tovima
Επανέρχομαι, όπως σας υποσχέθηκα χθες, στο θέμα της Κρήτης, με περισσότερες λεπτομέρειες. Ο όμιλος Koç (Koç Holding) είναι ο μεγαλύτερος όμιλος επιχειρήσεων της Τουρκίας. Ιδρύθηκε το 1926 από τον Vehbi Koç και παραμένει μέχρι σήμερα οικογενειακή επιχείρηση.
Απασχολεί σχεδόν 100.000 εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο και είναι η μόνη τουρκική εταιρεία που περιλαμβάνεται στη λίστα Fortune Global 500. Δραστηριοποιείται σε πάρα πολλούς τομείς και έντονα στον τομέα της ενέργειας (διυλιστήρια Tüpraş, διανομή καυσίμων Opet και υγραερίου/φυσικού αερίου Aygaz) και στις τραπεζικές και χρηματοδοτικές υπηρεσίες (πχ η γνωστή Yapı Kredi Bankası).
Στην ελληνική αγορά μπήκε το 2018, με την εξαγορά του 80% της AVIS Budget (OLYMPIC – ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Μ.Α.Ε.), την οποία χρησιμοποιεί ως επενδυτικό μοχλό για πολλές κινήσεις.
Η πρώην ελληνική AVIS έχει πλέον πρόεδρο τον Cimen Ismail Cenk και διοίκηση στελεχωμένη από τους Ekici Inan, Yenigun Haydar και Ayhan Abdullah. Η εταιρεία, αφού άφησε ελληνικές εταιρείες να ολοκληρώσουν τη φάση αδειοδότησης έργων αποθήκευσης, που έχουν χρηματοδοτηθεί μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε., τις εξαγόρασε εν μία νυκτί.
Τα έργα περικυκλώνουν κυριολεκτικά 3 βασικούς Υποσταθμούς Υψηλής Τάσης της Κρήτης, στην περιοχή της Σητείας, της Αγίας Βαρβάρας Ηρακλείου και της πεδιάδας Μεσσαράς Ηρακλείου στον οικισμό Πραιτώρια. Και, όπως σας είπα χθες, ο όμιλος, μέσω των εταιρειών που εξαγόρασε, ετοιμάζεται να συμμετάσχει στη σχετική πρόσκληση του ΥΠΕΝ για να ζητήσει πάνω από 160 MW ισχύος και 700 MWh χωρητικότητας, δηλαδή το 80% της διατιθέμενης ισχύος στην Κρήτη.
Ξέρουμε ότι ένας Τούρκος δεν μπορεί – και σωστά – να αγοράσει ένα εξοχικό στη Θράκη. Ξέρουμε ότι για να αγοραστεί κάποιος ένα ακίνητο στην περιοχή της αμερικανικής βάσης της Σούδας π.χ., διπλοελέγχεται και τριπλοελέγχεται. Εξ άλλου, ο νόμος και οι σχετικοί κανονισμοί προβλέπουν ότι η ΡΑΑΕΥ όταν χορηγεί οποιαδήποτε άδεια εξετάζει πρωτίστως το κριτήριο της «εθνικής ασφάλειας». Και εδώ προκύπτουν πολύ σοβαρά ερωτήματα.
Επαναξιολογήθηκαν υπό το πρίσμα της εθνικής ασφάλειας οι άδειες που χορηγήθηκαν σε ελληνικές εταιρείες, οι οποίες μετά εξαγοράστηκαν από τουρκικά συμφέροντα; Γνωρίζει ο ΑΔΜΗΕ ότι θα διαβιβάζει κρίσιμα δεδομένα ευστάθειας σε εταιρείες που ελέγχονται από όμιλο της Τουρκίας; Γνωρίζει το υπουργείο Άμυνας ότι τουρκικά συμφέροντα αποκτούν παρουσία και έλεγχο διαχείρισης σε τρεις κρίσιμες ενεργειακές υποδομές της Κρήτης; Το ζήτημα, όπως είμαι βέβαιος ότι αντιλαμβάνονται όλοι, είναι πολύ σοβαρό.
Οι Τούρκοι, χρησιμοποιώντας μάλιστα κεφάλαια από τις ροές ενός έργου που επιδοτείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ουσιαστικά με δικά μας λεφτά, χρήματα της Ε.Ε., αποκτούν έλεγχο στις ενεργειακές υποδομές της χώρας και ειδικά στην τόσο κρίσιμη γεωπολιτικά και αμυντικά Κρήτη και θα έχουν πρόσβαση σε κρίσιμα δεδομένα λειτουργίας σε πραγματικό χρόνο του συστήματος ευστάθειας, με χρονική ανάλυση μικρότερη του δευτερολέπτου.
Στις μέρες μας ο έλεγχος της ενέργειας και η πρόσβαση σε αυτά τα πρωτόκολλα, στα σήματα και στις παραμέτρους λειτουργίας του συστήματος αποτελεί θέμα εθνικής ασφάλειας. Ελπίζω ότι οι κύριοι Δένδιας, Παπασταύρου και Τσάφος έχουν γνώση του θέματος και σχέδιο να το διαχειριστούν, γιατί δεν είναι ένα απλό ζήτημα επενδύσεων ή διαχείρισης ενεργειακών θεμάτων, αλλά αφορά την ίδια την γεωπολιτική ισχύ της Ελλάδας και την παρουσία της και τον στρατηγικό της ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο σε μια πολύ κρίσιμη χρονική στιγμή.
Τι αναφέρει το periodista
Ο ξαφνικός παίκτης: ο όμιλος Koç
Μέσα σε λίγες εβδομάδες, χωρίς καμία δημοσιότητα, ο τουρκικός βιομηχανικός κολοσσός Koç Holding απέκτησε σημαντικά ενεργειακά περιουσιακά στοιχεία στην Κρήτη.
Με εξαγορές εταιρειών που κατείχαν άδειες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, ο όμιλος πέρασε σιωπηλά σε πλεονεκτική θέση ενόψει των επόμενων προκηρύξεων του ΥΠΕΝ.
Οι διαθέσιμες πληροφορίες αναφέρουν ότι προετοιμάζεται για αιτήσεις συνολικής ισχύος άνω των 160 MW και χωρητικότητας 700 MWh — ποσοστό που αντιστοιχεί σε σχεδόν ολόκληρη τη διαθέσιμη “ενεργειακή χωρητικότητα” της Κρήτης.
Αν εγκριθεί αυτό το πακέτο, ο Koç θα αποκτήσει έλεγχο στην αποθήκευση και ροή ηλεκτρικής ενέργειας ενός νησιού που συνδέεται απευθείας με την ηπειρωτική Ελλάδα, την Κύπρο και –έμμεσα– την Ιερουσαλήμ.
Όταν η ενέργεια γίνεται πολιτικό όπλο
Το ενδιαφέρον ενός τουρκικού ομίλου για υποδομές σε ελληνικό έδαφος δεν είναι κάτι νέο. Όμως η συγκυρία το κάνει ιδιαίτερα επικίνδυνο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχει θέσει ως στρατηγική προτεραιότητα την απεξάρτηση από ενεργειακούς κινδύνους και εξωτερικές επιρροές.
Η Κρήτη, με τη σύνδεσή της στα έργα ευρωπαϊκής σημασίας και την εμπλοκή εταιρειών όπως η NEXANS, έχει αποκτήσει ρόλο γεωενεργειακής πύλης της ΕΕ.
Η πιθανότητα να ελέγχονται κρίσιμες υποδομές αποθήκευσης από εταιρεία που συνδέεται με την τουρκική βιομηχανία θέτει εύλογα ερωτήματα ασφάλειας:
ποιος θα έχει πρόσβαση στα δεδομένα λειτουργίας; ποιος θα ρυθμίζει τη ροή ενέργειας; ποιος θα μπορεί, αν χρειαστεί, να επιβραδύνει ή να επιταχύνει το σύστημα;
Η Κρήτη ως κόμβος, η Ελλάδα ως τεστ αξιοπιστίας
Η Κρήτη, χωρίς να το επιδιώξει, έγινε ο καθρέφτης της ενεργειακής πολιτικής της χώρας: από το αν θα διασφαλίσει την κυριαρχία των υποδομών της, θα κριθεί και το κατά πόσο η Ελλάδα είναι αξιόπιστος ενεργειακός εταίρος της Ευρώπης.
Ο έλεγχος της αποθήκευσης είναι η νέα ισχύς – εκεί όπου παίζεται το επόμενο μεγάλο παιχνίδι εξάρτησης.
Η εμπλοκή του Koç δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί απλώς ως επενδυτική ευκαιρία. Είναι μια σαφής πρόκληση κυριαρχίας μέσα σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον που ήδη ανησυχεί για την τουρκική διείσδυση σε κρίσιμες υποδομές των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Αθήνα καλείται να αποφασίσει αν θα διατηρήσει τον έλεγχο των ενεργειακών της “νεύρων” ή αν θα τους παραχωρήσει σε ξένους παίκτες που, σε μια κρίση, θα μπορούν να κρατήσουν τον διακόπτη.
Η ενεργειακή κυριαρχία ως εθνική προτεραιότητα
Η συζήτηση για την αποθήκευση ενέργειας στην Κρήτη δεν είναι πλέον τεχνικό κεφάλαιο· είναι ζήτημα εθνικής στρατηγικής.
Η Ελλάδα, με την υπογραφή της πάνω στο ευρωπαϊκό ενεργειακό δίκτυο, δεν μπορεί να αγνοεί ποιος αποκτά πρόσβαση σε κόμβους με τόσο κρίσιμη σημασία.
Η παρουσία του Koç, η σιωπή των εμπλεκομένων και η απουσία δημόσιας ενημέρωσης συνθέτουν μια εικόνα που χρειάζεται άμεση διαφάνεια και πολιτικό φως.
Η Ευρώπη μπορεί να επενδύει δισεκατομμύρια στην ασφάλεια των ροών της ΝΑ Μεσογείου – αλλά χωρίς εθνική εποπτεία, καμία “ενεργειακή ανεξαρτησία” δεν είναι πραγματική.
Το θέμα αυτό μόλις άνοιξε. Και η Κρήτη, για ακόμη μια φορά, βρίσκεται στην αιχμή των εξελίξεων.