Αποφάσεις για περαιτέρω ενίσχυση του αποτρεπτικού οπλοστασίου της χώρας αναγγέλλει μέσω της συνέντευξής του στην «Κ» ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος. Προαναγγέλλει αποφάσεις για τις κορβέτες, πρόσκτηση βλημάτων ακριβείας από Ισραήλ, αναβάθμιση των F-16 Block 50, αλλά και εξελίξεις περί τα άρματα μάχης Leopard. Οι σχέσεις με ΗΠΑ και Γαλλία ενισχύονται περισσότερο. Οπως επισημαίνει, οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται να εντάξουν την Ελλάδα στο πρόγραμμα των F-35, ενώ από την ελληνική πλευρά έχει ζητηθεί να εξεταστεί η προμήθεια UAV και «υψηλής επιχειρησιακής αξίας» όπλων.
Την ίδια στιγμή, ο κ. Παναγιωτόπουλος προαναγγέλλει ακόμη στενότερη συνεργασία με τη Γαλλία και επίσκεψη του αεροπλανοφόρου «Σαρλ ντε Γκωλ» στο λιμάνι του Πειραιά στα τέλη Μαρτίου. Για την απόφαση αποστολής όπλων στην Ουκρανία, ο υπουργός υπογραμμίζει ότι τη στιγμή που πραγματοποιείται ένας ευρωπαϊκός πόλεμος «δεν είναι ώρα για «ναι μεν αλλά». Εκτιμά, επίσης, ότι η εισβολή επηρεάζει τα ελληνοτουρκικά χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι σχέσεις θα διολισθήσουν στο χειρότερο, τονίζοντας ότι η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.
– Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αλλάζει άρδην τις μεταψυχροπολεμικές ισορροπίες. Πώς πιστεύετε ότι επηρεάζεται η Ελλάδα από αυτές;
– Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν έφερε απλά μόνο τον πόλεμο στην Ευρώπη του 21ου αιώνα με όρους κατάφωρης παραβίασης του διεθνούς δικαίου και της διεθνούς νομιμότητας, αποτελεί επιπλέον κι ένα καίριο πλήγμα στην αρχιτεκτονική ασφαλείας του ευρωπαϊκού χώρου. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα σαφώς κι επηρεάζεται λόγω της τεράστιας γεωπολιτικής αποσταθεροποίησης, με ορατό τον κίνδυνο κλιμακώσεως και διαχύσεως αυτής της κρίσης στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και λόγω των δυσμενών οικονομικών επιπτώσεων που αναπόφευκτα θα επέλθουν εξαιτίας του πολέμου. Και βέβαια, να μην ξεχνάμε το αναπόφευκτο οικονομικό κόστος εξαιτίας των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία. Εδώ όμως δεν υπάρχουν περιθώρια βολικών υπολογισμών. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να καταστήσει απολύτως σαφές ότι στην περίπτωση της Ουκρανίας δεν πρόκειται να υπάρξει αποδοχή τετελεσμένων. Η αποκατάσταση της νομιμότητας αποτελεί μοναδική και απαραίτητη προϋπόθεση για την όποια επίτευξη λύσης.
– Πέρα από την κινητοποίηση του ΝΑΤΟ, σε επίπεδο Ε.Ε. αλλά και κρατών-μελών με παραδοσιακά συγκρατημένες αντιλήψεις περί άμυνας, όπως η Γερμανία, έγιναν τις τελευταίες ημέρες πολύ σημαντικές ανακοινώσεις. Θεωρείτε ότι η Ευρώπη προχωρεί σε στενότερη αμυντική συνεργασία; Και αν ναι, πώς μπορεί να επωφεληθεί από αυτό η Ελλάδα;
– Η Ελλάδα ήταν πάντα πρωτοπόρος για την Ευρώπη της άμυνας. Υποστήριξε από την αρχή τις αμυντικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και, ως μέλος της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO), έχει αναλάβει, ως επικεφαλής, την υλοποίηση έξι σημαντικών προγραμμάτων PESCO, ενώ αμυντικά προγράμματα με consortia, στα οποία έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο ελληνικές εταιρείες, χρηματοδοτούνται ήδη από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αμυνας (EDF). Την τελευταία διετία, η Ελλάδα αναγκάστηκε να δαπανήσει δισεκατομμύρια ευρώ για να βελτιώσει τη μαχητική ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς είμαστε αναγκασμένοι λόγω των στρατηγικών προκλήσεων ασφαλείας που αντιμετωπίζουμε στην άμεση γειτονιά μας, αλλά και πέραν αυτής. Η Ε.Ε. κρατάει το κλειδί του προϋπολογισμού των χωρών, αφού μπορεί να καθορίζει σε δημοσιονομικό επίπεδο το ύψος των δαπανών, συμπεριλαμβανομένων και των αμυντικών. Η Ευρώπη, ως οντότητα, θα πρέπει να κατανοήσει αυτήν την πραγματικότητα, καθώς ξοδεύουμε για την άμυνά μας, προκειμένου να προστατέψουμε και να υπερασπιστούμε τα σύνορα της Ε.Ε. Αυτό πρέπει να αναγνωριστεί.
Ταυτόχρονα, όμως, είναι πλέον καιρός τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να δαπανήσουν περισσότερα για τη συλλογική άμυνα της Ε.Ε. Θεωρώ ότι είναι θετική εξέλιξη προς τούτο το ό,τι αρκετά κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, δήλωσαν την πρόθεσή τους να αυξήσουν τους αμυντικούς τους προϋπολογισμούς. Οι εξελίξεις στην Ουκρανία αναδεικνύουν την ανάγκη για ουσιαστική ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία: αυτονομία στη λήψη αποφάσεων, αυτονομία στις επιλογές, αυτονομία στη δράση. Πρέπει να ενεργήσουμε ως ισχυρός και συνεκτικός πολιτικός παράγοντας, για να υποστηρίξουμε τις αξίες και τις αρχές που στηρίζουν τις δημοκρατίες μας, να αναλάβουμε μεγαλύτερη ευθύνη για την ασφάλειά μας και να υποστηρίξουμε τη διεθνή ειρήνη μαζί με τους εταίρους μας. Τώρα είναι η ώρα να δράσουμε, μαζί!
– Η Ελλάδα ανταποκρίθηκε στέλνοντας αμυντικό υλικό στην Ουκρανία. Πώς ελήφθη αυτή η απόφαση;
Η Ε.Ε. κρατάει το κλειδί του προϋπολογισμού των χωρών και θα πρέπει να κατανοήσει πως ξοδεύουμε για την άμυνά μας για να υπερασπιστούμε τα σύνορά της.
– Η Ουκρανία απέστειλε επίσημο αίτημα για παροχή βοήθειας προς όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Κατόπιν συνεννόησης με τους εταίρους και συμμάχους μας, και σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για παροχή συνδρομής στην Ουκρανία, αποφασίστηκε από το ΚΥΣΕΑ η αποστολή αμυντικού υλικού, ιατρικών προμηθειών και σημαντικής ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω Πολωνίας. Οπως ανέφερε και ο πρωθυπουργός στη Βουλή, για την Ελλάδα δεν υπάρχουν διλήμματα. Είμαστε με το πλευρό της Ουκρανίας, είμαστε στο πλευρό της ειρήνης, της νομιμότητας και της δημοκρατίας. Η Ελλάδα συμπαρατάσσεται με όλες τις δυτικές πρωτεύουσες στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Μεριμνούμε για την προστασία της ελληνικής ομογένειας και ενισχύουμε την Ουκρανία, διπλωματικά, ανθρωπιστικά και αμυντικά. Εξάλλου, για πρώτη φορά, η Ε.Ε. θα χρηματοδοτήσει την προμήθεια εξοπλισμού, αξίας 450 εκατ. ευρώ, στην Ουκρανία, σε μια χώρα που δέχεται επίθεση και μάχεται για την επιβίωσή της. Συντασσόμαστε με αυτή την απόφαση, που σηματοδοτεί την αφύπνιση της Ε.Ε. απέναντι σε μία εκδηλωθείσα απειλή ασφαλείας. Εχει ξεσπάσει πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος, δεν γίνεται να αντιμετωπίσουμε αυτήν την πραγματικότητα στη λογική τού «ναι μεν, αλλά»…
– Τα τελευταία δυόμισι χρόνια, η κυβέρνηση έχει αποδυθεί σε έναν αγώνα αναβάθμισης και ανανέωσης των Ενόπλων Δυνάμεων. Μετά τα Rafale και τις φρεγάτες, ποια είναι τα επόμενα βήματα;
– Η ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη θωράκιση της χώρας. Ασφαλώς και δεν έχει ολοκληρωθεί με τις φρεγάτες Belharra και τα αεροσκάφη Rafale. Συνεχίζουμε την πορεία μας και καταγράφουμε απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα. Από τον Σεπτέμβριο του 2020 έχει ενεργοποιηθεί αριθμός υποπρογραμμάτων και για τους τρεις κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την εν συνεχεία υποστήριξη των Mirage 2000-5 που είχε «παγώσει» από το 2012, τη σύμβαση εν συνεχεία υποστήριξης μεταγωγικών αεροσκαφών C-130 και C-27, καθώς και ελικοπτέρων CH-47D (Chinook) και NH-90, και την προμήθεια σύγχρονων τορπιλών για τα υποβρύχιά μας, ενώ υλοποιείται εντατικά η αναβάθμιση 83 μαχητικών F-16 στην εκδοχή Viper.
Η προσπάθειά μας είναι διαρκής και έχει ως στόχο την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, οι οποίες είναι ήδη ικανές, αξιόμαχες και αποτρεπτικές – να μην το ξεχνάμε. Αλλά όσο ο χρόνος περνάει, τόσο τα συστήματα χρειάζονται αναβάθμιση, υποστήριξη, συντήρηση, παράλληλα με την πρόσκτηση καινούργιων με τεχνολογίες αιχμής. Ακριβώς για τον λόγο αυτόν, το επόμενο χρονικό διάστημα θα προχωρήσουμε σε αποφάσεις σχετικά με την πρόσκτηση νέων μονάδων επιφανείας –πιθανότατα τύπου κορβέτας–, με τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ για το Πολεμικό Ναυτικό, την απόκτηση κατευθυνόμενων βλημάτων προηγμένης τεχνολογίας από το Ισραήλ και την υλοποίηση προγράμματος αναβαθμίσεως για τα αεροσκάφη F-16 Block50. Παράλληλα, δρομολογούνται προγράμματα για την ενίσχυση των δυνατοτήτων του Στρατού Ξηράς.
– Βρίσκεστε σε συζητήσεις με γερμανικές εταιρείες για τη δημιουργία γραμμής υποστήριξης και παραγωγή αρμάτων Leopard. Σε τι φάση βρίσκεται αυτό το σχέδιο;
– Στο πλαίσιο ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας, συνεργαζόμαστε τόσο με γερμανικές εταιρείες της αμυντικής βιομηχανίας όσο και με εταιρείες άλλων χωρών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα συνεργασίας με γερμανικές εταιρείες αποτελεί η σύμβαση που κυρώθηκε πρόσφατα από τη Βουλή και αφορά την προμήθεια 44 νέων τορπιλών του Πολεμικού Ναυτικού, οι οποίες θα αναβαθμίσουν πλήρως τις επιχειρησιακές δυνατότητες των υποβρυχίων μας.
Επιπλέον, στο περιθώριο της πρόσφατης Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου, συναντήθηκα με τη Γερμανίδα ομόλογό μου και συμφωνήσαμε για την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας – Γερμανίας, σε τομείς που θα είναι αμοιβαία επωφελείς για τις αμυντικές βιομηχανίες των δύο χωρών. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσαν να ενταχθούν προγράμματα για τα άρματα μάχης Leopard, τα οποία αντιμετωπίζουν άμεση ανάγκη αναβάθμισης. Εδώ και αρκετό καιρό βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις με μεγάλες εταιρείες της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας για την κάλυψη των ως άνω αναγκών με ευνοϊκούς όρους τόσο για τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων σε επίπεδο Στρατού Ξηράς όσο και για τη συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Εκτιμώ, δε, ότι η παρούσα συγκυρία συνιστά μία εξαιρετική ευκαιρία ώστε να έχουμε σύντομα επωφελή αποτελέσματα.
– Προσφάτως, είχατε τετ α τετ με τον Τούρκο ομόλογό σας, στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ. Ο δίαυλος με τον Χουλουσί Ακάρ είναι ανοιχτός; Εχει βοηθήσει η επικοινωνία να ξεπεραστούν οι κρίσεις;
– Θεωρώ ότι είναι πάντοτε καλό να υπάρχει ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας και σε επίπεδο υπουργών Αμυνας. Η συνάντησή μου με τον Τούρκο ομόλογό μου προ ημερών στις Βρυξέλλες εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο. Υπάρχει εκατέρωθεν δέσμευση να ενεργοποιείται άμεσα αυτό το κανάλι απευθείας επικοινωνίας προς τον σκοπό της εκτόνωσης κάποιας έντασης που ήθελε προκύψει στο μέλλον. Από πλευράς μου, στις συναντήσεις μου με τον κ. Ακάρ, τονίζω πάντα ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ένα βήμα μπροστά και στη συνέχεια να πηγαίνουμε δύο βήματα πίσω, λόγω προκλητικών ενεργειών των γειτόνων μας. Το ζητούμενο κατ’ εμέ είναι να έχουμε κάποιες απτές αποδείξεις, με μικρά έστω βήματα προς τα εμπρός, προς την εκτόνωση του κλίματος έντασης μεταξύ των δύο χωρών. Η αποκλιμάκωση στις σχέσεις μας με την Τουρκία επιβάλλει σεβασμό του διεθνούς δικαίου, της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της κάθε χώρας, καθώς και της αρχής της καλής γειτονίας. Μόνον αν συντρέχουν αυτές οι προϋποθέσεις, μπορούμε να συζητήσουμε για δραστηριότητες στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ).
Διαβάστε όλη τη συνέντευξη στην «Καθημερινή της Κυριακής»