Του David Hambling
Το ρωσικά οπλικά συστήματα έχουν υπολειτουργήσει σε μεγάλο βαθμό σε αυτή τη σύγκρουση. Τα άρματα μάχης τους εκρήγνυνται με καταστροφικό τρόπο όταν χτυπηθούν, οι πύραυλοί τους έχουν ποσοστό αποτυχίας 50% ή και περισσότερο, η αεράμυνά τους είναι ένα ανέκδοτο, η ναυαρχίδα τους βυθίστηκε από έναν αντίπαλο χωρίς ναυτικό και η αεροπορία τους ήταν απούσα καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου. Ένα ρωσικό όπλο όμως έχει αποδώσει επικίνδυνα καλά: το πυρομαχικό παραμονής Lancet-3M, το οποίο εξουδετερώνει το ουκρανικό πυροβολικό από μεγάλη απόσταση. Τώρα φαίνεται ότι αυτή η επιτυχία μπορεί να οφείλεται σε εξαρτήματα που εισήχθησαν από τις ΗΠΑ.
Οι ρωσικές δυνάμεις συχνά δημοσιεύουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βίντεο από επιτυχείς επιθέσεις με Lancet. Αυτά δείχνουν ένα όχημα που φαίνεται από ένα αναγνωριστικό drone, στη συνέχεια το ίδιο όχημα από την κάμερα του εισερχόμενου Lancet και στη συνέχεια πίσω στο πρώτο drone για να δούμε το λευκό σταυρό του Lancet να πέφτει στο στόχο και να εκρήγνυται. Παρόλο που ορισμένοι στόχοι μπορεί να μην καταστραφούν, η ακρίβεια του συστήματος είναι αδιαμφισβήτητη.
Κατασκευασμένο από θυγατρική του ομίλου Kalashnikov, η τελευταία έκδοση είναι το Lancet-3M ή “προϊόν 52”, το οποίο έχει άνοιγμα φτερών περίπου δυόμιση μέτρων, ζυγίζει περίπου 35 κιλά και ταξιδεύει με ταχύτητα περίπου 70 χλμ/ώρα. Ο χειριστής αναζητά και αναγνωρίζει τους στόχους μέσω της κάμερας του drone. Το μη επανδρωμένο αεροσκάφος κάνει βουτιά με ταχύτητα 305 χλμ/ώρα για να συγκρουστεί με μια θωρακισμένη κεφαλή. Οι κατασκευαστές ισχυρίζονται ότι η εμβέλειά του είναι 40 χιλιόμετρα.
Οι κατασκευαστές ισχυρίζονται επίσης ότι το Lancet διαθέτει αυτόνομη λειτουργία κατά την οποία πετάει σε μια δεδομένη τοποθεσία και στη συνέχεια αναζητά οπτικά την περιοχή για στόχους χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο αναγνώρισης αντικειμένων. Σε αυτή τη λειτουργία δεν χρειάζεται καμία σύνδεση με τον χειριστή και δεν μπορεί να δεχθεί παρεμβολές.
Οι ανεξάρτητοι αναλυτές της Oryx έχουν καταγράψει βίντεο που δείχνουν χτυπήματα από Lancets. Χρησιμοποιούνται συχνά για την εξουδετέρωση του πυροβολικού – η Oryx έχει καταγράψει 43 πλήγματα σε πυροβόλα, ιδίως σε οβιδοβόλα των 155 χιλιοστών που προμηθεύουν οι ΗΠΑ, καθώς και σε άλλους στόχους υψηλής αξίας πίσω από τις γραμμές του μετώπου, συμπεριλαμβανομένων 7 πυραυλικών συστημάτων εδάφους-αέρος, 11 ραντάρ και 2 σταθμών διοίκησης. Αυτό έχει συμβεί επιπλέον σε 11 άρματα μάχης και 9 άλλα τεθωρακισμένα οχήματα. (Το πλησιέστερο αντίστοιχο της Ουκρανίας είναι πιθανότατα το σκιώδες Phoenix Ghost, το οποίο προμηθεύουν οι ΗΠΑ, για το οποίο ελάχιστα έχουν αποκαλυφθεί αν και έχουν αναπτυχθεί εκατοντάδες).
Η εξάρτηση της Ρωσίας από τα δυτικά ηλεκτρονικά συστήματα είναι γνωστή. Ενώ οι Ρώσοι αξιωματούχοι αρέσκονται να καυχώνται ότι ο εξοπλισμός τους είναι αμιγώς ρωσικός, μια κοινή έκθεση του RUSI και του Reuters τον περασμένο Αύγουστο που εξέτασε 27 ρωσικά συστήματα στην Ουκρανία τα οποία έπεσαν σε ουκρανικά χέρια, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων κρουζ και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, εντόπισε τουλάχιστον 450 μοναδικά μικροηλεκτρονικά εξαρτήματα από εταιρείες στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ανατολική Ασία.
Την περασμένη εβδομάδα ο Roman Kashchuk, ένας Ουκρανός εκπαιδευτής ελεύθερων σκοπευτών, δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εικόνες ενός συντριβέντος Lancet-3 με τη λεζάντα “Κάτι απόψε για τους παθολόγους. Αυτό είναι ένα ρωσικό Lancet που έχουμε στην κατοχή μας”.
Οι εικόνες περιλαμβάνουν κάτι που μοιάζει με έναν αμερικανικής κατασκευής υπολογιστή NVIDIA Jetson TX2 και ένα τσιπ Xilinx Zynq (η Xilinx Adaptive ανήκει στην AMD). Τα ευρήματα αυτά δεν μπορούν να επαληθευτούν, αλλά φαίνονται αξιόπιστα.
“Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το συγκεκριμένο ρωσικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος έχει εισαγόμενα εξαρτήματα, δεδομένου ότι η NVIDIA είναι παγκόσμιος ηγέτης και η τεχνολογία της θεωρείται η καλύτερη στον κόσμο”, μου είπε ο Samuel Bendett ειδικός στα ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και σύμβουλος τόσο του CNA όσο και του CNAS. “Οι διαφορετικοί διάδρομοι αγορών και εφοδιαστικής αλυσίδας της Ρωσίας έχουν καταγραφεί σε μεγάλο βαθμό φέτος, ενώ η NVIDIA έχει μακροχρόνια παρουσία στο ρωσικό οικοσύστημα υψηλής τεχνολογίας εδώ και χρόνια”.
Το Jetson TX2 έχει μέγεθος πιστωτικής κάρτας και κατασκευαστές του το περιγράφουν ως “την ταχύτερη, πιο ενεργειακά αποδοτική ενσωματωμένη υπολογιστική συσκευή τεχνητής νοημοσύνης. Αυτός ο υπερυπολογιστής 7,5 watt σε μια μονάδα φέρνει το AI computing στα άκρα”. Είναι ένα από τα προϊόντα μιας νέας γενιάς επεξεργαστών που έχουν σχεδιαστεί για να φέρουν προηγμένη μηχανική μάθηση και AI σε κινητές συσκευές όπως τα drones.
Για παράδειγμα, τα περισσότερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη απαιτούν από τον χειριστή να τα πετάξει και να στρέψει την κάμερα σε ένα αντικείμενο ενδιαφέροντος. Αλλά τα νεότερα drones, όπως το Skydio 2, που τροφοδοτείται από έναν NVIDIA Jetson 2, πετούν μόνα τους, απλά εκτοξεύετε το drone και του λέτε να σας ακολουθήσει καθώς κάνετε σκι, skateboard ή ποδήλατο. Αποφεύγει αυτόματα τα εμπόδια και σας κρατάει στο κάδρο, βίντεο εδώ.
Ο ακριβής ρόλος του τσιπ τεχνητής νοημοσύνης στο Lancet είναι ασαφής, σύμφωνα με τον Zak Kallenborn του προγράμματος στρατηγικής τεχνολογίας του CSIS. Υποστηρίζει ότι μπορεί να είναι σε θέση να εντοπίζει αντικείμενα ενδιαφέροντος, με άλλα λόγια πιθανούς στόχους, για τον χειριστή. Εναλλακτικά, μπορεί να ενισχύει το σύστημα καθοδήγησης.
“Για παράδειγμα, το Lancet θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τους αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης για να βοηθήσει στην παρακολούθηση του στόχου και να διασφαλίσει ότι το Lancet βρίσκεται στη σωστή πορεία για να τον ανατινάξει”, μου είπε ο Kallenborn.
Μια τρίτη πιθανότητα είναι ότι το TX2 είναι ο εγκέφαλος πίσω από την αυτόνομη λειτουργία και παρέχει μια πραγματική ικανότητα “ρομπότ δολοφόνου” για την ανεξάρτητη αναζήτηση και καταστροφή στόχων, αν και μπορεί να είναι κάπως υποδεέστερο σε ισχύ.
“Στην περίπτωση του ρομπότ δολοφόνου, δεν είναι σαφές ότι αυτό το τσιπ έχει την ισχύ για να το κάνει αυτό αποτελεσματικά, αλλά φαίνεται πιθανό”, λέει ο Kallenborn.
Οι κυρώσεις αποσκοπούν στο να εμποδίσουν τη Ρωσία να αποκτήσει τέτοιου είδους εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας. Η ΜΚΟ Conflict Armament Research έχει εντοπίσει τις διαδρομές εφοδιασμού που οδηγούν σε δυτικά εξαρτήματα στα ρωσικά όπλα με σκοπό να διασφαλίσει ότι οι κυρώσεις θα επιβληθούν και ότι οι παράγοντες σε τρίτες χώρες δεν θα μπορούν απλώς να τις παρακάμψουν, αλλά θα πάρει κάποιο χρόνο ώστε αυτό να τελειοποιηθεί.
“Είναι πιθανό ότι η ρωσική κυβέρνηση και τα όργανά της έχουν πολλαπλές οδούς για την προμήθεια αυτής της τεχνολογίας μέσω συμμάχων, τρίτων και άλλων τρόπων”, λέει ο Bendett.
Θεωρητικά θα ήταν δυνατό η Ρωσία να κατασκευάσει τους δικούς της επεξεργαστές. Η Atlas Dynamics με έδρα τη Λετονία κατασκευάζει μόνη της όλα τα εξαρτήματά της. Η επανεφεύρεση του τροχού είναι μια δαπανηρή και χρονοβόρα διαδικασία. Το αυτόνομο σύστημά της που βασίζεται στην τεχνολογία FPGA χρειάστηκε πέντε χρόνια για να αναπτυχθεί, αλλά αυτό παράλληλα σημαίνει ότι δεν εξαρτάται από την NVIDIA, τους κατασκευαστές της Κίνας ή οποιοδήποτε άλλο τρίτο μέρος. Σημαίνει επίσης ότι καμία άλλη χώρα, όπως οι ΗΠΑ ή η Κίνα, δεν μπορεί να επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές ή να καθυστερήσει την προμήθεια μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην Ουκρανία.
Η Kalashnikov Concern δεν είναι πλέον κρατική, αλλά ανήκει πλέον κατά 75% στον πρώην υπουργό Alan Lushnikov, ο οποίος είναι και πρόεδρος της εταιρείας. Η εταιρεία πιθανότατα αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω της διαφθοράς, της γραφειοκρατίας και της αναποτελεσματικότητας της ρωσικής αμυντικής βιομηχανίας. Το γεγονός ότι η εταιρεία έχει τη δική της τηλεφωνική γραμμή κατά της διαφθοράς λέει κάτι. Δεδομένου ότι επέλεξαν να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εξαρτήματα από δυνητικά εχθρικά κράτη, η ικανότητα της εταιρείας να καινοτομεί για να ξεπεράσει τις ελλείψεις θα πρέπει να θεωρείται αμφίβολη.
Η χρήση του Jetson TX2 από τη Ρωσία ως ένα όπλο πρώτης γραμμής θα πρέπει να αποτελεί ένδειξη του πόσο ισχυρά έχουν γίνει τα όπλα που κάνουν χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Εν τω μεταξύ, η NVIDIA συνεχίζει να βγάζει ακόμη πιο ισχυρά εξαρτήματα, όπως το Jetson Orin που είναι ικανό για 275 τρισεκατομμύρια λειτουργίες ανά δευτερόλεπτο σε σύγκριση με τις 1,3 τρισεκατομμύρια του TX2. Τέτοιες μονάδες θα είναι διαθέσιμες στους Ουκρανούς προγραμματιστές και σε όσους τους προμηθεύουν, καθώς χτίζουν τον στρατό τους και παρουσιάζουν όλο και πιο ικανά μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Καθώς οι κυρώσεις θα συνεχίσουν να επιβάλλονται, η Ρωσία θα διαθέτει όλο και λιγότερα έξυπνα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ενώ η Ουκρανία είναι πιθανό να τα αναπτύσσει κατά χιλιάδες.
FORBES