Γιάννης Δημητρέλλος-reader.gr
Ο υπερτουρισμός είναι μια πραγματικότητα και στη χώρα μας. Το ένα ρεκόρ προσέλευσης τουριστών ξεπερνά το άλλο, και φέτος, με μετριοπαθείς εκτιμήσεις από τους αναλυτές της ΕΤΕ, ακούγεται πως το 2024 μπορεί να επιτύχει νέα ρεκόρ, με αφίξεις της τάξης των 35 εκατ. τουριστών (+7% έναντι του 2023) και βελτιωμένα έσοδα ανά τουρίστα, οδηγώντας έτσι σε εισπράξεις της τάξης των €22 δισεκατομμυρίων.
Τα νησιά των Κυκλάδων, η Κρήτη και η Αθήνα έχουν την τιμητική τους. Εκατομμύρια τουριστών, αναζητουν από «αναρχοτουρισμό» στα Εξάρχεια, μέχρι σεργιανίσματα στα καλντερίμια γύρω από τη Νάουσα της Πάρου.
Περιμένουν να τα ζήσουν όλα μέσα σε λίγες μέρες, να προφτάσουν να μπουν σε όσο το δυνατόν λιγότερο ταξί (οι διαδρομές λίγων χιλιομέτρων αξίας εκατοντάδων ευρώ είναι το νέο colpo grosso των αυτοκινητιστών), να μπουν σε όλα τα αξιοθέατα, με τις κάμερες των κινητών να βαρούν υπερωρίες, είτε βρίσκονται στο μουσείο της Ακρόπολης είτε στο ανοικτό θέατρο του Ομήρου στην Ίο.
Πέρυσι τον Αύγουστο, σε παραλία στο Ηράκλειο, ζευγάρι βούτηξε στα βαθιά, και μόνο ο 47χρονος άντρας γύρισε στην αμμουδιά ζωντανός. Τον ίδιο μήνα, ένα 12χρονο αγόρι κατάρρευσε σε παραλία του Ρεθύμνου, και ένα αγόρι ηλικίας πέντε ετών βρέθηκε χωρίς τις αισθήσεις του, σε βυθό της πισίνας. Συνολικά, τον Ιούνιο του 2023, είχαμε 42 νεκρούς από θαλάσσιους πνιγμούς, σύμφωνα με αναφορές της ακτοφυλακής.Unmute
Δεν έχουμε διαθέσιμα στατιστικά για τους πνιγμούς σε θάλασσες και πισίνες την φετινή σεζόν, όμως κάτι μας λέει πως τίποτα δεν έχει αλλάξει.
Τα πράγματα γίνονται χειρότερα στη στεριά. Πέντε νεκροί και τρεις αγνοούμενοι πεζοπόροι, είναι μέχρι στιγμής ο απολογισμός του Ιουνίου της φετινής χρονιάς. Στην Κρήτη και στη Σύμη σημειώθηκαν οι πρώτοι θάνατοι. Σάμος, Αμοργός και Μαθράκι ακολούθησαν. Η καταγραφή του αίματος τρομάζει.
- 5/6/2024 – Ένας 67χρονος πεζοπόρος στο φαράγγι στους Μύλους Ρεθύμνου. Ο άντρας, που σύμφωνα με πληροφορίες είχε προβλήματα με την καρδιά του, αισθάνθηκε αδιαθεσία και κατέρρευσε
- 5/6/2024 – 70χρονη πεζοπόρος στο φαράγγι Χοχλιακιών στη Σητεία. Η γυναίκα προειδοποίησε πως αισθανόταν ζάλη και ύστερα κατέρρευσε.
- 9/6/2024 – Εντοπίζεται νεκρός ο Βρετανός Μάικλ Μόσλι, που είχε διασχίσει πεζός μια μεγάλη απόσταση στη Σύμη: Ο 67χρονος Βρετανός έφυγε στις 5/6, στις 13:30 το μεσημέρι, πεζός, από παραλία της Σύμης για να επιστρέψει στο κατάλυμα του στον Γυαλό. Τελικά, εντοπίστηκε νεκρός στην παραλία της Αγίας Μαρίνας. Άγνωστο παραμένει το γιατί είχε βρεθεί εκεί.
- 11/6/2024 – Αγνοείται 59χρονος πεζοπόρος στην Αμοργό. Ο Αμερικανός πρώην αστυνομικός γνωρίζει το νησί και το επισκεπτόταν συχνά. Την Τρίτη ξεκίνησε να διανύσει μόνος του μία γνωστή πεζοπορική διαδρομή στην Αμοργό, διάρκειας περίπου 4 ωρών. Παραμένει αγνοούμενος.
- 14/6/2024 – Αγνοούνται δύο Γαλλίδες τουρίστριες στη Σίκινο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η μία έστειλε μήνυμα πως είναι τραυματισμένη, χωρίς να προσδιορίσει το πού βρίσκεται.
- 15/6/2024 – Νεκρός 74χρονος πεζοπόρος στη Σάμο. Ο Ολλανδός τουρίστας ξεκίνησε για πεζοπορία μόνος του στις περιοχές Λιμνιώνας και Κλήμα. Παρά την επιχείρηση έρευνας, δεν βρέθηκε κανένα ίχνος του στην ευρύτερη περιοχή ανάμεσα σε Λιμνιώνα, Κλήμα, Άγιο Ιωάννη Ελεήμονα και Αγία Κυριακή Μαραθοκάμπου. Οι έρευνες, βάσει πρωτοκόλλου, σταμάτησαν την Τετάρτη 12/6.
- 16/6/2024 – Νεκρός εντοπίζεται 55χρονος Αμερικανός στο Μαθράκι, ένα από τα Διαπόντια Νησιά. Η σορός του εντοπίστηκε σε απομονωμένη παραλία του νησιού.
Με τα μάτια ενός ξεναγού
Στο Reddit εντοπίζω μια συζήτηση για το θέμα με τους νεκρούς τουρίστες της φετινής σεζόν. Κρατάω μια τοποθέτηση:
«Θεωρώ πως ως τουριστικός πράκτορας/σύνοδος μπορώ να εκφέρω άποψη και να πω πως ευθύνονται τα δύο εξής:
* Αδιανόητη άγνοια κινδύνου των γερόντων τουριστών πολλοί εκ των οποίων είναι μεν physically active στις χώρες τους αλλά μη συνηθισμένοι στην πολλή ζέστη/ αποπνικτική ατμόσφαιρα.
* Ανευθυνότητα εκ μέρους των τουριστικών πρακτόρων που θα πουλήσουν στον οποιονδήποτε το οτιδήποτε.
Να σημειωθεί ότι πέφτουν σχεδόν πάντα disclaimer του τύπου “απαιτείται ακέραια φυσική κατάσταση” κλπ αλλά αν έρθει καμία θεία με τέσσερα κιλά μέταλλο στους γοφούς και ζητήσει hike στα Μετέωρα τον Αύγουστο, αυτό θα πάρει. Εδώ να προσθέσω πως έχω πέσει σε συνοδεία tour με γελοία υποβαθμισμένα physical requirements την οποία την πούλαγαν σε συνταξιούχους και ΕΓΩ στα 28 μου-καπνιστής και υπέρβαρος οκ- δεν την έβγαζα.
Ευτυχώς μέχρι στιγμής δεν μου έχει πεθάνει κανένας, αν και, αν μείνω στον χώρο μόνιμα είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα συμβεί. Μου χει φτάσει ένας θείος κοντά 15 Αύγουστο στη Πάρο (ανακοπή) αλλά ήταν κωλόφαρδος και το 1 (!) ασθενοφόρο που είχε το νησί εκείνη την ημέρα ήρθε τον πήρε και τον πήγε στο κέντρο υγείας της Παροικιάς σε 15-20 λεπτά».
Σε συζήτηση για το ίδιο θέμα στο Reddit, με τα μάτια ενός Βορειοευρωπαίου:
«Το ίδιο πράγμα συμβαίνει κι εδώ στη Νορβηγία. Οι τουρίστες αγνοούν τους τοπικούς ξεναγούς και τις συμβουλές των ντόπιων και οτιδήποτε πινακίδα υπάρχει τριγύρω και πάνε για βόλτα σε περιοχές με λεπτό πάγο, φορώντας μπλουζάκι και αθλητικά, πάνινα παπούτσια. Λίγες ώρες μετά, ένα ελικόπτερο πρώτων βοηθειών έρχεται εσπευσμένα είτε για να τους σώσει είτε για να συλλέξει τα πτώματα τους»
Ζήτησα από τον κύριο Ιωάννη Κιουρτσόγλου, επαγγελματία ξεναγό, την απόψη του γι’ αυτό το ανησυχητικό μοτίβο.
«Το ανησυχητικό φαινόμενο των συχνών εξαφανίσεων έρχεται να φτιάξει ένα δυστοπικο τουριστικό περιβάλλον σε χρονιά ιδιαίτερα υψηλών – και ιδιαίτερα νωρίς – θερμοκρασιών. Σε συνδυασμό με το προχωρημένο της ηλικίας αλλά και την άγνοια του πεδίου, άνθρωποι που ενδεχομένως έρχονται για το ελληνικό καλοκαίρι, περνούν περιπέτειες, οι οποίες όπως βλέπουμε καταλήγουν στον θάνατο.
Μην πιστεύοντας ότι θα συμβεί σε αυτούς, εισέρχονται και σε ζώνες με κακή σύνδεση δικτύου κινητής ή αγνοούν τους αριθμούς 100 και 112 και ότι μπορούν να τους καλέσουν ακόμη και χωρίς σύνδεση. Προφανώς, η πολιτεία επιβάλλεται να πάρει κάποια πιo ειδικά μέτρα, με ειδικές ανακοινώσεις στα σημεία αφίξεων όπως αεροδρόμια και μέσω τοπικών κοινωνιών ή συλλόγων (ξενοδοχοι και ιδιοκτήτες καταλυμάτων εν γένει). Σαφώς, όσοι κάνουν κρατήσεις μέσω των Tour operator, θα έπρεπε να τους τονίζεται η πραγματική κατάσταση του greek summer».
Άνθρωποι περπατούν σε φαράγγια και παραθαλάσσιες περιοχές, σε σημεία που η κάψα της καλοκαιρινής ζέστης φτάνει σε ακραία επίπεδα, σαν να βρίσκονται στο Σύνταγμα και στο Μοναστηράκι. Τουρίστες ζουν το όνειρο του ελληνικού καλοκαιριού σαν ρομποτάκια, διασχίζοντας κορφοβούνια σαν να είναι δοκιμαστήρια στο Primark. Και πεθαίνουν.
«Είναι λογικό αυτό που συμβαίνει, οι τουρίστες δεν έχουν ιδέα και υποτιμούν τη ζέστη». Δεν ξέρω αν είναι λογικό το να κυκλοφορούν άνθρωποι σαν υπνωτισμένα ζόμπι σε γκρεμούς και χαλάσματα των Κυκλάδων, πέφτοντας νεκροί ή έστω λυπόθυμοι, και κανένας να μην έχει προφτάσει αν τους φρενάρει. Δεν ξέρω αν φταίνε μόνο εκείνοι, ή και αυτοί που τους οδηγούν. Ή μήπως τελικά, φταίει η βιασύνη, η «ψυχή στο στόμα» να γεμίσουν με εμπειρίες και social posts από το ελληνικό καλοκαίρι;
Υπάρχει λύση για να μην πεθαίνουν τουρίστες;
Άνθρωποι έρχονται στην Ελλάδα σέρνοντας με άγχος τις υπέρβαρες βαλίτσες τους και καταναλώνουν βουλιμικά σχεδόν το ελληνικό καλοκαίρι.
Από τον Απρίλιο ως τον Οκτώβριο, τουρίστες συρρέουν κατά χιλιάδες καθημερινά, σε μια χώρα που τους υπόσχεται να γίνει μια εναλλακτική χώρα των θαυμάτων και αδράττουν τη μέρα, την ώρα, τη στιγμή και βρίσκονται παντού, και σώζουν κάθε στιγμή στα Instagram stories τους, στα reels τους, και στα TikToks τους.
Φωνάζουμε για τον υπερτουρισμό, φωνάζουμε «tourists go home» για όλους εκείνους που στήνουν πάρτι στα Εξάρχεια και στη Σίφνο και ανεβάζουν τις τιμές των ενοικιαζόμενων στον Θεό, όμως στο άκουσμα των νεκρών τουριστών στα νησιά, επικρατεί σιγή ιχθύος.
Αυτό που ακούγεται πού και πού είναι ένα «ας πρόσεχαν» από ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν άμεσα και καθημερινά τουρίστες, που βλέπουν τον τουρισμό με ελαφρότητα και αξιολογούν το «θαύμα» του ελληνικού καλοκαιριού μόνο ως μια αγελάδα που «γεννά» εκατομμύρια. Χρειάζεται λίγη παραπάνω προσοχή.