Οταν η συζήτηση φτάνει σε συνθήματα συνήθως το μυαλό όλων πηγαίνει σε εξέδρες, γήπεδα και φανατικούς οπαδούς. Υπάρχουν, βέβαια, και τα συνθήματα που φωνάζουν οι διαδηλωτές στις πορείες. Κάθε τέσσερα χρόνια, ωστόσο, συνθήματα (πολλές φορές γηπεδικού χαρακτήρα) φωνάζουν και οι οπαδοί των κομμάτων. Και μπορεί τα τελευταία χρόνια η πολιτική ένταση να έχει πέσει ή, τέλος πάντων, να μην είναι όπως παλιά, υπάρχουν, όμως, ακόμα συνθήματα που έχουν μείνει χαραγμένα στη μνήμη.
Στο πέρασμα των χρόνων, οι ψηφοφόροι έδιναν τον τόνο, με ορισμένα από τα συνθήματα που ακούστηκαν να αφήνουν εποχή. Από τα χρόνια των μεγάλων συγκεντρώσεων μέχρι σήμερα, κάποιες φορές σταματούσαν για να ακουστεί το σύνθημα.
«Εδώ και τώρα Ανδρέα πες τα όλα… (Ανδρέας 1989)».
«Ενωμένος ο λαός, ο ψηλός πρωθυπουργός. (Μητσοτάκης Θεσσαλονίκη)».
Άλλες πιάνονταν από αυτά για να συνεχίσουν:
«Ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει δεξιά (Ανδρέας Θεσσαλονίκη 1985)».
Πολλές φορές έβρισκαν τη δυνατότητα να πάρουν μια ανάσα, ακόμα και να κάνουν ερωτήσεις στο πλήθος που παραληρούσε μπροστά τους. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, μέχρι τα τέλη της, όταν ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία μάχονταν για την εξουσία, ήταν η εποχή που ο κόσμος χόρευε στις πλατείες όταν άκουγε τους ύμνους των κομμάτων, τα χρόνια της πόλωσης με τις συγκρίσεις των συγκεντρώσεων να είναι συνεχείς. Οι οπαδοί των κομμάτων προσπαθούν να πικάρουν τους αντιπάλους, θέλοντας να δείξουν την αγανάκτησή τους, παραμονές της κάλπης.
Τα συνθήματα που άφησαν εποχή
Τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης το ενδιαφέρον είναι έντονο και τα συνθήματα γράφονται ακόμα και στον Τύπο της εποχής. «Το ΒΗΜΑ» το 1974 γράφει τι ακούστηκε σε προεκλογική συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ. Από το «εμπρός για τον σοσιαλισμό, μέχρι… το φόλα στον σκύλο της ΕΔΕ. Τη λευτεριά φέρνει ο σοσιαλισμός και κάτω ο νέος φασισμός, ζήτω ο σοσιαλισμός» ήταν ορισμένα από αυτά.
Το 1981 τα συνθήματα ξεφεύγουν ακόμα περισσότερο και ο Γεώργιος Ράλλης προσπαθεί μάλλον μάταια να ρίξει τους τόνους.
«Δε θέλω ου».
Πολλά από τα συνθήματα που ακούγονται εκείνες τις μέρες μπορούν να χαρακτηριστούν στην καλύτερη περίπτωση ακραία.
«Θέλουμε πρωθυπουργό, που να μπορεί να πει το ρο», «Φόλα στον σκύλο του ΠΑΣΟΚ», «Αυτός είναι αρχηγός και όχι ο μεθύστακας ο Αμερικανός».
Οι εκλογές πάντως που έμειναν στην ιστορία για τα συνθήματα και τον φανατισμό του κόσμου ήταν εκείνες του 1985.
«Μαζί σου Ανδρέα για μια Ελλάδα νέα», «Ψηλέ προχώρα τώρα ήρθε η ώρα».
Η υπόσχεση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη για φθηνότερα αυτοκίνητα, γεννά ένα σύνθημα που έμεινε στην ιστορία. «Επιτέλους αυτοκίνητο χωρίς εισφορά και δασμούς στον δρόμο για την ευημερία του λαού» γράφει αφίσα της ΝΔ, με τους οπαδούς του ΠΑΣΟΚ να απαντούν: «καλύτερα παπάκι, παρά τον Μητσοτάκη».
Μετά τη δεκαετία του ’80, το ενδιαφέρον του κόσμου άρχισε να ατονεί. Οι μεγάλες συγκεντρώσεις μπήκαν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και από τα συνθήματα των οπαδών πέρασαν σε πρώτο πλάνο οι ατάκες των πολιτικών.
Ένα ταξίδι στον χρόνο από τη μεταπολίτευση στο σήμερα. Από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τα πλάνα της ασπρόμαυρης τηλεόρασης, στον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη την επόμενη δεκαετία κι από εκεί στα πρόσφατα χρόνια των κλειστών συγκεντρώσεων, με τα συνθήματα και τις εικόνες της δεκαετίας του ‘80 να δείχνουν σήμερα πολύ μακρινές.