Μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη για την ελληνική αμυντική βιομηχανία καταγράφεται τους τελευταίους μήνες, καθώς το ελληνικής κατασκευής UAV «Αρχύτας» επιχειρεί ήδη σε χώρα της Ανατολικής Ευρώπης, μέλος τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και του ΝΑΤΟ. Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ του Σταύρου Ιωαννίδη στην εφημερίδα «Καθημερινή», πρόκειται για τον πρώτο διεθνή χρήστη του συστήματος, ο οποίος έχει προμηθευτεί 18 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και έχει αξιολογήσει θετικά τις επιχειρησιακές του δυνατότητες, αποστέλλοντας μάλιστα και δέσμη προτάσεων για περαιτέρω τεχνικές βελτιώσεις.
Η επιτυχία αυτή αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα για την Ελλάδα, καθώς το συγκεκριμένο UAV, προϊόν συνεργασίας της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, του ΕΜΠ, της Ucandrone και της EFA Ventures, αποτελεί ένα από τα ελάχιστα ελληνικά προγράμματα που όχι μόνο πέρασαν από το στάδιο της ανάπτυξης, αλλά κατάφεραν να φτάσουν και σε εξαγωγή, πριν ακόμη υπάρξει μεγάλη εγχώρια παραγγελία. Το Πολεμικό Ναυτικό έχει ήδη δοκιμάσει το σύστημα, παρουσιάζοντάς το και στο κοινό στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου.
Το «Αρχύτας» έχει ήδη καταγράψει πραγματική επιχειρησιακή δράση. Το 2021 έκανε την πρώτη του εμφάνιση στην άσκηση «Παρμενίων», ενώ ενσωματώθηκε οργανικά στη φρεγάτα «Ύδρα» για τις αποστολές στην Ερυθρά Θάλασσα, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής επιχείρησης «Ασπίδες» κατά των επιθέσεων των Χούθι. Εκεί δοκιμάστηκε σε αποστολές επιτήρησης, συλλογής πληροφοριών, αναγνώρισης απειλών και έρευνας-διάσωσης, προσφέροντας στο πλήρωμα τη δυνατότητα παραγωγής τακτικής εικόνας σε αποστάσεις που μέχρι πρόσφατα απαιτούσαν πολύ μεγαλύτερα μέσα.
Η ελληνική ομάδα ανάπτυξης ξεκίνησε το πρόγραμμα το 2019 με στόχο ένα ευέλικτο UAV πολλαπλών ρόλων, ικανό να επιχειρεί από μικρές επιφάνειες χάρη στη δυνατότητα κατακόρυφης απογείωσης και προσγείωσης. Το σύστημα διαθέτει ηλεκτροπτικό εξοπλισμό ημέρας-νύχτας, αυτονομία σχεδόν δύο ωρών, κρυπτογραφημένες στρατιωτικές επικοινωνίες και δυνατότητα αυτόνομης πτήσης. Στο Πολεμικό Ναυτικό χρησιμοποιήθηκε κυρίως για επιτήρηση σε ζώνη γύρω από το πλοίο, ελαφρύνοντας το έργο του οργανικού ελικοπτέρου.
Η ελληνική πλευρά προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να καλύψει το χαμένο έδαφος στον τομέα των αυτόνομων συστημάτων. Πάνω από 30 εγχώρια συστήματα δοκιμάστηκαν πρόσφατα στην άσκηση «Αίσιος Οιωνός» στην Αλεξανδρούπολη, ενώ το ΕΛΚΑΚ και το ΚΕΤΑΚ αναπτύσσουν δικά τους UAV, USV και αντι-drone συστήματα. Παρά τις προσπάθειες, η πραγματικότητα δεν αλλάζει εύκολα: η πλειονότητα των συστημάτων που εντάσσονται στις Ένοπλες Δυνάμεις συνεχίζει να εισάγεται από το εξωτερικό.
Την ίδια στιγμή, η Τουρκία προβάλει διεθνώς τις νέες δυνατότητές της στα αυτόνομα συστήματα, με κορυφαίο παράδειγμα το UAV Kizilelma, το οποίο –σύμφωνα με τον τουρκικό ισχυρισμό– κατάφερε σε προσομοίωση να εγκλωβίσει και να «καταρρίψει» ένα F-16. Η Άγκυρα επενδύει συστηματικά εδώ και χρόνια σε μια αλυσίδα παραγωγής που συνδυάζει drones, ραντάρ και οπλισμό, επιδιώκοντας όχι απλώς αυτονομία αλλά στρατηγική υπεροχή στον αεροπορικό χώρο της περιοχής.
Στον αντίποδα, η εξαγωγή του «Αρχύτα» σε χώρα του ΝΑΤΟ δείχνει ότι η Ελλάδα μπορεί πλέον να αρχίσει να συμμετέχει ουσιαστικά στη διεθνή αγορά μη επανδρωμένων συστημάτων. Η πρώτη μεγάλη παραγγελία από το εξωτερικό λειτουργεί ως ψήφος εμπιστοσύνης και ως μήνυμα ότι η ελληνική τεχνογνωσία μπορεί –υπό προϋποθέσεις– να αποκτήσει ρόλο σε ένα πεδίο όπου ο ανταγωνισμός αυξάνεται εκθετικά.
Η «κούρσα» των UAV δεν αφήνει περιθώρια καθυστερήσεων. Με την Τουρκία να επιταχύνει, την Ευρώπη να επενδύει και το πεδίο των επιχειρήσεων να αλλάζει ραγδαία, η Ελλάδα καλείται να κεφαλαιοποιήσει την πρώτη διεθνή επιτυχία του «Αρχύτα» και να τη μετατρέψει σε σταθερό, ανταγωνιστικό αποτύπωμα στον κρίσιμο τομέα των αυτόνομων συστημάτων.