H ελληνική πλευρά φαίνεται να είναι σε συνομιλίες με τους Ισραηλινούς για την απόκτηση αντιαεροπορικών συστημάτων με σκοπό την αντικατάσταση τόσο των ρωσικών ΑΑ σύστημάτων σε ελληνική υπηρεσία όσο και των I-HAWK. Έκτος από την πίεση που έχει δεχθεί η χώρα μας ως προς την παραχώρηση των πολύτιμων, για τους Ουκρανούς, ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων τύπου TOR M1, Sa-8b και S300 PMU1, υπάρχει και το ζήτημα της υποστήριξης των συστημάτων αυτών από τους ρώσους.
Από την άλλη οι πυροβολαρχίες I-Hawk Phase III του Ε.Σ. βρίσκονται στη δύση τους μιας και τα βλήματα που φέρουν φτάνουν στην ημερομηνία λήξης τους. Παράλληλα όμως λόγω παλαιότητας των ηλεκτρονικών τους δύσκολα θα σταθούν σε ένα μελλοντικό πεδίο μάχης, τρανταχτό παράδειγμα η καταστροφή μιας πυροβολαρχίας τουρκικών I-Hawk XXI από αεροσκάφη Rafale στη Λιβύη το 2020. Στο πλαίσιο αυτό κάνουμε μια παρουσίαση των ισραηλινών συστημάτων που ενδέχεται να προμηθευτούν οι Ε.Δ. προς αντικατάσταση των παραπάνω συστημάτων. Το ενδιαφέρον της χώρας μας εδράζεται στα ισραηλινά αντιαεροπορικά συστήματα Spyder MR/LR και Barak 8 LRAD/ERB.
SPYDER Family
Το SPYDER (Surface-to-air PYthon and DERby) είναι ένα αντιαεροπορικό σύστημα μικρού έως μεγάλου βεληνεκούς της Rafael που χρησιμοποιεί τους εξελιγμένους ισραηλινούς πυραύλους αέρος-αέρος μικρού και μέσου βεληνεκούς Python 5 και Derby αντίστοιχα. Το SPYDER προσφέρεται από την Rafael σε τρεις διαμορφώσεις, το SPYDER SR/ER, το SPYDER MR/LR και το SPYDER AiO. Οι δύο πρώτες διαμορφώσεις αναφέρονται σε πυροβολαρχίες με έως έξι αυτοκινούμενους εκτοξευτές, κινητό ραντάρ και κινητή μονάδα διοίκησης και ελέγχου ενώ η τρίτη διαμόρφωση αναφέρεται σε καθαρά αυτόνομη μοναδά πρόσκτησης στόχου και βολής. Σύμφωνα με την εταιρία η οικογένεια SPYDER περιλαμβάνει κινητά συστήματα αεράμυνας μικρής έως μεγάλης εμβέλειας (20-80 km) που μπορούν να υπερασπιστούν μεγάλες περιοχές έναντι ενός ευρέος φάσματος απειλών, όπως επιθετικά αεροσκάφη, ελικόπτερα, βομβαρδιστικά, πύραυλοι κρουζ, UAV και όπλα stand-off.
Το SPYDER SR/ER είναι αντιαεροπορικό σύστημα μικρού βεληνεκούς. Μια πυροβολαρχία διαθέτει 3-6 εκτοξευτές των τεσσάρων βλημάτων οι οποίοι φέρονται επί φορτηγού οχήματος υψηλής ευκινησίας. Τα βλήματα βάλονται σε κλήση. Ο τετραπλός εκτοξευτής (MFU) έχει δυνατότητα ανύψωσης και περιστροφής 360 μοιρών. Το σύστημα μπορεί να εκτοξεύσει πυραύλους με δύο τρόπους λειτουργίας: κλείδωμα στόχου πριν από την εκτόξευση (LOBL) και κλείδωμα στόχου μετά την εκτόξευση (LOAL). Η μέθοδος εκτόξευσης με κλήση, σε αντίθεση με την κατακόρυφη εκτόξευση, επιτρέπει το LOBL έτσι ώστε ο εποχούμενος ανιχνευτής του πυραύλου να είναι κλειδωμένος στον στόχο πριν από την εκτόξευση
Η λειτουργία LOBL επιτρέπει στον Διοικητή της Μοίρας να επιβεβαιώσει ότι ο πύραυλος είναι κλειδωμένος στον καθορισμένο στόχο πριν από την εκτόξευση, δίνει μεγάλη πιθανότητα προσβολής έναντι στόχων υψηλών ελιγμών μικρής εμβέλειας και επιτρέπει την εμπλοκή καθορισμένων στόχων με πρόσθετους οπτικούς αισθητήρες. Την πυροβολαρχία συμπληρώνουν ένα αυτοκινούμενο όχημα διοίκησης και ελέγχου, οχήματα μεταφοράς και επαναφόρτωσης βλημάτων και οχήμα επισκευών. Στο όχημα διοίκησης και ελέγχου (CCU) φέρεται και το ραντάρ της πυροβολαρχίας. Το ραντάρ που μεταφέρεται είναι το EL/M-2106 ATAR (Advanced Tactical Acquisition Radar) της ELTA. Πρόκειται για ένα στερεάς κατάστασης ραντάρ τριών διαστάσεων στην μπάντα L με ενεργή ηλεκτρονική συστοιχία διεύθυνσης για την καθ’ ύψος έρευνα. Διαθέτει μέγιστη εμβέλεια στα 180 χλμ, εμβέλεια εντοπισμού μαχητικών αεροσκαφών στα 70-110 χλμ, ελικόπτερα σε αιώριση και UAV στα 40 χλμ. Διαθέτει ενσωματωμένο IFF mode 1,2,3/A,C & 4 και υψηλές δυνατότητες αντι-αντιμέτρων. Οι δυνατότητες του συστήματος είναι προσβολή εναέριας απειλής σε εμβέλεια στα 1-40χλμ και υψόμετρο 20μ – 12χλμ.
Το SPYDER MR/LR είναι αντιαεροπορικό σύστημα μεσαίου-μεγάλου βεληνεκούς. Μια πυροβολαρχία διαθέτει 3-6 εκτοξευτές (MFU) των οχτώ βλημάτων οι οποίοι φέρονται επί φορτηγού οχήματος υψηλής ευκινησίας. Τα βλήματα βάλονται κάθετα επιτυγχάνοντας δυνατότητα βολής 360 μοιρών. Επίσης στον κάθε εκτοξευτής υπάρχει ενσωματωμένος ηλεκτροπτικό σύστημα TopLite. Την πυροβολαρχία συμπληρώνουν ένα αυτοκινούμενο όχημα διοίκησης και ελέγχου, οχήματα μεταφοράς και επαναφόρτωσης βλημάτων, οχήμα επισκευών και όχημα μεταφοράς ραντάρ. Το ραντάρ που μεταφέρεται είναι το EL/M-2084 της ELTA.
Το συγκεκριμένο ραντάρ ανήκει σε μια ομάδα ραντάρ 4D AESA με πομποδέκτες Νιτριδίου του Γάλιου πολλαπλών λειτουργιών στις μπάντες S/C. Οι κύριες αποστολές του ραντάρ είναι, Επιτήρηση Αέρος, Αντιαεροπορική Άμυνα – Ραντάρ ελέγχου πυρός, Έγκαιρης προειδοποίησης και Ραντάρ αντιπυροβολικού και C-RAM. Το MMR ανιχνεύει υψηλά και χαμηλά ιπτάμενους στόχους, παρακολουθεί, ταξινομεί και δημιουργεί μια εικόνα κατάστασης αέρα σε πραγματικό χρόνο όλων των εναέριων στόχων όπως πλατφόρμες χαμηλής διατομής ραντάρ, UAV, τακτικά εναέρια όπλα, πυρομαχικά περιπλάνησης, τακτικούς βαλλιστικούς πυραύλους, βλήματα πλεύσης και βλήματα πυροβολικού καμπύλης τροχιάς.
Το ραντάρ διατείθεται σε δύο διαμορφώσεις περιστρεφόμενο και στατικό. Το πρώτο έχει κάλυψη 360 μοιρών, μέγιστη εμβέλεια 475χλμ και κάλυψη καθ’ ύψος -7 έως 70 μοίρες και έρευνα σε ύψος τα 30 χλμ. Το δεύτερο κάλυψη (+/-) 65 μοίρες στο οριζόντιο και κάλυψη καθ’ ύψος -7 έως 90 μοίρες μέγιστη εμβέλεια 650χλμ και σε ύψος τα 30 χλμ. Οι δυνατότητες του συστήματος είναι προσβολή εναέριας απειλής σε εμβέλεια στα 1-80χλμ και υψόμετρο 20μ – 12χλμ.
Το νεότερο μέλος της οικογένειας είναι το SPYDER AiO. Το SPYDER AiO (All in One) είναι ένα πλήρως ευέλικτο και αυτόνομο μέσο αεράμυνας το οποίο αναπτύχθηκε για να καλύψει τις κρίσιμες επιχειρησιακές ανάγκες του σύγχρονου πεδίου μάχης, ικανό για γρήγορη ανάπτυξη μέσα σε λίγα λεπτά, σε δύσκολα εδάφη και με σύντομους χρόνους αντίδρασης. Το AiO παρέχει αξιόπιστη αεράμυνα με ελαχιστοποιημένο αποτύπωμα υλικοτεχνικής υποστήριξης.
Τα κύρια εξαρτήματα του συστήματος είναι:
- Ένα 8×8 υψηλής κινητικότητας τροχοφόρο φορτηγό όχημα που περιλαμβάνει όλα τα σύστηματα.
- Σύστημα Command & Control
- Δύο σταθμοί εργασίας καμπίνας (CWS)
- Οχταπλός εκτοξευτής με πυραύλους I-Derby SR, I-Derby ER, & PYTHON-5 SR
- Αισθητήρες επιτήρησης & ελέγχου πυρός σε ιστό εκτεινόμενο καθ’ ύψος
- Ραντάρ 3D AESA σταθερών στοιχειοκεραιών
- Ηλεκτροπτικό σύστημα TopLite
- Σύστημα τροφοδοσίας
Οι δυνατότητες του συστήματος είναι προσβολή εναέριας απειλής σρ εμβέλειας στα 1-40χλμ και υψόμετρο 20μ – 12χλμ. Μπορεί να εμπλέξει ταυτόχρονα τέσσερις στόχους και χρειάζεται τρία λεπτά να μεταβεί από λειτουργία κίνησης σε λειτουργία εκτόξευσης πυραύλου.
Έχει δυνατότητα λειτουργίας αυτόνομα ή διασυνδεδεμένο σε υψηλότερο κλιμάκιο (C2), τα ραντάρ SPYDER AiO εντοπίζουν απειλές εν κινήσει και μεταβαίνουν γρήγορα στη λειτουργία πυροδότησης. Όταν εντοπιστεί μια απειλή ή δοθεί εντολή, το όχημα σταματά, οι γρύλοι σταθεροποίησης εκτείνονται, το ραντάρ εκτείνεται σε πλήρες ύψος και ο εκτοξευτής φτάνει σε σχεδόν κάθετη θέση, έτοιμος για βολή, πυροδότηση – όλα ελέγχονται από το σταθμό εργασίας καμπίνας χωρίς να απαιτείται από το πλήρωμα να εγκαταλείψει την καμπίνα του οχήματος. Το βάρος του φορέα μαζί με το σύστημα αγκίζει τους 30 τόνους.
Πύραυλοι Python 5 & Derby
Όλα τα ανωτέρω συστήματα SPYDER χρησιμοποιούν τους πιο προηγμένους πυραύλους αέρος-αέρος: τον μικρής εμβέλειας PYTHON 5 με διπλή ζώνη και ανιχνευτή υπέρυθρης απεικόνισης Imaging Infra-Red (IIR) & ερευνητή CCD, το I-DERBY – με ενεργό ραντάρ αναζήτησης και το I-Derby ER, με πυραυλοκινητήρα διπλού παλμού για μεγαλύτερες αποστάσεις. Τα SPYDER-MR και SPYDER-LR χρησιμοποιούν τους ίδιους πυραύλους με ένα πρόσθετο ενισχυτικό συγκρότημα πρόωσης. Όλοι αυτοί οι πύραυλοι μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για αποστολές αέρος-αέρος. Οι αεροεκτοξευόμενες εκδόσεις πετυχαίνουν ταχύτητα της τάξης των 4 mach.
Ο πύραυλος Python 5 είναι ο νέος πύραυλος αερομαχίας πολύ υψηλής ευκινησίας της Rafael. Ο Python 5 είναι μια εξέλιξη του Python 4 με συστοιχία εστιακού επιπέδου διπλής ζώνης και ανιχνευτή υπέρυθρης απεικόνισης (IIR) που παρέχει ένα πολύ ευρύ οπτικό πεδίο. Ο Python 5 διατηρεί την ίδια διαμόρφωση κατασκευής – έλεγχο βήματος και εκτροπής, πτερύγια Canard σε σχήμα δέλτα και δύο πτερύγια ελέγχου περιστροφής και τον ίδιο κινητήρα πυραύλων, κεφαλή και πυροκροτητή – με τον πύραυλο Python 4. Το ευρύ οπτικό πεδίο επιτρέπει το LOAL σε γωνία μεγαλύτερη από 100° εκτός σημείου θέασης. Η αναζήτηση διπλής ζώνης παρέχει αυξημένο εύρος ανίχνευσης, βελτιωμένη διάκριση στόχων έναντι θορύβου του φόντου και χαμηλότερο ποσοστό πρόσκτησης ψευδούς στόχου.
Στη λειτουργία LOAL, τα δεδομένα στόχου μεταφέρονται από τη μονάδα διοίκησης και ελέγχου μέσω του εκτοξευτήρα στον πύραυλο. Τα συστήματα καθοδήγησης και ελέγχου του πυραύλου είναι ενεργά για τρεις φορές μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι για το προηγούμενο Python, επιτρέποντας στον πύραυλο να αντιμετωπίσει στόχους που κάνουν ελιγμούς αποφυγής. Η κεφαλή κατακερματισμού υψηλής εκρηκτικότητας είναι εφοδιασμένη με ενεργό πυροκροτητή εγγύτητας με λέιζερ. Ο πύραυλος έχει μήκος 3,1μ, διάμετρο 16 εκατοστά, εκπέτασμα 64 εκατοστά, βάρος 105 κιλών και φέρει γόμωση 11 κιλών.
Πύραυλος Derby
Ο πύραυλος Derby είναι ένας πύραυλος μεσαίου βεληνεκούς, ενεργής καθοδήγησης που αναπτύχθηκε αρχικά για τον ρόλο αέρος-αέρος. Ο πύραυλος αεράμυνας έχει δυνατότητα παντός καιρού και πέρα από την οπτική εμβέλεια.
Το Derby έχει παρόμοια σχεδίαση με τον πύραυλο Python. Ένα ενεργό ραντάρ ραδιοσυχνοτήτων / ανιχνευτής υπερύθρων, που αναπτύχθηκε από την IAI, είναι εγκατεστημένο στη μύτη του πυραύλου. Ο πύραυλος ενσωματώνει ένα προηγμένο προγραμματιζόμενο σύστημα ECCM. Το Derby λειτουργεί σε λειτουργία LOBL για εμπλοκή στόχων μικρής εμβέλειας και σε λειτουργία LOAL για εμπλοκές μεσαίου βεληνεκούς. Ο πύραυλος έχει μήκος 3,62μ, διάμετρο 16 εκατοστά, εκπέτασμα 64 εκατοστά, βάρος 118 κιλών και φέρει γόμωση 23 κιλών.
Και οι δύο πύραυλοι θεωρούνται Fire and Forget δίνοντας τη δυνατότητα στο σύστημα να εμπλέξει περισσότερους στόχους και να ανταπεξέλθει σε επιθέσεις κορεσμού.
Barak 8 & 8ER
Το Barak 8 είναι ένας πύραυλος εδάφους-αέρος μεγάλου βεληνεκούς (SAM), που αναπτύχθηκε από κοινού από την εταιρεία IAI και τον Ινδικό Οργανισμό Αμυντικής Έρευνας και Ανάπτυξης (DRDO). Ο πύραυλος έχει σχεδιαστεί για να καταστρέφει εναέριες απειλές, συμπεριλαμβανομένων αεροσκαφών, ελικοπτέρων, πυραύλων κατά πλοίων και UAV καθώς και βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων κρουζ. Υπάρχουν τόσο θαλάσσιες όσο και χερσαίες παραλλαγές του συστήματος.
Ο πύραυλος Barak 8 έχει μήκος περίπου 4,5 μέτρα, διάμετρο 0,225 μέτρα στο σώμα του πυραύλου και 0,54 μέτρα στο ενισχυτικό στάδιο, άνοιγμα φτερών 0,94 μέτρα και βάρος 275 κιλά συμπεριλαμβανομένης μιας κεφαλής 60 κιλών που εκρήγνυται σε κοντινή απόσταση. Ο πύραυλος έχει μέγιστη ταχύτητα 3 Mach με μέγιστη επιχειρησιακή εμβέλεια 70 χλμ και μπορεί να κάνει ελιγμούς 50g.
Η IAI έχει επίσης αναπτύξει νέα στην οικογένεια Barak, συμπεριλαμβανομένων των εκδόσεων MRAD, με κινητήρα πυραύλων μονού παλμού για εμβέλεια 35 χλμ, LRAD με κινητήρα πυραύλων διπλού παλμού για εμβέλεια 70 χλμ, ER με κινητήρα πυραύλων διπλού παλμού και πρόσθετος ενισχυτής για εμβέλεια 150 χλμ και βελτιωμένες δυνατότητες TBM και το Barak MX που διευρύνει το Barak σε ένα πολυεπίπεδο σύστημα αεράμυνας που χρησιμοποιεί ενοποιημένους έξυπνους εκτοξευτές που φέρουν αναχαιτιστές μικρής, μεσαίας και εκτεταμένης εμβέλειας.
Η μονάδα εκτοξευτή του πυραυλικού συστήματος αεράμυνας BARAK 8 είναι τοποθετημένη σε σασί στρατιωτικού φορτηγού αυξημένης ευκινησίας. Οι πύραυλοι Barak 8 εκτοξεύονται κάθετα από το TEL (Transporter Erector Launcher) και παρέχουν κάλυψη 360 μοιρών. Η μονάδα εκτόξευσης αποτελείται από 8 εμπορευματοκιβώτια πυραύλων έτοιμων για βολή. Και οι οκτώ πύραυλοι μπορούν να εκτοξευθούν σε λιγότερο από 20 δευτερόλεπτα.
Μια πυροβολαρχία Barak αποτελείται από ένα σύστημα διοίκησης και ελέγχου, ραντάρ παρακολούθησης, πυραύλων και κινητών εκτοξευτών. Όταν συνδυάζεται με ένα σύγχρονο σύστημα αεράμυνας και ραντάρ παρακολούθησης πολλαπλών λειτουργιών και καθοδήγησης, το Barak 8 επιτρέπει τη δυνατότητα ταυτόχρονης εμπλοκής πολλαπλών στόχων κατά τη διάρκεια επιθέσεων κορεσμού.
Συνοψίζοντας την παραπάνω παρουσίαση η έκδοση του SPYDER AiO είναι μια πολύ καλή περίπτωση για την αντικατάσταση των ρωσικών SHORADS τύπου TOR M1 και Sa-8b από ένα αντίστοιχο δυτικό σύστημα τελευταίας τεχνολογίας και πολύ μεγαλύτερων δυνατοτήτων που παράλληλα θα μπορεί να διασυνδεθεί με το υπάρχον σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης μέσω των κατάλληλων διασυνδέσεων εν αντιθέσει με τα υπάρχοντα ρωσικά συστήματα. Επίσης το SPYDER MR/LR θα ήταν μια καλή λύση για αντικατάσταση των I-HAWK.
Από την άλλη το Barak 8/8ER θα μπορούσε να θέσει σοβαρή υποψηφιότητα αντικατάστασης των S-300 και ίσως και των I-HAWK αναλόγως του κόστους και των επιχειρησιακών αναγκών.
Τέλος να προσθέσουμε και κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό και είναι η προσθήκη στην ελληνική αεράμυνα και ειδικά στο Αντιαεροπορικό Πυροβολικό ένα σύστημα εντοπισμού στόχων με παθητική ανίχνευση και λειτουργία. Ο λόγος για το παθητικό ηλεκτροπτικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης Sky Spotter το οποίο μέσα από το DefenceReview.gr έχει αναδειχθεί και παρουσιαστεί αναλυτικά.
Το Sky Spotter χρησιμοποιεί πολλαπλούς αισθητήρες, ημέρας και νύχτας, η χρήση των οποίων δημιουργεί μια παθητική «ομπρέλα» έρευνας και εντοπισμού, άρα έγκαιρης προειδοποίησης σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 100 χιλιομέτρων.