Πώς θα οργανωθούν οι hi-tech μονάδες του Στρατού στο Αιγαίο.
Βασίλης Νέδος
Η μέγιστη δυνατή επιχειρησιακή αυτονομία και η παράταση της αντοχής αγώνος σε περίπτωση πολεμικής κρίσης στα νησιά και τον Eβρο βρίσκονται στο επίκεντρο του σχεδιασμού του υπουργείου Εθνικής Aμυνας, το οποίο προχωράει στη σταδιακή υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, που αποτελούν την «Ατζέντα 2030».
Την περασμένη Πέμπτη ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας, με αιχμή τις μεταρρυθμίσεις στη θητεία και το νέο μοντέλο οργάνωσης των Ανωτάτων Στρατιωτικών Διοικήσεων, το οποίο μετά την κατάργηση της 1ης Στρατιάς (με έδρα τη Λάρισα) κινείται προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της αυτονομίας λήψης αποφάσεων από τους μάχιμους σχηματισμούς, ουσιαστικά άνοιξε τον δρόμο για το επόμενο βήμα.
Στην πράξη το σχέδιο που διαμορφώνεται έχει στόχο να μετατρέψει τον Εβρο και τα νησιά σε πλήρως αυτόνομους πολεμικούς σχηματισμούς. Στην περίπτωση των νησιών κάτι τέτοιο είναι εκ των πραγμάτων δυσκολότερο, γι’ αυτόν τον λόγο προχωράει ταχέως το σχέδιο αυτονόμησης των στρατιωτικών μονάδων στα νησιά, προκειμένου να μπορούν να αντέξουν σε μια πιθανή πολεμική κρίση.
Hi-tech εφαρμογές
Με αυτόν τον βασικό σκοπό διεξάγονται τα τελευταία χρόνια οι έρευνες του –υπό το ΓΕΕΘΑ– διακλαδικού Κέντρου Ερευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΚΕΤΑΚ) για τη δημιουργία εφαρμογών που θα επιτρέπουν και την ενίσχυση της αυτάρκειας των μονάδων σε επίπεδο τροφής.
Αναπτύσσονται, συγκεκριμένα, δυνατότητες που θα επιτρέπουν στις μονάδες να καλλιεργούν με ελάχιστο νερό λαχανικά και άλλα τρόφιμα, προκειμένου να μπορούν να αντέξουν πιθανό αποκλεισμό και χωρίς να λειτουργούν υπό την ασφυκτική πίεση της ανάγκης ανεφοδιασμού. Ταυτόχρονα οι μονάδες αυτές θα διαθέτουν μονάδες αφαλάτωσης για την πρόσβαση σε πόσιμο νερό, αλλά και ηλιακά πάνελ για την παραγωγή ενέργειας.
Νερό, ρεύμα και τροφή – Οι μονάδες θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να καλλιεργούν λαχανικά και άλλα τρόφιμα με ελάχιστο νερό προκειμένου να μπορούν να αντέξουν πιθανό αποκλεισμό, θα διαθέτουν μονάδες αφαλάτωσης για την πρόσβαση σε πόσιμο νερό, αλλά και ηλιακά πάνελ για την παραγωγή ενέργειας.
Εξασφαλίζοντας το τρίπτυχο νερό, ρεύμα και τροφή, οι μονάδες θα μπορούν –τουλάχιστον– να επιχειρούν έχοντας επιλύσει (στον βαθμό του δυνατού) βασικά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει κάθε στρατός που βρίσκεται σε θέση άμυνας και σε προχωρημένη θέση.
Είναι προφανές ότι ειδικά τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου βρίσκονται, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητάς τους στη Μικρά Ασία, σε μειονεκτική θέση σε περίπτωση σύρραξης. Ακόμη και τώρα η ανακατάληψη νησιού αποτελεί ένα από τα πολύ βασικά εκπαιδευτικά αντικείμενα για το σύνολο των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και ένα απαιτητικό σενάριο το οποίο απαιτεί διακλαδική συνεργασία και συνδυασμένες επιχειρήσεις.
Ωστόσο, η θωράκιση των μονάδων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή κινείται στη λογική των διδαγμάτων που έχουν ληφθεί από το ουκρανικό πεδίο. Στην Ουκρανία, βέβαια, η γεωγραφία είναι διαφορετική, ωστόσο τα τελευταία 3,5 χρόνια πολύ συχνά πολύ μικρές μονάδες του ουκρανικού στρατού έχουν κατορθώσει να αντισταθούν και κάποιες φορές να καθηλώσουν υπέρτερες ρωσικές δυνάμεις.
Στο πλαίσιο της δημιουργίας μονάδων σε νησιά του Αιγαίου με υψηλή αυτονομία, εντάσσεται και η προίκισή τους με την ανάλογη τεχνολογία. Σε κάθε μονάδα θα υπάρχουν drones που θα μπορούν να κάνουν επιθετικές επιχειρήσεις.
Ηδη στο ΚΕΤΑΚ έχει αναπτυχθεί drone τύπου FPV (First Person View) και η προσπάθεια που γίνεται σε αυτή τη φάση είναι η συγκράτηση του κόστους κάτω των 500 ευρώ ανά κομμάτι. Το χαμηλό κόστος είναι δυνατόν να επιτευχθεί και με βάση αυτό το «ταβάνι» στην τιμή κινούνται και χώρες με πολύ μεγάλες ένοπλες δυνάμεις, όπως για παράδειγμα οι ΗΠΑ.
Τα FPVs είναι drones που αναλίσκονται ανά εκατοντάδες κάθε ημέρα στο ουκρανικό μέτωπο και αποτελούν απειλή για τους επιτιθέμενους Ρώσους.
Σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσονται και τα –απαραίτητα πλέον– φορητά anti-drones όπλα, τα οποία είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των FPV ή και μεγαλύτερων drones. Σκοπός είναι σε κάθε μονάδα ανά την επικράτεια γενικότερα, αλλά πρωταρχικά στα σύνορα, να υπάρχουν 1-2 anti-drones φορητά όπλα, όπως κάποτε βρισκόταν σε κάθε στρατόπεδο ανάλογος αριθμός αντιαρματικών.
Τα drones των 500 ευρώ – Σε κάθε μονάδα θα υπάρχουν drones που θα μπορούν να κάνουν επιθετικές επιχειρήσεις. Ηδη στο ΚΕΤΑΚ έχει αναπτυχθεί drone τύπου FPV (First Person View) και η προσπάθεια που γίνεται σ’ αυτή τη φάση είναι η συγκράτηση του κόστους κάτω των 500 ευρώ ανά κομμάτι.
Εφεδροι και εκπαίδευση
Ολος αυτός ο υπολογισμός γίνεται με κοινό παρονομαστή το εξ ορισμού αριθμητικό μειονέκτημα που έχουν οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις. Αυτό αντικατοπτρίζεται άλλωστε στην απόφαση από την 1η Ιανουαρίου 2026 να κατατάσσονται άπαντες στον Στρατό Ξηράς και κανένας σε Πολεμικό Ναυτικό και Πολεμική Αεροπορία, προκειμένου να πυκνώσουν και οι τάξεις των μελλοντικών εφέδρων.
Σκοπός είναι, επίσης, οι καλύτερα εκπαιδευόμενοι στρατεύσιμοι, ειδικά αυτοί που θα επανδρώνουν μονάδες στα νησιά, να μπορούν να συστήσουν υψηλών επιχειρησιακών δυνατοτήτων ομάδες ταχείας αντίδρασης και παρέμβασης.
Για τον σκοπό αυτό η φύλαξη των στρατοπέδων θα γίνεται ολοένα και περισσότερο από κάμερες και drones που απαιτούν πολύ μικρότερη δύναμη ανδρών προκειμένου να ελεγχθούν.
Στο πλαίσιο της καλύτερης θωράκισης των μονάδων, ήδη αναφέρθηκε ότι το σύνολο των κρίσιμων υποδομών που διαθέτουν τα στρατόπεδα θα είναι κάτω από το έδαφος. Τα έργα υπογειοποίησης που προανήγγειλε ο κ. Δένδιας (207 στην ηπειρωτική Ελλάδα και 315 στα νησιά) θα είναι έτοιμα το αργότερο έως το 2028.
Τι έχει εγκατασταθεί
Σημειώνεται, πάντως, ότι όλα αυτά δεν σχεδιάζονται σε «παρθένο» έδαφος. Στα νησιά λειτουργούν τα τελευταία χρόνια συστήματα αντιμετώπισης Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων (αντι-UAV). Ενώ στον νέο επιχειρησιακό σχεδιασμό έχει προβλεφθεί η μεταφορά στα νησιά πυραυλικών συστημάτων που μπορεί να πλήξουν και πλοία που θα επιχειρήσουν να τα προσεγγίσουν.
Η απόφαση του κ. Δένδια για τη δημιουργία των τεσσάρων Ανωτάτων Στρατιωτικών Διοικήσεων –Υποστήριξης Στρατού, δηλαδή Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησος και Θεσσαλία (ΑΣΔΥΣ), Ηπείρου – Μακεδονίας (ΑΣΔΗΜ) και κυρίως Θράκης (ΑΣΔΙΘ) και Αιγαίου και Ανατολικής Μεσογείου (ΑΣΔΑΜ)– θα αποτελέσει τη νέα ραχοκοκαλιά των Ενόπλων Δυνάμεων.
kathimerini.gr