Η Αίγυπτος πρέπει πρώτα να καθίσει και να συζητήσει με τη Λιβύη και την Τουρκία
“Απώτερος στόχος με την Αίγυπτο είναι η συμφωνία στην Ανατολική Μεσόγειο” γράφει η τουρκική εφημερίδα Milliyet, σε ένα άρθρο της αναφορικά με τα απόνερα της ιστορικής επίσκεψης του προέδρου της Αιγύπτου, Αμπντελ Φατάχ αλ Σίσι στην Τουρκία για πρώτη φορά εδώ και 12 χρόνια.
Το μέλος του ΔΣ του Πανεπιστημίου Hasan Kalyoncu και Ανώτερος Ερευνητής στη SETA, δρ. Μουράτ Ασλάν είναι ένας εκ των “ειδικών” που καλούνται να αναλύσουν το τι απέφερε η συνάντηση για τις δύο πλευρές.
Ο Μουράτ Ασλάν είπε: “Καταρχάς, όταν το δει κανείς από την οπτική της Αιγύπτου, όταν οι σχέσεις Τουρκίας-Αιγύπτου έγιναν τεταμένες μετά το 2014 και ειδικά όταν αυξήθηκε η επιρροή της Τουρκίας στη Λιβύη, οι Αιγύπτιοι περιόρισαν τη θαλάσσια δικαιοδοσία τους με την Ελλάδα και την ελληνοκυπριακή διοίκηση της Νότιας Κύπρου. Όταν οι Έλληνες μέτρησαν την απόσταση από την Αίγυπτο στην οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης, άρχισαν να μετρούν όχι την ελληνική ηπειρωτική χώρα, αλλά από μια γραμμή που εκτείνεται από την Κρήτη έως τη Ρόδο και παρουσιάζει τα νησιά του Αιγαίου ως αρχιπέλαγος. Μια τέτοια κατάσταση προκάλεσε φυσικά τη μείωση της σημερινής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Αιγύπτου κατά ένα τρίτο.
Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι η υπογραφή συμφωνίας με την ελληνοκυπριακή διοίκηση της Νότιας Κύπρου αντί για την Τουρκία προκάλεσε και την απώλεια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης. Ενώ η Τουρκία οριοθέτησε τη θαλάσσια δικαιοδοσία της με τη Λιβύη σε αυτή τη διαδικασία, δεν έκανε περιορισμούς ή σχέδια χαρτών που θα εμπόδιζαν μια πιθανή συμφωνία να υπογραφεί με την Αίγυπτο. Η Αίγυπτος πρέπει πρώτα να καθίσει και να συζητήσει με τη Λιβύη και την Τουρκία. Τώρα, μια επιλογή είναι η Αίγυπτος να ακυρώσει αυτές τις συμφωνίες με τους Ελληνοκύπριους και τους Έλληνες. Αυτό όμως δεν είναι εύκολο. Η δεύτερη επιλογή είναι να τραβήξουμε μια γραμμή σε περιοχές που δεν είναι σε αμφισβήτηση με την Τουρκία, διατηρώντας τις. Αυτό φαίνεται λογικό για την Αίγυπτο αυτή τη στιγμή. Εάν πρόκειται να αποτραπούν οι εντάσεις μεταξύ της Ελλάδας και των υποστηρικτών της και της Τουρκίας, τότε πρέπει να γίνει μια συνολική συμφωνία. Το συμφέρον της Αιγύπτου τώρα είναι να συνάψει μια συμφωνία που θα μεγιστοποιήσει την υπάρχουσα αποκλειστική οικονομική ζώνη.
Σε μια τέτοια περίπτωση θα έπρεπε να γίνει με την Τουρκία, όχι με την Ελλάδα. Η συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης καταγράφηκε από τα Ηνωμένα Έθνη. Επομένως, η συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας δεν ισχύει. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η συμφωνία που υπέγραψε η Αίγυπτος με την Ελλάδα είναι προβληματική από άποψη εγκυρότητας. Υπάρχει μια αιγυπτιοελληνική συμφωνία που υπογράφηκε ως αντίδραση στην κρίση με την Τουρκία. Από την άλλη πλευρά, μια συμφιλίωση Αιγύπτου-Τουρκίας που απαιτείται από τη γεωγραφία και το διεθνές δίκαιο βρίσκεται δυνητικά μπροστά μας. Το συμφέρον της Αιγύπτου είναι να καταλήξει σε συμφωνία με την Τουρκία”.
Από την άλλη ο Μπιλγκεχάν Οζτούρκ αποκαλύπτει ότι ο απώτερος στόχος όλων των συμφωνιών που συνάπτονται με την Αίγυπτο είναι μια συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας στην Ανατολική Μεσόγειο και έκανε την ακόλουθη αξιολόγηση:
“Μιλώντας για την “ανησυχία” που διέκρινε στον ελληνικό Τύπο για το αν θα συμφωνούσε η Τουρκία με την Αίγυπτο για τα θαλάσσια σύνορα και σχολιάζει πως “φαίνεται ότι υπάρχει μια δυναμική εδώ που θα ανησυχήσει την ελληνική πλευρά. Η δυσκολία εδώ είναι ότι, την περίοδο που δεν είχαμε πολιτικές σχέσεις με την Αίγυπτο, η Αίγυπτος και η Ελλάδα ανέπτυξαν συνεργασία που μπορεί να ονομαστεί στρατηγική. Από εδώ και πέρα, οι δύο χώρες δηλώνουν ότι δεν θα αντιμετωπίζουν τις διαφορές τους στη Λιβύη με συγκρουσιακό τρόπο, στο νέο μοντέλο σχέσεων και στη νέα περίοδο σχέσεων.
Στην Αίγυπτο δεν χρησιμοποιούν δηλώσεις που απορρίπτουν τη θαλάσσια συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη, κάτι που η Τουρκία κάνει ήδη πολύ δυνατά εδώ και καιρό. Οι κοντινοί τους παράγοντες στη Λιβύη είναι επίσης πολύ έντονα αντιτουρκικοί και δεν κάνουν πολύ ηχηρές δηλώσεις που απορρίπτουν τη συμφωνία της Τουρκίας. Ως εκ τούτου, οι τόνοι τους πέφτουν. Εάν μπορεί να δημιουργηθεί εμπιστοσύνη κατά τη διάρκεια αυτού του μοντέλου συνεχούς σχέσης μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου, μπορεί να δούμε μια Αίγυπτο που να άρει το βέτο της στη Συμφωνία της Λιβύης, δηλαδή στη Ναυτιλιακή Συμφωνία, μεταξύ των δύο μερών. Αυτό οδηγεί αυτόματα σε υπογραφή συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου; Αυτό είναι ένα ερωτηματικό. Αλλά ακόμη και μια Αίγυπτος που άρει το βέτο της κατά της Λιβύης και της αντίρρησης της Τουρκίας στη Ναυτιλιακή Συνθήκη σημαίνει στην πραγματικότητα ότι η διαφορά μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου στην Ανατολική Μεσόγειο έχει εξαλειφθεί. Αυτό θα ήταν ακόμα μια μεγάλη νίκη”.