρι να μηδενίσουν την προσωπική τους διαφορά, η οποία λειτουργεί ως κόφτης στις αποδοχές τους. Παρά τις αυξήσεις του 2023 και του 2024, η προσωπική διαφορά παραμένει για πολλούς, καθυστερώντας την πλήρη εφαρμογή των αυξήσεων.
Συνολικά, ένας στους τρεις συνταξιούχους του ΕΦΚΑ εξακολουθεί να επηρεάζεται από την προσωπική διαφορά, με τις αυξήσεις να μειώνουν τον αριθμό των «παγωμένων» συντάξεων, χωρίς όμως να τον μηδενίζουν πλήρως, όπως γράφει και η εφημερίδα «Τα Νέα».
Συντάξεις: Η αδικία στο «κοινωνικό πακέτο» του 2025
Το κοινωνικό πακέτο της κυβέρνησης για το 2025 φαίνεται να αδικεί ξανά τους συνταξιούχους, οι οποίοι εξακολουθούν να σηκώνουν το βάρος των Μνημονίων και να ζουν με χαμηλές συντάξεις.
Οι βασικοί παράγοντες:
1. Δεν προβλέπεται η καταβολή της ειδικής οικονομικής ενίσχυσης των 243 εκατομμυρίων ευρώ από τη φορολόγηση των διυλιστηρίων, όπως συνέβη πέρυσι. Τότε, οι χαμηλοσυνταξιούχοι με εισόδημα έως 700 ευρώ έλαβαν την ενίσχυση των 150 ευρώ. Δικαιούχοι ήταν όσοι συνταξιούχοι δεν είχαν προσωπική διαφορά ή η διαφορά αυτή ήταν μικρότερη των 10 ευρώ, με συνολικό ποσό κύριων συντάξεων έως 700 ευρώ, κάτι που αφορούσε περίπου 1 εκατομμύριο άτομα.
2. Παραμένει αμετάβλητη η δομή της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), η οποία προκαλεί μειώσεις στις συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ. Η εισφορά αυτή, που θεωρείται από πολλούς ως «χαράτσι», είναι κλιμακωτή (από 3% έως 14%) και επιβάλλεται στο συνολικό ποσό της σύνταξης, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το αφορολόγητο των 720 ευρώ. Οι ετήσιες αυξήσεις, λόγω πληθωρισμού, συχνά μετακινούν τους ασφαλισμένους σε υψηλότερη κατηγορία εισφοράς, με αποτέλεσμα να φορολογούνται πιο αυστηρά. Έτσι, αντί να δουν αυξήσεις στις αποδοχές τους, πολλοί συνταξιούχοι καταλήγουν να έχουν μείωση στο τελικό ποσό που λαμβάνουν.
3. Η προσωπική διαφορά συνεχίζει να λειτουργεί ως εμπόδιο για περίπου 770.000 συνταξιούχους που έχουν συνταξιοδοτηθεί πριν από το 2016. Οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι δεν μπορούν να επωφεληθούν από μελλοντικές αυξήσεις, καθώς η προσωπική διαφορά πρέπει πρώτα να μηδενιστεί, λειτουργώντας ουσιαστικά ως «κόφτης». Σήμερα, σχεδόν ένας στους τρεις συνταξιούχους του ΕΦΚΑ παραμένει σε αυτή την κατάσταση, αφού οι αυξήσεις του 2023 και του 2024 μείωσαν, αλλά δεν κατάφεραν να εξαλείψουν πλήρως τις κύριες συντάξεις που παραμένουν παγωμένες.
4. Οι αυξήσεις των συντάξεων για το 2025 αναμένονται κατώτερες από τον τρέχοντα πληθωρισμό, που κυμαίνεται πάνω από το 3%. Συγκεκριμένα, οι αυξήσεις θα κυμανθούν μεταξύ 2,2% και 2,5%, ακολουθώντας τη γνωστή τακτική των τελευταίων ετών, με αναπροσαρμογές κατά 50% επί του ΑΕΠ και 50% επί του πληθωρισμού. Αυτό οδηγεί σε μια κρυφή μείωση, καθώς έχει εγκαταλειφθεί η δέσμευση για αυξήσεις των συντάξεων στο ύψος του μέσου μισθού.