Στην τελική ευθεία μπαίνει η διαδικασία επιλογής των κορβετών με τις οποίες θα εξοπλιστεί το Πολεμικό Ναυτικό για την επιτήρηση του ελληνικού θαλάσσιου χώρου στο Αιγαίο και τη διασφάλιση της ελληνικής κυριαρχίας μέχρι το ακροτελεύτιο σημείο της νησιωτικής επικράτειας. Μετά την οριστική αξιολόγηση των υποψήφιων πολεμικών πλοίων από το Πολεμικό Ναυτικό και την ενημέρωση του πρωθυπουργού, φέρεται ότι προηγούνται οι ιταλικές κορβέτες τύπου Doha, με τις γαλλικές στη δεύτερη θέση και τις ολλανδικές να ακολουθούν.
Αξιωματικοί του υπουργείου Εθνικής Αμυνας με εικόνα των τεχνικών προδιαγραφών της κάθε πρότασης εξηγούν ότι οι ιταλικές κορβέτες έχουν καλύτερη σχέση τιμής – απόδοσης και επιπλέον οι Ιταλοί κατασκευαστές δεσμεύονται ότι μπορούν να παραδώσουν πολύ γρήγορα δύο από τα τέσσερα πλοία που θα παραγγείλει η Αθήνα. Παραλλήλως, έχει «ωριμάσει» το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού περίπου των 2/3 από τα 350 άρματα μάχης Leopard 1A5 και Leopard 2Α4 που έχει στη δύναμή του ο Στρατός Ξηράς, πρόγραμμα που αναμένεται να αναλάβουν οι Γερμανοί κατασκευαστές.
Τα συμβόλαια τόσο για τις κορβέτες όσο και για τα άρματα μάχης θα οριστικοποιηθούν με διακρατική συμφωνία (Government to Government) μεταξύ Αθήνας και Ρώμης και μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου, όπως φαίνεται να έχει συζητηθεί ήδη μεταξύ της ελληνικής και της γερμανικής κυβέρνησης σε ανώτατο επίπεδο από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Βόλφγκανγκ Σολτς. Οι κορβέτες που προσφέρουν η Ιταλία, η Γαλλία και η Ολλανδία είναι οι τρεις τελικές επιλογές που εξετάζει η ελληνική κυβέρνηση, σύμφωνα με την αξιολόγηση που έχει κάνει η ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού και το ΓΕΕΘΑ.
Οι ναύαρχοι του Ανωτάτου Ναυτικού Συμβουλίου εξέτασαν εξονυχιστικά όλες τις προτάσεις και έκαναν την τελική λίστα στην οποία περιλαμβάνονται οι ιταλικές κορβέτες FCX-30/Doha, οι γαλλικές Gowind και οι ολλανδικές Sigma 10514. Οπως εξήγησαν στον κ. Μητσοτάκη οι στρατιωτικοί, και οι τρεις προτάσεις καλύπτουν πλήρως τις απαιτήσεις του Πολεμικού Ναυτικού. «Περιμένουμε την προσφορά που θα κάνει τη διαφορά», είπε στο «ΘΕΜΑ» ανώτατη πηγή του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, εξηγώντας ότι μέχρι την ανακοίνωση της τελικής απόφασης Γάλλοι, Ιταλοί και Ολλανδοί πρέπει να βελτιώσουν τις οικονομικές προσφορές του συμβολαίου αγοράς τεσσάρων κορβετών με προϋπολογιζόμενο συνολικό κόστος 2 δισ. ευρώ.
Ο νικητής της κούρσας του προγράμματος ναυπήγησης των τεσσάρων κορβετών, τρεις εκ των οποίων θα πρέπει να χτιστούν σε ελληνικά ναυπηγεία, έχει χρονικό περιθώριο ολίγων εβδομάδων να οριστικοποιήσει τις λεπτομέρειες του οικονομικού σκέλους του και να καταθέσει μια πρόταση ανταγωνιστικότερη των δύο αντίπαλων υποψήφιων κορβετών για τον ελληνικό στόλο. Η τελική απόφαση αναμένεται να ληφθεί από την ηγεσία της ελληνικής κυβέρνησης ακόμη και μέσα στον Σεπτέμβριο, με σκοπό η σύμβαση να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2022 και το πρόγραμμα να ενεργοποιηθεί στις αρχές του 2023 με την εκταμίευση των προκαταβολών.
Για ένα πρόγραμμα 2 δισ. ευρώ, που θα προσφέρει τέσσερα πανίσχυρα πλοία που θα υπηρετήσουν το Πολεμικό Ναυτικό για μία περίοδο 40 ετών, είναι προφανές ότι εκτός από τα κρίσιμα επιχειρησιακά κριτήρια που πληρούνται τόσο από τις γαλλικές όσο από τις ιταλικές και τις ιταλικές κορβέτες, έχουν μεγάλη σημασία οι πολιτικές και διπλωματικές ισορροπίες, αλλά και το οικονομικό σκέλος της αγοράς που θα επιβαρύνει τους φορολογούμενους και τον Προϋπολογισμό για την επόμενη 10ετία. Ακόμη και πολιτικές αλλαγές, όπως η πιθανή αποχώρηση του Μάριο Ντράγκι από την πρωθυπουργία της Ιταλίας, είναι πιθανό να επηρεάσουν την έκβαση του προγράμματος των κορβετών. Είναι κοινό μυστικό ότι ο κ. Ντράγκι, ο οποίος διατηρεί καλή διαπροσωπική σχέση με τον κ. Μητσοτάκη, έκανε συστηματικό λόμπινγκ υπέρ των κορβετών Doha υπερασπιζόμενος τα συμφέροντα των ιταλικών ναυπηγείων.
Ουδείς λησμονεί επίσης το γεγονός ότι η υπογραφή του συμβολαίου αγοράς των 3+1 φρεγατών Belh@rra με τη Γαλλία έγινε αφού ο Εμανουέλ Μακρόν έπεισε την κρατικά ελεγχόμενη Naval Group να βελτιώσει θεαματικά την οικονομική προσφορά που έκανε προς την Αθήνα. Και οι τρεις υποψήφιες κορβέτες, Gowind, Doha και Sigma 10514, είναι σε γραμμή παραγωγής, οπότε η στρατιωτική ηγεσία γνωρίζει με βεβαιότητα ότι λειτουργούν ως καράβια και ολοκληρωμένα ναυτικά οπλικά συστήματα, έχοντας ξεπεράσει τις αποκαλούμενες «παιδικές ασθένειες» που συνήθως παρουσιάζονται σε κάθε πρωτότυπο οπλικό σύστημα που δοκιμάζεται στις ακραίες συνθήκες που θα κληθεί να λειτουργήσει και στο πεδίο των επιχειρήσεων. Επιχειρησιακά θεωρούνται περίπου ισάξιες, όμως καθεμία από τις τρεις προτάσεις για τις κορβέτες με τις οποίες θα εξοπλιστεί το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό έχει ισχυρά πλεονεκτήματα.
Οι ολλανδικές φέρουν την ακλόνητη φήμη των φρεγατών S τύπου «Ελλη», που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού από τη δεκαετία του ʼ’80, οι ιταλικές είναι πλοίο με σημαντικές δυνατότητες εξέλιξης και υπερέχουν στη σχέση τιμής – απόδοσης, ενώ για τις γαλλικές ένα σημαντικό ατού είναι η κοινή γραμμή υποστήριξης με τις τρεις φρεγάτες FDI ή Belh@rra, με τη ναυπήγηση της πρώτης εκ των τριών που έχει παραγγείλει η Ελλάδα να έχει ξεκινήσει στα ναυπηγεία της Λοριάν στη Γαλλία. Το Πολεμικό Ναυτικό θα συνεχίσει τις παράλληλες διαβουλεύσεις και με τις τρεις εταιρείες που εκπροσωπούν τις ιταλικές, τις γαλλικές και τις ολλανδικές κορβέτες, με αντικειμενικό σκοπό να βελτιώσει τους όρους του προσφερόμενου συμβολαίου.
Η εξίσωση «ελληνικά ναυπηγεία»
Η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει ως απαράβατο όρο στους υποψήφιους πωλητές τη ναυπήγηση σε ελληνικά ναυπηγεία των τριών από τις τέσσερις κορβέτες που θα παραγγελθούν. Με απλά λόγια, το ζήτημα της επιλογής της κορβέτας είναι ευθέως διασυνδεδεμένο με την τύχη των ναυπηγείων στην Ελευσίνα και τον Σκαραμαγκά. Οι Ιταλοί ενδιαφέρονται να αποκτήσουν τα Ναυπηγεία Ελευσίνας για να ισχυροποιήσουν την υποψηφιότητα των κορβετών Doha. Ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου, που αποκτά τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, δηλώνει διαθεσιμότητα να συνεργαστεί με όποια ξένη κοινοπραξία κι αν αναλάβει τη ναυπήγηση των νέων κορβετών του Πολεμικού Ναυτικού. Προφανώς, για να ολοκληρωθεί το έργο της ναυπήγησης των τριών κορβετών στην Ελλάδα, σε όποια γιάρδα και αν αποφασιστεί να γίνει το χτίσιμο γαλλικών, ιταλικών ή ολλανδικών κορβετών, θα πρέπει να υλοποιηθούν επενδύσεις μερικών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Η αναβάθμιση των φρεγατών MEKO
Σχεδόν επί μια 10ετία, οι εκάστοτε ηγεσίες του Πολεμικού Ναυτικού προσπαθούσαν να πείσουν τους πολιτικούς προϊσταμένους τους να εγκρίνουν τα κονδύλια για τον εκσυγχρονισμό των τεσσάρων γερμανικών φρεγατών «Υδρα», «Σπέτσαι», «Ψαρά» και «Σαλαμίς», όμως πάντα το οικονομικό επιτελείο σταματούσε τις συζητήσεις επικαλούμενο την έλλειψη κονδυλίων και τα μνημόνια. Από το καλοκαίρι του 2020 και την παρ’ ολίγον πολεμική αναμέτρηση Ελλάδας – Τουρκίας με αφορμή τις σεισμικές έρευνες του τουρκικού πλοίου «Oruc Reis» στο Καστελόριζο, το σχέδιο ωρίμασε και πλέον βρίσκεται στην τελική ευθεία για την υλοποίησή του.
Στη σύσκεψη της προηγούμενης εβδομάδας στο πρωθυπουργικό γραφείο, οι ανώτατοι στρατιωτικοί του ΓΕΝ και του ΓΕΕΘΑ ενημέρωσαν τον κ. Μητσοτάκη και για τις συζητήσεις με τους υποψηφίους να αναλάβουν τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών τύπου MEKO. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα με ανώτατη οροφή τα 500 εκατ. ευρώ, διόλου ευκαταφρόνητο για την ξένη εταιρεία που θα το αναλάβει. Η αναβάθμιση των τεσσάρων φρεγατών είναι κρίσιμης σημασίας για το Πολεμικό Ναυτικό, αφού μετά την ένταξη των τριών καινούριων Belh@rra το 2028, σταδιακά προβλέπεται να παροπλιστούν οι ολλανδικές φρεγάτες τύπου S στις οποίες βασίζεται επί δεκαετίες η δύναμη πυρός του στόλου. Η αναβάθμιση των γερμανικών MEKO είναι επιβεβλημένη και στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας θέλουν να αποφύγουν πιθανό ρίσκο ή την επανάληψη λαθών του παρελθόντος.
Προβάδισμα για να αναλάβει τον εκσυγχρονισμό των τεσσάρων φρεγατών έχει η γερμανική κοινοπραξία της KMS και της ολλανδικής Thales Netherlands, που έχει καθαρό πλεονέκτημα ως η ομάδα που κατασκεύασε τα συγκεκριμένα πλοία. Οι Αμερικανοί που έχουν επίσης καταθέσει πρόταση για τον εκσυγχρονισμό των γερμανικών φρεγατών, ζητούν ποσό που υπερβαίνει τον προϋπολογισμό του Πολεμικού Ναυτικού κατά τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ και επιπλέον θα βασιστούν σε μεγάλο βαθμό στους Γερμανούς κατασκευαστές. Το πρόγραμμα της αναβάθμισης των MEKO αναμένεται να ανατεθεί στους Γερμανούς, αλλά οι εργασίες δεν είναι καθόλου εύκολο να ξεκινήσουν πριν παρέλθουν ακόμη 12 μήνες, αφού χρειάζεται λεπτομερής διάλογος για τον επακριβή προσδιορισμό του εκσυγχρονισμού και τη συμβασιοποίηση.
Ελικόπτερα και τορπίλες
Μετά την Πολεμική Αεροπορία, το Πολεμικό Ναυτικό θα ισχυροποιηθεί σημαντικά με τις τρεις γαλλικές φρεγάτες FDI που προβλέπεται να παραδοθούν μέχρι το τέλος του 2026 με τη ναυπήγηση των τεσσάρων κορβετών και τον εκσυγχρονισμό των τεσσάρων MEKO. Δεν είναι όμως τα μόνα μεγάλα προγράμματα, αφού τρέχει επίσης η αγορά επτά αμερικανικών ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων τύπου Romeo που αναμένεται να παραδοθούν το 2023 (τα τρία πρώτα), το 2024 (τα επόμενα τρία) και το 2025 (το 7ο και τελευταίο).
Οι Γερμανοί έχουν αναλάβει να κατασκευάσουν νέες τορπίλες βαρέως τύπου για τα τέσσερα υποβρύχια τύπου «Παπανικολής» που απέδειξαν την ανεκτίμητη αξία τους το καλοκαίρι του 2020. Τα συγκεκριμένα υποβρύχια τύπου 214 είναι παγκόσμιο best seller, οδηγώντας ακόμη και την Τουρκία να αποκτήσει έξι όμοια με το «Παπανικολής», με τη διαφορά ότι τα ηλεκτρονικά τους θα είναι «made in Turkiye», με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Βεβαίως δεν είναι όλα τέλεια, ούτε όλα υλοποιούνται με ταχείς ρυθμούς. Το πρόγραμμα των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3B έχει ακόμη πολύ δρόμο για να ολοκληρωθεί. Το πρώτο από τα 4 αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας προβλέπεται να παραδοθεί το 2024 -σχεδόν μια 10ετία από την εν κρυπτώ υπογραφή της σύμβασης από τους Αλέξη Τσίπρα και Πάνο Καμμένο- και η προσδοκία είναι το τελευταίο να έχει παραληφθεί από το Πολεμικό Ναυτικό κάπου το 2027…
Και εκσυγχρονισμός αρμάτων μάχης
Επειτα από έναν οικειοθελή υπερδεκαετή «αφοπλισμό» των Ενόπλων Δυνάμεων λόγω οικονομικής κρίσης, ο Στρατός Ξηράς είναι ο τελευταίος από τα τρία Οπλα όπου αναμένονται αποφάσεις για μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα. Η προπαρασκευή που γίνεται καιρό τώρα στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων είναι για τον εκσυγχρονισμό αριθμού των γερμανικών αρμάτων Leopard. Από τα περίπου 350 άρματα μάχης Leopard 1A5 και Leopard 2Α4 που βρίσκονται στη δύναμη της Διεύθυνσης Τεθωρακισμένων, αναμένεται να εκσυγχρονιστεί ικανός αριθμός, περίπου τα 2/3 του συνόλου, με κόστος περί τα 800 εκατ. ευρώ.
Η συμφωνία αναμένεται να είναι διακρατική, μεταξύ της Ελλάδας και της Γερμανίας, γεγονός που προσφέρει εγγυήσεις και διασφάλιση καλής εκτέλεσης του περίπλοκου προγράμματος. Η αναβάθμιση δεν θα περιλαμβάνει μόνο το θερμικό περισκόπιο των αρμάτων, αλλά και τα ηλεκτρονικά τους συστήματα και τη θωράκισή τους, όπως λέει στο «ΘΕΜΑ» ανώτατη πηγή του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, εξηγώντας ότι το κονδύλι για το πρόγραμμα θα φτάσει κοντά στο 1 δισ. ευρώ. Τα τελευταία 170 και πιο καινούρια άρματα μάχης Leopard 2HEL που αποκτήθηκαν το 2003 επί υπουργίας Γιάννου Παπαντωνίου είχαν κοστίσει στο Δημόσιο 1,7 δισ. ευρώ.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, εκτός από χιλιάδες νεκρούς, πρόσφυγες, καταστροφές και μια παγκόσμια οικονομική, ενεργειακή και επισιτιστική κρίση, για τους στρατιωτικούς έδωσε μια σειρά από διδάγματα για την «τέχνη του πολέμου». Το γεγονός ότι πανάκριβα άρματα μάχης, αξίας 10-15 εκατ. ευρώ το καθένα, διαλύονταν από φονικά βλήματα υποπολλαπλάσιας ανώτατης αξίας των 200.000 ευρώ δεν έχει αφήσει κανέναν αδιάφορο και στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, όπου η σχετική έρευνα έχει ολοκληρωθεί και αναμένονται αποφάσεις που θα εκπλήξουν.