Νικολέττα Κουρούσιη
Την ισχυρή πεποίθηση ότι οι στρατηγικές σχέσεις των ΗΠΑ με την Κύπρο και την Ελλάδα θα αναβαθμιστούν ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια εξέφρασε ο ύπατος πρόεδρος της AHEPA, Σάββας Τσίβικος, κατά την παρουσία του στην Κύπρο και στο Παγκόσμιο Συνέδριο Κυπρίων της Διασποράς.
Ο επικεφαλής της κορυφαίας οργάνωσης των Ελληνοαμερικανών, σε συνέντευξή του στον «Φ», ανέλυσε τον σημαντικό ρόλο, που έχουν διαδραματίσει οι ομογενείς, σε μια σειρά εξελίξεων στις διμερείς σχέσεις με τις ΗΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό υπογράμμισε ότι η προωθούμενη επέκταση της ανανέωσης της άρσης του εμπάργκο όπλων στα τρία χρόνια, θα επιτρέψει ένα πιο μακροχρόνιο σχεδιασμό, με στόχο τον καλύτερο συντονισμό της συνεργασίας μεταξύ Ουάσιγκτον και Λευκωσίας στον τομέα της ασφάλειας.
Παράλληλα τόνισε τη μεγάλη γεωστρατηγική σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, ένεκα και του πολέμου στην Ουκρανία, γεγονός που καθιστά την Ελλάδα αναγκαίο σύμμαχο της Ουάσιγκτον στην περιοχή.
Την ίδια ώρα δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά του για τους χειρισμούς της πλευράς μας, όσον αφορά τα τελευταία επεισόδια στην Πύλα, αφού χάθηκε η ευκαιρία, όπως υποστήριξε, να αναδειχθεί το Κυπριακό ως πρόβλημα εισβολής και κατοχής, ενώ κανείς δεν υπέδειξε στη διεθνή κοινότητα πως η νεκρή ζώνη είναι έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
-Βρίσκεστε στην Κύπρο σε μια περίοδο έντασης, με τα επεισόδια στην Πύλα. Πώς βλέπετε την κατάσταση;
-Χαίρομαι που βρίσκομαι στην Κύπρο, αλλά είναι μια περίοδος έντασης από τα κατοχικά στρατεύματα. Η ανταπόκριση από τη διεθνή κοινότητα για πρώτη φορά ήταν πολύ καλή. Δυστυχώς, όμως, κάπου χάθηκε το μήνυμα, γιατί τα γεγονότα έγιναν από τον κατοχικό στρατό και κάποιοι έστειλαν το μήνυμα πως δήθεν ήταν οι Τουρκοκύπριοι που επιτέθηκαν ενάντια στα Ηνωμένα Έθνη. Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, δημιουργεί δεδομένα και αφήνει την Τουρκία έξω από τα πυρά της διεθνούς κοινότητας. Αλλά και πάλι έφερε, βέβαια, το ζήτημα στο προσκήνιο, δηλαδή ότι οι Τούρκοι κάνουν προμελετημένες κινήσεις και προσπαθούν να δημιουργήσουν νέα δεδομένα.
-Πώς βλέπετε τη στάση της δικής μας πλευράς στο θέμα της Πύλας, αλλά και γενικότερα όσον αφορά το Κυπριακό;
-Θα ήθελα να δω πιο συντονισμένη προσπάθεια από τη δική μας πλευρά – και από την πολιτική κι από την πολιτειακή εξουσία – γιατί τα μηνύματα δεν ήταν συντονισμένα. Αν και εκδόθηκε αρχικά μια πολύ ξεκάθαρη, δυνατή ανακοίνωση από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, από την Προεδρία, μετά διάφοροι και από διάφορα μέσα «θόλωναν πολύ τα νερά», δυστυχώς.
-Σκόπιμα, εννοείτε;
-Δεν ξέρω αν έγινε σκόπιμα ή μη σκόπιμα. Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχει συντονισμός, γιατί για πρώτη φορά είχαμε την ευκαιρία να φέρουμε στο προσκήνιο το θέμα της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής. Αυτό πρέπει να είναι πάντα το μήνυμα, γιατί δεν είναι μια δικοινοτική διαμάχη. Και τεχνηέντως κάποιοι, και στην Τουρκία, προσπάθησαν να το παρουσιάσουν ως δικοινοτική διαταραχή. Και το άλλο, το σοβαρότερο, κανένας δεν υπέδειξε στη διεθνή κοινότητα ότι η νεκρή ζώνη είναι έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο προσωρινά παραχώρησε υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ, αλλά παραμένει Κυπριακή Δημοκρατία. Και πρόκειται για μια άλλη εισβολή, ουσιαστικά από την Τουρκία, για περισσότερα εδάφη. Μη ξεχνάμε ότι το ίδιο έγινε στα Στροβίλια και ακόμη οι Τούρκοι βρίσκονται εκεί, ενώ τώρα δημιουργούν νέα τετελεσμένα. Έβλεπα προχθές νέες δηλώσεις του Τατάρ που έλεγε ότι «εμείς τον δρόμο θα τον τελειώσουμε, είτε θέλετε είτε όχι». Δεν πρέπει να φοβόμαστε να αντιδράσουμε και πρέπει να αντιδράσουμε δυναμικά. Έπρεπε να απαιτήσουμε από το Συμβούλιο Ασφαλείας να επιδείξει μια πιο αυστηρή στάση, γιατί εδώ υπάρχουν και ποινικές ευθύνες, τρεις τραυματίες ειρηνευτές στρατιώτες, υλικές ζημιές. Μπορεί η Ρωσία να έπαιξε έναν υπόγειο ρόλο, όσον αφορά το ψήφισμα που θα κατακεραύνωνε την Τουρκία, αλλά εδώ θα περίμενα ότι η θέση μας και της Ελλάδας θα ήταν αυστηρότερη.
-Είδαμε όμως ότι υπήρξαν μαζικές αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα.
-Ήταν η πρώτη φορά που υπήρξαν τόσες αντιδράσεις κι από κυβερνήσεις κι από μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το θέμα είναι πώς εκμεταλλεύεσαι αυτό το ατυχές γεγονός, το οποίο, δεν ήταν τυχαίο αλλά μια καλά προγραμματισμένη και μελετημένη κίνηση από την Τουρκία.
-Είναι γεγονός ότι η τουρκική διπλωματία διαχρονικά βρίσκεται βήματα μπροστά.
–Μακάρι – και αυτό πρέπει να το δουν οι κυβερνήσεις Ελλάδας Κύπρου – να μαθαίναμε πέντε πράγματα για το πώς κινούνται οι Τούρκοι. Εδώ δεν έχουν αλλάξει πολιτική από το 1956, από τον Νιχάτ Ερίμ και έχουν πάντα μια εξωτερική πολιτική μακροχρόνια και με μεγάλη οξυδέρκεια. Βλέπουν πολύ μπροστά και περηφανεύονται ότι βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά από μας.
– Πρόσφατα είχαμε την ανακοίνωση για επέκταση της άρσης του εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ, ένα ζήτημα στο οποίο θεωρείται σημαντική η συμβολή της ομογένειας. Πως «εργάζεται» η ομογένεια για προώθηση των εθνικών συμφερόντων;
– Δουλέψαμε αρκετά πάνω σε αυτό το θέμα για χρόνια κι επιτέλους καταφέραμε την άρση του εμπάργκο. Η Τουρκία ξόδεψε πολλά κονδύλια για να αποτρέψει την άρση. Πρώτα ήταν μερική, τώρα ανανεώνεται κάθε χρόνο και αναμένεται να υπάρξει τροπολογία στον κρατικό προϋπολογισμό για επέκταση της ανανέωσης κάθε τρία χρόνια, ούτως ώστε να δίνεται στην ΚΔ η δυνατότητα να μπορεί να σχεδιάζει την αγορά οπλικών συστημάτων. Κι εδώ ο ρόλος της ομογένειας είναι πολύ μεγάλος, γιατί έχουμε πάρα πολλούς φίλους στη Βουλή και στη Γερουσία. Ειδικότερα τώρα έχουμε τον φίλο του Ελληνισμού, τον Μπομπ Μενέντεζ στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, αλλά δεν είναι μόνο αυτός, υπάρχουν αρκετοί που βλέπουν με καλό μάτι ζητήματα στα οποία έχουμε δίκαιο. Οι σχέσεις της Αμερικής με την Κύπρο έχουν φθάσει σε ένα τόσο ψηλό επίπεδο, κάτι που ουσιαστικά διευκολύνει πάρα πολλά πράγματα. Η Κύπρος θεωρείται από τις ΗΠΑ αξιόπιστος εταίρος και πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτή τη σχέση.
-Πώς μπορεί η Κύπρος να αναβαθμίσει περισσότερο τον ρόλο της στην Ανατολικής Μεσόγειο;
-Με τις διμερείς και τριμερείς συνεργασίες που έχει αναπτύξει η Κυπριακή Δημοκρατία με τις άλλες χώρες της περιοχής, δημιουργείται μια νέα δυναμική. Κοιτάξτε τη σχέση μας με το Ισραήλ, η οποία έχει φτάσει σε ένα σημείο που δεν το φανταζόταν κανείς, οι σχέσεις μας με την Αίγυπτο, τον Λίβανο και τις άλλες αραβικές χώρες. Με τις συμφωνίες του Ισραήλ με τις άλλες χώρες της περιοχής, καταλαβαίνετε ότι η Κύπρος έχει ένα σημαντικό ρόλο να παίξει. Είμαστε σε ένα στρατηγικό σημείο και νομίζω ότι προσφέρεται αυτή η περίοδος για καλύτερα αποτελέσματα, αλλά πολύ περισσότερο για να προωθήσουμε το πρόβλημα μας και να πετύχουμε την απελευθέρωση της Κύπρου. Είναι μια καλή περίοδος και για μας, γιατί έχουμε παρουσία σε όλη την Αμερική. Η AHEPA έχει τμήματα σε όλη την Αμερική, σε όλες τις περιφέρειες τις εκλογικές. Και οι πολιτικοί ανταποκρίνονται όταν υπάρχει επαφή. Αυτό κάνουμε κι αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε, να είμαστε υποβοηθητικοί στους αγώνες που δίνουν η Κύπρος και η Ελλάδα.
-Σε ποια ζητήματα εκτιμάτε ότι ήταν καταλυτική η δράση της ομογένειας στις ΗΠΑ;
-Οι στρατηγικές σχέσεις είναι το ένα. Eπίσης το νομοσχέδιο που πέρασε στην Αμερική κι άλλαξε τα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο και στο οποίο η ομογένεια έπαιξε ένα πολύ σημαντικό ρόλο. Μιλάμε για το j1 visa, που καταφέραμε με την Ελλάδα. Ελπίζω ότι θα καταφέρουμε σύντομα το ίδιο και για την Κύπρο, καθώς έχει τεράστια σημασία να μην υπάρχει αυτό το εμπόδιο. Είχαμε ακόμη πρόσφατα την υπογραφή συμφωνίας μεταξύ της Εθνικής Φρουράς της Κύπρου και της Πολιτείας στην οποία ζω, το Νιου Τζέρσεϊ. Αυτά είναι νέα δεδομένα που πραγματικά αλλάζουν πολλές ισορροπίες. Η συνεχής ανταλλαγή στρατιωτικών και εμπειρίας φέρνει τις δύο χώρες τόσο κοντά που ανοίγει τις πόρτες για κάποιες ευκαιρίες, όχι μόνο στρατιωτικές, όχι μόνο για τη λύση του Κυπριακού, αλλά και για την οικονομία γενικότερα. Όταν υπάρχει ένα καλό περιβάλλον, αυτό βοηθά σε πάρα πολλούς τομείς, όπως στον τουρισμό για παράδειγμα. Υπάρχουν επίσης πανεπιστημιακά προγράμματα για ανταλλαγή φοιτητών.
– Εκτιμάτε ότι μπορεί η Ελλάδα να αξιοποιήσει το γεγονός ότι η Τουρκία έχει μετατραπεί σε έναν αναξιόπιστο σύμμαχο για τις ΗΠΑ; Το ζήτημα της εξαγωγής των σιτηρών της Ουκρανίας και η ανάγκη για απεξάρτηση από τη Ρωσία θεωρείτε ότι αναβαθμίζουν τον ρόλο του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης ως κόμβου στην περιοχή.
– Όπως και στην περίπτωση της Κύπρου, οι στρατηγικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδος και Αμερικής έχουν φτάσει σε τόσο προχωρημένο επίπεδο, που καταστούν την Ελλάδα όχι μόνο αξιόπιστο, αλλά και αναγκαίο σύμμαχο για την Αμερική στην περιοχή, όπως και την Κύπρο. Η Ελλάδα διαδραματίζει ένα σπουδαίο ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο. Επειδή αναφέρατε το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, είχα την τύχη να επισκεφτώ τη βάση και πραγματικά μας είπαν ότι αυτή τη στιγμή για τους Αμερικανούς θεωρείται ένα από τα πλέον στρατηγικά σημεία, γιατί για πρώτη φορά κατάφεραν να παρακάμψουν τα στενά του Βοσπόρου, για να μην υπόκεινται στις απαιτήσεις και στις πιέσεις από την Τουρκία, λόγω και της σχέσης της Τουρκίας με τη Ρωσία. Όλα τα στρατεύματα, που έχουν φτάσει στην Ουκρανία, ουσιαστικά έχουν περάσει από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Τώρα γίνεται ακόμη πιο σπουδαίος ο ρόλος της πόλης αυτής, γιατί αποτελεί τη μόνη διέξοδο, όσον αφορά τα σιτηρά.
Καταλαβαίνετε ότι ο ρόλος της Τουρκίας έχει αλλάξει. Η εμπιστοσύνη προς αυτή έχει κλονιστεί. Οι Αμερικανοί εξετάζουν και επανεξετάζουν καθημερινά τη σχέση τους με την Τουρκία και κατ’ εμένα χάνουν τον χρόνο τους, γιατί η Τουρκία έχει πάρει κάποιες αποφάσεις, να είναι μια μεγάλη δύναμη στην περιοχή. Δεν μπορεί η Τουρκία να τα θέλει όλα δικά της, και να θέλει να έχει και δικαιώματα και να έχει και απαιτήσεις. Νομίζω αυτό έχει γίνει κατανοητό για πρώτη φορά από την Ουάσιγκτον. Και εγώ σας λέω ότι όσο προχωράει η κατάσταση οι σχέσεις της Αμερικής με την Ελλάδα και την Κύπρο και με το Ισραήλ, αλλά ειδικότερα με τις δύο, τις δικές μας χώρες, θα γίνονται στενότερες και τα επίπεδα συνεργασίας θα ανεβαίνουν συνέχεια.
Ο κατευνασμός είναι λάθος τακτική
–Είδαμε όμως πρόσφατα ότι η Τουρκία υποχώρησε στο θέμα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και κατάφερε να πάρει ανταλλάγματα.
-Σίγουρα κέρδισαν ανταλλάγματα. Αλλά ας περιμένουμε να δούμε αν το τουρκικό κοινοβούλιο στο τέλος της ημέρας θα επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ή θα γίνει κάτι άλλο. Ο Ερντογάν προέβη σε δηλώσεις, που δημιουργούν πολλές αμφιβολίες. Κοιτάξτε, ο Ερντογάν πήρε την υπόσχεση του Προέδρου της Αμερικής ότι θα πάρει τα νέα F-16 και την επισκευή των υφιστάμενων αεροπλάνων, που αυτή για μένα ήταν μια μεγάλη νίκη για τον Ερντογάν, αλλά εμείς τι λέμε στους Αμερικανούς νομοθέτες και στην κυβέρνηση; Ότι στο τέλος της ημέρας, ο ρόλος της Σουηδίας είναι πολύ συμβολικός, αν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Αλλά αν υπάρξει ένας πόλεμος μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, σίγουρα θα χαλάσει το οικοδόμημα που λέγεται ΝΑΤΟ. Γι’ αυτό οι Αμερικανοί είναι πολύ προσεκτικοί και προσπαθούν με νύχια και με δόντια να κρατήσουν την Τουρκία στο δυτικό μαντρί.
Για μένα αυτό είναι μια λάθος τακτική, γιατί η τακτική του κατευνασμού τόσα χρόνια δεν έχει προσφέρει απολύτως τίποτα. Το βλέπουμε και στην Κύπρο. Εμείς οι ίδιοι έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε τον κατευνασμό μήπως και πείσουμε την Τουρκία να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. 49 χρόνια μετά, εμείς συνεχίζουμε να κάνουμε υποχωρήσεις. Η Τουρκία παραμένει σταθερή και κάθε φορά η πίεση είναι προς το μέρος της δικής μας πλευράς, προκειμένου να έρθουμε πιο κοντά στις θέσεις της.
-Ποια είναι η σχέση της ομογένειας με την κυβέρνηση Μπάιντεν, αλλά και με τις κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου;
-Oι σχέσεις μας είναι εξαίρετες και με την κυβέρνηση της Αμερικής, αλλά και με τις κυβερνήσεις της Κύπρου και της Ελλάδος. Υπάρχει μια πολύ στενή συνεργασία. Εμείς, στο τέλος της ημέρας, είμαστε απλά πρεσβευτές του Ελληνισμού σε όλα τα μέρη, όπου υπάρχουν Έλληνες. Ο Οργανισμός τώρα είναι μια παγκόσμια οργάνωση, με 100 χρόνια ιστορίας, με παρουσία, όπως είπα και προηγουμένως, σε κάθε γωνιά της Αμερικής, στον Καναδά, στην Ελλάδα, στην Κύπρο, στην Αυστραλία και σε όλη την Ευρώπη, Γερμανία, Αγγλία, Αυστρία. Γαλλία. Και μέσα από αυτές τις οργανώσεις. Εξυπηρετούνται, θα έλεγα, τα συμφέροντα του Ελληνισμού. Υπάρχουν οι προσβάσεις, ειδικά στην Αμερική. Θα έλεγα ότι έχουμε μεγαλώσει και ωριμάσει αρκετά και μπορούμε να συνεισφέρουμε σε πολλές αποφάσεις, που έχουν σχέση με την Ελλάδα και την Κύπρο. Δεν εισηγούμαι ότι μπορούμε να αλλάξουμε την εξωτερική πολιτική της Αμερικής, αλλά σας λέω από προσωπική εμπειρία ότι πολλές φορές μπορέσαμε και επηρεάσαμε κάποια γεγονότα και θα συνεχίσουμε να το πράττουμε αυτό.
-Εντοπίζετε αδυναμίες που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική η δράση της ομογένειας;
-Σίγουρα χρειάζεται περισσότερος συντονισμός, γιατί σαν Έλληνες έχουμε μάθει πάντα να ακολουθούμε τα γεγονότα, πάντα να αντιδρούμε στις καταστάσεις. Είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι με καλό προγραμματισμό μπορούμε να προλάβουμε κάποια γεγονότα. Δεν είναι εύκολο να προλαβαίνεις τα πάντα, αλλά αυτοί που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, πρέπει να έχουν την εμπειρία, θα έλεγα, να μπορούν να προβλέψουν κάποια πράγματα, ούτως ώστε να μπορούμε και εμείς να προλάβουμε κάποιες κακές καταστάσεις στα κέντρα λήψης αποφάσεων, στα οποία ζούμε κι επηρεάζουμε.
-Αξιοποιείται η δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο πλαίσιο της ήπιας ισχύος;
-Είναι ένα κομμάτι στο οποίο οι Έλληνες της διασποράς δεν έχουν καταλλήλως αξιοποιηθεί, ούτε από την Ελλάδα ούτε από την Κύπρο. Είμαστε όλοι εθελοντές, που στερούμε την οικογένειά μας, τις δουλειές μας, τη ζωή μας για να κάνουμε αυτό που μας αρέσει, να βοηθούμε τον τόπο μας.
Φιλελεύθερος