Οι Ευρωπαίοι ηγέτες κλήθηκαν από τις ΗΠΑ να παράσχουν εγγυήσεις ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης μιας στρατιωτικής δύναμης, για την Ουκρανία σε περίπτωση που ο Ντόναλντ Τραμπ καταφέρει να συνάψει συμφωνία ειρήνης ή κατάπαυσης του πυρός με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Αν και το τέλος του σχεδόν τριετούς πολέμου στην Ουκρανία θεωρούνταν μακρινό, η ανακοίνωση του Τραμπ την περασμένη Τετάρτη (12/2) ότι ήταν διατεθειμένος να συνομιλήσει με τη Ρωσία (επί του θέματος), οδήγησε όλη την Ευρώπη σε μια… κούρσα για να βρει τον τρόπο που θα απαντήσει, σημειώνει σε άρθρο – ανάλυση ο Guardian.
Πώς θα μοιάζει μια στρατιωτική δύναμη στην Ουκρανία;
Ο Μάθιου Σάβιλ (Matthew Savill), διευθυντής Στρατιωτικών Επιστημών στο thinktank του Royal United Services Institute υποστηρίζει ότι υπάρχουν πολλά επίπεδα δυνάμεων που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν μετά την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία.
Η πρώτη είναι μια μεγάλη χερσαία αποτρεπτική δύναμη, ικανή θεωρητικά να πολεμήσει, εάν η Ρωσία επρόκειτο να εισβάλει ξανά -πιθανότατα στις γραμμές των 100.000 έως 150.000 στρατιωτών που ζητούσε ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Αλλά, με τις ΗΠΑ να αποκλείουν τη συμμετοχή, οι περιορισμοί προσωπικού σημαίνουν ότι δεν είναι σαφές ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να παράσχει έναν τέτοιο αριθμό. Ο Σάβιλ πιστεύει ότι μια πιο αξιόπιστη εναλλακτική θα ήταν μια δύναμη «tripwire» περίπου «10.000 (στρατιωτών) με ευρωπαϊκές ταξιαρχίες, σε περιοχές της πρώτης γραμμής».
Αυτό θα ήταν μια πιο περιορισμένη βοήθεια, αλλά θα μπορούσε να σημαίνει ότι εάν η Ρωσία επιτεθεί ξανά στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές χώρες θα παρασυρθούν στη σύγκρουση.
Ένα πιο «περιορισμένο» μοντέλο θα ήταν ακόμα «μια μεγάλη εκπαιδευτική δύναμη», η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει αποτρεπτικό παράγοντα, επειδή τα ευρωπαϊκά στρατεύματα θα εδρεύουν στην Ουκρανία, θα μπορούν να είναι σε θέση να πολεμήσουν και να παρέχουν υποστήριξη σε μια στρατιωτική κρίση. Αλλά, αυτή θα ήταν μόνο μια μικρή βοήθεια προς την Ουκρανία -η οποία αντιμετωπίζει περίπου 600.000 Ρώσους στρατιώτες κατά μήκος ενός ενεργού μετώπου τουλάχιστον 600 μιλίων.
Ο Μπεν Μπάρι, στρατιωτικός εμπειρογνώμονας στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, προσθέτει ότι «ένα αεροπορικό και θαλάσσιο στοιχείο» είναι επίσης απαραίτητο για οποιαδήποτε μελλοντική υποστήριξη προς την Ουκρανία.
Θα μπορούσε ο στρατός αυτός να φέρει την ειρήνη;
Είναι απίθανο οποιαδήποτε ευρωπαϊκή δύναμη που αναπτύσσεται στην Ουκρανία να είναι ειρηνευτική αποστολή. Τέτοιες αποστολές ενορχηστρώνονται από τα Ηνωμένα Έθνη και θα περιλαμβάνουν εργασία με ισότιμο τρόπο, περιπολία και στις δύο πλευρές της γραμμής σύγκρουσης. Είχαν κάνει την εμφάνισή τους, κυρίως στη Βοσνία τον Ιούλιο του 1995, όταν οι σερβικές δυνάμεις κατηγορήθηκαν για τη σφαγή περίπου 8.000 Βόσνιων Μουσουλμάνων στη Σρεμπρένιτσα.
Όποιο μέγεθος κι αν είναι η δύναμη, το πιο πιθανό είναι να βρίσκεται υπό κάποιο είδος ευρωπαϊκής διοίκησης. Την περασμένη Τετάρτη, ο νέος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, δήλωσε ότι τέτοια στρατεύματα δεν θα καλύπτονται από εγγύηση ασφαλείας του ΝΑΤΟ, κάτι που σημαίνει ότι οι εμπλεκόμενες χώρες θα πρέπει να αυτοπροστατευθούν, εάν ξεσπάσει νέα σύγκρουση με τη Ρωσία.
Θα συμμετάσχουν πράγματι οι ευρωπαϊκές χώρες;
Η Γαλλία ήταν η πιο ενθουσιώδης με την ιδέα ανάπτυξης στρατιωτικού σώματος στην Ουκρανία και ο πρόεδρος της χώρας, Εμανουέλ Μακρόν. Αυτό ήταν και ένα από τα θέματα που μπήκαν στο «κάδρο» κατά τη διάρκεια της έκτακτης συνόδου κορυφής στο Παρίσι, το απόγευμα της Δευτέρας (17/2). Την προθυμία του να αναπτύξει η Ευρώπη τα δικά της στρατεύματα, «εάν χρειαστεί», εξέφρασε και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ. Και η Σουηδία έκανε γνωστό ότι η συμμετοχή της ήταν πιθανή.
Όμως στη Γερμανία, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με μια εκλογική διαδικασία το προσεχές Σαββατοκύριακο, είπε ότι τέτοιες συζητήσεις ήταν πρόωρες, δεδομένης της ευρύτερης αβεβαιότητας σχετικά με το πού θα καταλήξουν οι συνομιλίες ΗΠΑ – Ρωσίας.
Εν τω μεταξύ, η Πολωνία, η οποία έχει επανεξοπλιστεί σε μεγάλο βαθμό, έχει αποκλείσει την αποστολή στρατευμάτων στη γείτονά της -ένα πλήγμα για την εκκολαπτόμενη πολυεθνική προσπάθεια.
Τι πιστεύει η Ρωσία για τη δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού;
Η Ρωσία ξεκίνησε την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, τουλάχιστον εν μέρει, για να αποτρέψει τον μικρότερο γείτονά της από το να γίνει μέρος της Δύσης, συμπεριλαμβανομένης της ένταξης στο ΝΑΤΟ. Οι γενικοί της στόχοι δεν έχουν αλλάξει, συμπεριλαμβανομένης της φιλοδοξίας της να αποστρατιωτικοποιήσει της γειτονικής χώρας και είναι πιθανό να αντιταχθεί στην παρουσία ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην περιοχή.
Το Κρεμλίνο θέλει να αποκλείσει τις ευρωπαϊκές χώρες από τις συνομιλίες της με τις ΗΠΑ. «Δεν ξέρω τι θα έκαναν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, τη Δευτέρα (17/2) -και οι Αμερικανοί φαίνονται χαρούμενοι να συμφωνούν.
Εάν μια ευρωπαϊκή δύναμη επρόκειτο να αναπτυχθεί στην Ουκρανία, θα μπορούσε κάλλιστα να υποβληθεί σε χαμηλού επιπέδου προκλητικές επιθέσεις, σχεδιασμένες να δοκιμάσουν την προθυμία τους να παραμείνουν αναπτυγμένες στη χώρα.
Θα υπήρχε κίνδυνος ευρύτερης σύγκρουσης Ευρώπης – Ρωσίας;
Ενώ οι Αμερικανοί πολιτικοί έχουν αποκλείσει την αποστολή χερσαίων στρατευμάτων, οι ΗΠΑ δεν έχουν (ακόμα) αποκλείσει το ενδεχόμενο παροχής αεροπορικής υποστήριξης. Μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία θα ήταν σημαντική βοήθεια για το Κίεβο, αλλά ο Λευκός Οίκος φαίνεται τόσο αδιάφορος για το Κίεβο, που δεν είναι σαφές ότι θα διακινδυνεύσει ένα τέτοιο βήμα.
Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να παράσχουν πλήρη εγγύηση ασφάλειας στην Ουκρανία -εγείροντας το ερώτημα πόσο μακριά είναι έτοιμη να φτάσει η Ευρώπη.
Η Βρετανία και η Γαλλία διαθέτουν πυρηνικά όπλα, αλλά δεδομένου του μεγαλύτερου πυρηνικού οπλοστασίου της Ρωσίας, θα ήταν απίθανο να τα υποσχεθούν για την υπεράσπιση της Ουκρανίας.
Η Ρωσία έχει υποστεί σοβαρές απώλειες στην Ουκρανία και αγωνίζεται να κερδίσει έδαφος μετά το 2022 και μπορεί να μην θέλει να παρασυρθεί σε άλλη μια απροκάλυπτη σύγκρουση. Αλλά, με τις ΗΠΑ να δεσμεύονται να μην εμπλέκονται, το Κρεμλίνο μπορεί να θεωρήσει τις δυτικές δυνάμεις στη γειτονική της χώρα έναν πιο «ήπιο» στόχο από εκείνους που καλύπτονται από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ στην υπόλοιπη γηραιά ήπειρο.