Του Άρη Δημητράτου
Ιδιαίτερα σημαντικές ειδήσεις προέκυψαν από τις χθεσινές συνομιλίες και δηλώσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν αναφορικά με την στρατηγική εταιρική σχέση των δύο χωρών και την συνεργασία σε τομείς όπως η άμυνα, τα εξοπλιστικά προγράμματα και οι επενδύσεις στην αμυντική βιομηχανία, με σημείο αναφοράς τα stealth μαχητικά αεροσκάφη πολλαπλών ρόλων πέμπτης γενιάς F-35.
Σύμφωνα με όσα είχε αναφέρει το OnAlert την προηγούμενη βδομάδα, τα προηγμένα μαχητικά ήταν στην ατζέντα του Κυριάκου Μητσοτάκη και όπως επιβεβαίωσαν κυβερνητικές πηγές, ο Έλληνας Πρωθυπουργός έκανε γνωστό στον Πρόεδρο Μπάιντεν ότι η χώρα μας επιθυμεί να αποκτήσει τα μαχητικά νέας γενιάς στα τέλη της δεκαετίας, κατά το 2028 ειδικότερα, διότι τότε θα υπάρχει προφανώς ο απαιτούμενος και ο κατάλληλος δημοσιονομικός «χώρος» για να υλοποιηθεί υπό ρεαλιστικούς όρους μια τέτοια προμήθεια μιας μοίρας F-35, που ισοδυναμεί με 18-24 μαχητικά αεροσκάφη.
Εξίσου σημαντική για την ελληνική αμυντική βιομηχανία αποτελεί και η είδηση ότι η Lockheed Martin ενδιαφέρεται να επενδύσει προσεχώς στην ΕΑΒ, με την απαραίτητη διευκρίνιση πως δεν γίνεται λόγος για το πλειοψηφικό πακέτο, έτσι ώστε το ελληνικό κράτος να διατηρήσει τον δημόσιο έλεγχο της ΕΑΒ: «Εάν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε σε όλες τις παραμέτρους τα συγκεκριμένα αεροσκάφη θα αποκτηθούν μετά το 2028, ενώ θα αναζητηθεί και ο καλύτερος τρόπος χρηματοδότησης μίας τέτοιας μακρόχρονης επένδυσης για την Ελλάδα του 2030» δήλωσαν χαρακτηριστικά οι ίδιες κυβερνητικές πηγές.
Η Δομή Δυνάμεων με μια μοίρα F-35
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι η Πολεμική Αεροπορία, στο πλαίσιο της «Νέας Δομής Δυνάμεων 2020 – 2025» προβλέπεται να ενισχυθεί με συνολικά 48 αεροσκάφη νέας γενιάς, εκ των οποίων τα 24 είναι τα γαλλικά μαχητικά 4++ γενιάς τύπου Rafale και έτσι το υπόλοιπο των 24 μαχητικών φαίνεται πως θα «καλυφθεί» από τα stealth μαχητικά F-35.
Αν και τέτοιου είδους εκτιμήσεις χαρακτηρίζονταν ως «σενάριο» πριν από μερικά χρόνια ή έστω και μερικούς μήνες, εντούτοις οι χθεσινές αποκαλύψεις του Πρωθυπουργού, οι δηλώσεις του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου τον περασμένο Οκτώβριο αλλά και το νομοσχέδιο Μενέντεζ που προβλέπει την υποστήριξη της πώλησης των F-35 στην Ελλάδα, φαίνεται πως διαμορφώνουν μια νέα πραγματικότητα για την χώρα και ειδικά για την Πολεμική μας Αεροπορία.
Γιατί θεωρείται ως «game changer»
Στο σημείο αυτό μπορούμε να κάνουμε μια συνοπτική παρουσίαση των χαρακτηριστικών και των στοιχείων του προγράμματος ανάπτυξης Join Strike Fighter για το μαχητικό F-35. Πρόκειται για μονοθέσιο αεροσκάφος με δυνατότητες υψηλής επιβιωσιμότητας στο σύγχρονο και στο μελλοντικό πεδίο επιχειρήσεων, έχοντας την ικανότητα να εκτελεί ένα ευρύ φάσμα αποστολών αέρος – αέρος, αέρος – εδάφους, ακόμα και πυρηνικό πλήγμα, χάρη στο μεγάλο εύρος οπλικών συστημάτων και βομβών που μπορεί να φέρει.
Παράλληλα, αξιοποιεί τον δικτυοκεντρικό και πληροφοριοκεντρικό του χαρακτήρα, καθώς μπορεί να συλλέγει, να αναλύει και μεταφέρει σημαντικές πληροφορίες, σε πραγματικό χρόνο, σε φίλιες δυνάμεις που βρίσκονται στο έδαφος, στον αέρα και στη θάλασσα, εντός του πεδίου επιχειρήσεων, γι’ αυτό και αρκετοί Αμερικανοί αξιωματούχοι και αναλυτές θεωρούν τα αεροσκάφη αυτά ως «game-changer».
Οι εκδόσεις των stealth μαχητικών
Από την άλλη, η ειδοποιός διαφορά του F-35 (και των αεροσκαφών πέμπτης γενιάς γενικότερα) είναι οι stealth ιδιότητες που διαθέτει, που του επιτρέπουν να έχει πάρα πολύ μικρή υπογραφή στα εχθρικά ραντάρ, ωστόσο μια ιδιαιτερότητα που ξεχωρίζει τα Lightning II από τα F-22, τα ρωσικά Su-57 και τα κινεζικά J-20 (αεροσκάφη ίδιας γενιάς) είναι το γεγονός ότι κατασκευάζεται και αναπτύσσεται σε τρεις διαφορετικές εκδόσεις – παραλλαγές, με την καθεμία να εξυπηρετεί τις επιχειρησιακές ανάγκες του Κλάδου Ενόπλων Δυνάμεων που την χρησιμοποιεί:
- Η έκδοση συμβατικής απογείωσης και προσγείωσης (Conventional Take-Off Landing – CTOL) που ονομάζεται F-35A και χρησιμοποιείται από την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ (USAF).
- Η έκδοση σύντομης κάθετης απογείωσης και προσγείωσης (Short Take-off Vertical Landing – STOVL) που ονομάζεται F-35B και χρησιμοποιείται από το Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ (USMC), έχοντας την ικανότητα να απογειώνεται δίχως την υποστήριξη μηχανισμού καταπέλτη απονήωσης από το κατάστρωμα πλοίων αμφίβιων επιχειρήσεων και ενίοτε αεροπλανοφόρων ή ελικοπτεροφόρων.
- Η έκδοση αεροπλανοφόρου (Carrier Variant – CV) που ονομάζεται F-35C και χρησιμοποιείται από το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ (U.S Navy), έχοντας την ικανότητα να απογειώνεται από το κατάστρωμα των αεροπλανοφόρων με την υποστήριξη μηχανισμού καταπέλτη απονήωσης.
Επομένως είναι κατανοητό ότι η έκδοση F-35A αναμένεται να ενταχθεί στο οπλοστάσιο της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, αν ο προγραμματισμός και ο σχεδιασμός των Ενόπλων Δυνάμεων και της πολιτικής ηγεσίας εφαρμοστεί με βάση τα λεγόμενα του Πρωθυπουργού.
Το κόστος προμήθειας και λειτουργίας ανά ώρα
Ωστόσο, ένα ζήτημα που απασχολεί αρκετούς, όπως στο Πεντάγωνο και το Κογκρέσο, είναι όχι μόνο το κόστος προμήθειας ενός μαχητικού αεροσκάφους τύπου F-35 αλλά και το κόστος λειτουργίας του ανά ώρα και γι’ αυτό τον λόγο έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες για την μείωσή τους, με θετικά αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα και ενημερωμένα στοιχεία, το κόστος ανά αεροσκάφος υπολογίζεται περίπου στα 80 εκατομμύρια δολάρια με τις εκτιμήσεις του αμερικανικού Πενταγώνου να κάνουν λόγο για διαρκή μείωση της τιμής, στην οποία θα οφείλονται η αύξηση των παραγγελιών και η περαιτέρω συμμετοχή των κρατών – εταίρων στο πρόγραμμα ανάπτυξης του Joint Strike Fighter.
Συνεπώς, η εκτίμηση είναι ότι η τιμή ενός F-35 ανά μονάδα το 2028 θα είναι μικρότερη από την σημερινή. Από την άλλη κόστος λειτουργίας ανά ώρα κυμαίνεται στα 36.000 δολάρια, με την Lockheed Martin να κάνει λόγο για μείωση 45% του κόστους λειτουργίας ανά ώρα από το 2015.
Καταληκτικά, η συμμετοχή σημαντικού αριθμού κρατών – εταίρων στο αναπτυξιακό πρόγραμμα και η κατ’ επέκταση μεγάλη αλυσίδα παραγωγής προϊόντων, εξαρτημάτων και ανταλλακτικών, σε συνδυασμό με τις νέες παραγγελίες και συμβάσεις προμήθειας που «κερδίζουν» τα F-35, επηρεάζουν το κόστος και την τιμή των stealth μαχητικών που θα κατασκευαστούν στις μελλοντικές «παρτίδες», κάτι που έχει αποδειχθεί ήδη από την εμπειρία και μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος της χώρας μας τα επόμενα χρόνια στην διαπραγμάτευση αγοράς των stealth μαχητικών πέμπτης γενιάς.
Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 15 χώρες, όπως φαίνεται στην εικόνα παρακάτω:
