Η επιρροή της Κίνας επεκτείνεται αθόρυβα με πιο διάχυτο τρόπο στην Κεντρική Ασία. Από το 2000, το Πεκίνο επεκτείνει τις δανειοδοτικές του δραστηριότητες στην Κεντρική Ασία.
Ο Valerio Fabbri, γράφοντας στο Geopolitica.info, είπε ότι αυτή η πολιτική πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO).
Στη σύνοδο κορυφής της SCO που πραγματοποιήθηκε στην Τασκένδη το 2004, η Κίνα ανακοίνωσε ότι θα χορηγήσει δάνεια ύψους 900 εκατομμυρίων USD σε χώρες μέλη. Το ποσό αυτό αυξήθηκε σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ στη σύνοδο κορυφής της SCO το 2009. Έκτοτε, οι χώρες της Κεντρικής Ασίας συνεχίζουν να δανείζονται από την Κίνα.
Σύμφωνα με ειδικούς, το Πεκίνο έχει περαιτέρω κίνητρα για τη χορήγηση δανείων σε χώρες της Κεντρικής Ασίας: Πρώτον, κερδίζει μερίδιο στις τεράστιες αγορές της Κεντρικής Ασίας και πρόσβαση στους ενεργειακούς πόρους τους. Δεύτερον, το Πεκίνο παίρνει τις συμβάσεις για τα έργα που ανατίθενται σε κινεζικές εταιρείες.
Έτσι, ένα μέρος της χορηγούμενης χρηματοδότησης επιστρέφει στη χώρα. Τρίτον, το Πεκίνο κάνει αυτές τις χώρες να ακολουθούν τη γραμμή του σε επίμαχα ζητήματα στα διεθνή φόρουμ, πρόσθεσε ο Fabbri.
Για παράδειγμα, οι χώρες της Κεντρικής Ασίας δεν υποστηρίζουν τουρκικές φυλές των οποίων τα δικαιώματα παραβιάζονται στην Κίνα και δεν ψηφίζουν για αντικινεζικές προτάσεις σε διεθνείς οργανισμούς.
Τα δάνεια της Κίνας έχουν συγκεκριμένους στόχους. Το Πεκίνο προσφέρει δάνεια μόνο για εκείνα τα έργα που επιτρέπουν την επέκταση των αγορών για κινεζικά προϊόντα και τη μεταφορά πλούτου.
Στην Κεντρική Ασία, έχει χορηγήσει κυρίως δάνεια για μεταφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου, ανάπτυξη ενεργειακών πόρων, εξορυκτικές δραστηριότητες και έργα υποδομής. Μια υποχρεωτική απαίτηση του δανεισμού είναι να επιτρέπεται η συμμετοχή κινεζικών εταιρειών στην υλοποίηση αυτών των έργων, ανέφερε ο Fabbri.
Τα τρία πιστωτικά ιδρύματα της Κίνας που προσφέρουν δάνεια στην Κεντρική Ασία είναι η People’s Bank of China, η Export-Import Bank of China και η China Development Bank.
Οι κύριοι αποδέκτες των δανείων από αυτές τις τράπεζες είναι το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν, οι δύο χώρες της Κεντρικής Ασίας που είναι πλουσιότερες σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το Πεκίνο προσπαθεί επίσης να εκμεταλλευτεί τις οικονομικές ευπάθειες μιας χώρας.
Στην πραγματικότητα, η αποτυχία αποπληρωμής των δανείων από την πλευρά του Καζακστάν οδήγησε σε αύξηση του μεριδίου της Κίνας στη βιομηχανία πετρελαίου της χώρας με τα χρόνια.
Για παράδειγμα, όταν το Καζακστάν αντιμετώπιζε οικονομική κρίση, η Κίνα διέθεσε 5 δισεκατομμύρια δολάρια χρηματοδότησης σε αυτή τη χώρα και περίπου 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια από αυτό το ποσό δαπανήθηκαν για την εκκαθάριση του χρέους τεχνικού εξοπλισμού που αγοράστηκε από την Κίνα τα προηγούμενα χρόνια, ανέφερε το Geopolitica.info .
Ωστόσο, στο πρόσφατο παρελθόν, οι οικονομικές σχέσεις Καζακστάν-Κίνας βρέθηκαν υπό πίεση. Τον Σεπτέμβριο του 2021, το Πεκίνο δημιούργησε σοβαρά εμπόδια στην εισαγωγή και την εξαγωγή προϊόντων του Καζακστάν. Αυτό είχε αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία του Καζακστάν.
Προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε περαιτέρω επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης, το Καζακστάν θέλει να διαφοροποιήσει τις εισαγωγές-εξαγωγές του και εξετάζει το ενδεχόμενο πρόσβασης στις ευρωπαϊκές αγορές μέσω του Αζερμπαϊτζάν, δήλωσε ο Fabbri.
Στην περίπτωση του Τουρκμενιστάν, η αποτυχία αποπληρωμής του δανείου οδήγησε τη χώρα να εκχωρήσει μερίδιο στην Κίνα στη βιομηχανία παραγωγής φυσικού αερίου της. Το Πεκίνο τώρα εκμεταλλεύεται και μεταφέρει μέρος του φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν στην Κίνα.
Στο Τατζικιστάν και το Κιργιστάν, δύο φτωχές χώρες της Κεντρικής Ασίας, κατασκευάστηκαν σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής και σιδηρόδρομοι χρησιμοποιώντας τα δάνεια που ελήφθησαν από την Κίνα.
Ωστόσο, τόσο το Μπισκέκ όσο και η Ντουσάνμπε αντιμετώπισαν σοβαρές δυσκολίες στην αποπληρωμή του χρέους. Ο πρόεδρος της Κιργιζίας Sadyr Japarov φέρεται να δήλωσε ότι λόγω της αύξησης των εξωτερικών χρεών, το Κιργιστάν αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να χάσει την ανεξαρτησία του. Παρεμπιπτόντως, το χρέος της προς την Κίνα είναι περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Η Κίνα κατέχει περισσότερο από το ήμισυ του δημόσιου χρέους του Τατζικιστάν και της Κιργιζίας. Παρά το γεγονός ότι οι χώρες της Κεντρικής Ασίας αθετούν την αποπληρωμή των δανείων, το Πεκίνο δεν σταματά την οικονομική συνεργασία με αυτές τις χώρες. Αντιθέτως, σχεδιάζει εκ νέου χορήγηση δανείων.
Σήμερα, όχι μόνο το Κιργιστάν, αλλά σχεδόν όλες οι χώρες της Κεντρικής Ασίας αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες λόγω των χρεών τους προς την Κίνα. Μια μικρή χώρα όπως το Τατζικιστάν οφείλει στην Κίνα περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ και το Ουζμπεκιστάν το 16 τοις εκατό του εισοδήματός της. Επίσης, το Καζακστάν συγκαταλέγεται στις χώρες που χρωστούν συνεχώς χρήματα στην Κίνα.
Αυτά διαιωνίστηκαν από τη στρατηγική της Κίνας να εξαρτήσει αυτές τις χώρες από αυτήν και να κατακτήσει την αγορά αυτών των χωρών με το πρόσχημα της οικονομικής βοήθειας.
Επιπλέον, η Κεντρική Ασία βρίσκεται στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας, όχι λόγω τυχόν επεκτατικών φιλοδοξιών, αλλά επειδή αποτελεί προέκταση των εσωτερικών προκλήσεων στο Xinjiang.
Για να οικοδομήσει ένα ισχυρό οικονομικό περιβάλλον για την υποστήριξη της Xinjiang, το Πεκίνο μεταμορφώνει την Κεντρική Ασία μέσω έργων υποδομής.